Eğitim kurumlarında liderlik kapasitesi ve örgütsel vatandaşlık davranışı
Leadership capacity and organizational citizenship behaviour in educational institutions
- Tez No: 694749
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN DEMİRHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Liderlik kapasitesi, örgütsel vatandaşlık davranışı, öğrenci, öğretmen, okul, eğitim, Leadership, Leadership capacity, organizational citizenship behavior, student, teacher, school, education
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Bu araştırma öğretmenlerin eğitim kurumlarında liderlik kapasitesi ve örgütsel vatandaşlık davranışı düzeyleri ve aralarındaki ilişkiyi açıklamayı amaçlamaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma evreni 2019–2020 eğitim öğretim dönemi içinde Uşak ili merkez ilçelerindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 4025 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise Uşak ilinin merkez ve ilçelerinde görev yapan 295 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada pandemi süreci sebebiyle yüz yüze veri toplama olanakları kısıtlı olduğundan kolay örnekleme yoluna gidilmiş; veri toplama araçları online ortamda dağıtılmış ve toplanmıştır. Araştırmada Lambert (2003) tarafından geliştirilen, Kılınç, Büyüköztürk ve Altun (2013) tarafından Türkçeye uyarlanan“Okullarda Liderlik Kapasitesi Ölçeği”(OLKÖ); öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarını ölçmek için ise Belenkuyu ve Yücel (2017) tarafından geliştirilen“Örgütsel Vatandaşlık Ölçeği”kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde yüzde, aritmetik ortalama, frekans, standart sapma değerleri gibi betimsel istatistikler kullanılmış; liderlik kapasitesi algısı ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının cinsiyet, medeni durum, yaş, kıdem, okuldaki hizmet süresi ve yöneticilik deneyimi süresi gibi demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığının ortaya çıkarılmasında t testi ve varyans testleri kullanılmıştır. Ayrıca liderlik kapasitesi ve örgütsel vatandaşlık değişkenleri arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığının tespit edilmesi için Pearson Korelasyon Katsayıları hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin algılanan liderlik kapasitesi düzeylerinin orta seviyede olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin liderlik kapasitesi algılarılarının cinsiyet ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği görülmüştür. Öğretmenlerin liderlik kapasitesi algıları ile diğer değişkenler olan yaş, kıdem ve aynı okulda hizmet süresi arasında anlamlı, negatif yönde ve düşük düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir. Liderlik kapasitesinin dağıtımcı liderlik alt boyutu ile yöneticilik değişkeni arasında ise pozitif yönde anlamlı ve düşük düzeyde bir ilişki saptanmıştır. Öğretmenlere ait algılanan örgütsel vatandaşlık davranışı seviyelerinin ise“yüksek”olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık algılarılarının cinsiyet ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin örgütsel vatandalık davranışlarına ilişkin korelasyon analizine göre; öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık algıları ile yaş, kıdem, okulda hzimet süresi değişkenleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık algılarına dair ölçeğin erdemlilik alt boyutu ile yöneticilik deneyimi değişkeni arasında ise istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönde ve düşük düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aims to explain the levels of leadership capacity and organizational citizenship behavior of teachers in educational institutions and the relationship between them. In the research, relational survey model was used. The research population consists of 4025 teachers working in primary, secondary and high schools in the central districts of Uşak province in 2019-2020 academic years. The sample of the study consists of 295 teachers working in the central districts of Uşak. In the study, since face-to-face data collection opportunities were limited due to the pandemic process, the easy sampling method was used and data collection tools were distributed and collected online. In this study, the study titled“Adaptation of the Leadership Capacity Scale (Olkö) in Schools: A Validity and Reliability Study”developed by Lambert (2003) and adapted into Turkish by Kılınç, Büyüköztürk, Altun (2013) to determine the leadership capacity levels of teachers and for quantitative data, Olkö was used. Olkö, which aims to reveal leadership capacity, consists of 30 items in 6 dimensions. In order to determine the level of organizational citizenship, a scale consisting of 4 dimensions (meticulousness, virtue, benevolence, sportsmanship) and 17 items (Belenkuyu & Yücel, 2017) was used. Percentage, arithmetic mean, frequency, and standard deviation values were calculated in the analysis of the research data, one-way analysis of variance, t-Test and Pearson product moment correlation analysis were used. According to the results of the research, it was seen that the perceived leadership capacity levels of the teachers were at a moderate level. It was observed that teachers' perceptions of leadership capacity did not differ significantly according to gender and marital status variables. A significant, negative and low level relationship was found between teachers' perceptions of leadership capacity and other variables such as age, seniority and length of service in the same school. A positive, significant and low-level relationship was found between the distributed leadership sub-dimension of leadership capacity and the managerial variable. It was determined that the perceived organizational citizenship behavior levels of the teachers were“high”. It was concluded that teachers' perceptions of organizational citizenship did not show a significant difference according to gender and marital status variables. According to the correlation analysis of teachers' organizational citizenship behaviors; No statistically significant relationship was found between teachers' perceptions of organizational citizenship and the variables of age, seniority, and length of service at school. A statistically significant, positive and low-level relationship was found between the virtuousness sub-dimension of the scale on teachers' perceptions of organizational citizenship and the managerial experience variable.
Benzer Tezler
- Eğitim kurumlarında liderlik kapasitesi, örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgüt kültürü
Leadership capacity, organizational citizenship behavior and organizational culture at schools
BEKİR PEKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimUşak ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN DEMİRHAN
- Eğitim kurumlarında liderlik kapasitesi ve örgütsel adanmışlık arasındaki ilişki
Leadership capacity and the relationship organizational commitment in educational institutions
RAMAZAN SIRIKLIGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimUşak ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN DEMİRHAN
- Örgüt kültürü ve tipolojileri : Afganistan kamu kurumlarında bir araştırma
Organizational culture and typologi̇es: A research in Afghanistan public institutions
ABDUL BARI FAIZI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeManisa Celal Bayar Üniversitesiİktisadi ve İdari Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYLİN ÜNAL
- Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel öğrenme kapasitesine ilişkin algıları ile okul yöneticilerinin otantik liderlik özellikleri arasındaki ilişki
The relationship between secondary teachers' perceptions regarding organizational learning capacity and the authentic leadership features of school heads
SAMET KABAKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞBA KONAKLI
- Fen bilgisi öğretmen eğitimi programının özel yetenekliler için bireyselleştirilmiş öğretim uygulama yeterliği kazandırma açısından incelenmesi
Research of science teacher education programme for special talents in terms of providing individualized teaching practice proficiency
NİLGÜN AVCI ENGÜDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimBalıkesir ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GAMZE DOLU