Hayatın anlamı, dindarlık ve ruh sağlığı ilişkisi: Bir karma yöntem araştırması
The relationship between meaning in life, religiosity and mental health: A mixed method study
- Tez No: 698175
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ AYTEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Psikoloji, Religion, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 352
Özet
Bu çalışmada hayatın anlamı, dindarlık ve ruh sağlığı arasındaki ilişkiler ele alınmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışma, nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma yöntemler araştırma modeli üzerine yapılandırılmıştır. Karma yöntemler araştırma desenleri arasından açıklayıcı sıralı karma desen modeli tercih edilmiştir. Çalışmanın nicel aşamasında hayatın anlamı, dindarlık, hayat memnuniyeti, iyimserlik, mutluluk, depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkiler korelasyon, regresyon ve aracılık analizleri gerçekleştirilerek araştırılmıştır. İlişkisel ve nedensel tarama deseni olarak tasarlanan ilk aşamada, anket tekniği kullanılarak 1164 kişiye ulaşılmıştır. Bu aşamada yaşları 18-78 arasında değişen örneklemin yaş ortalaması 30,72'dir. Çalışmanın nitel aşamasında yürütülen mülâkatlara yaşları 21-62 arasında değişen 17 kişi katılmıştır. Bu kişiler hem nicel aşamaya katılan hem de gönüllülük esasına dayalı olarak ve yakın zamanda bir güçlük yaşayan kişiler arasından, ölçüt örneklemeyle seçilmiştir. Buna göre nitel aşamada gerçekleştirilen derinlemesine mülakatlara, yakın zamanda ailevi ve ekonomik sorun, bir yakının ölümü, eğitim problemi, sağlık sorunu, cezaevi tecrübesi ve doğal afet gibi güç bir durum yaşayan kişiler katılmıştır. Nicel aşamada kullanılan anket formu, Kişisel Bilgi Formu, Kısa Dindarlık Ölçeği, Çok Boyutlu Varoluşsal Anlam Ölçeği, Hayat Memnuniyeti Ölçeği, Öznel Mutluluk Ölçeği, İyimserlik Ölçeği ve Depresyon-Anksiyete-Stres-21 Ölçeği gibi ölçme araçlarından oluşmaktadır. Elde edilen nicel verilerin analizleri IBM SPSS Statistics-24 ve AMOS-21 programları vasıtasıyla yürütülmüştür. Derinlemesine mülâkatlarda ise yarı-yapılandırılmış mülâkat formu kullanılmış, görüşme kayıtları deşifre edildikten sonra nitel analizler MAXQDA bilgisayar programı yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda dindarlık ve hayatın anlamı ile hayat memnuniyeti, iyimserlik ve mutluluk arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki ve etkileşimler tespit edilmiştir. Hayatın anlamı ruh sağlığının olumlu göstergeleriyle pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki içindeyken hem dindarlık hem de hayatın anlamının depresyon, anksiyete ve stres ile negatif yönlü ve istatistiksel açıdan anlamlı ilişkiler gösterdiği ortaya koyulmuştur. Aracılık analizleri sonucunda dindarlıkla ruh sağlığının olumlu göstergeleri arasındaki pozitif yönlü etkileşimde; dindarlıkla ruh sağlığının olumsuz göstergeleri arasındaki negatif yönlü etkileşimde anlamın aracılık etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte nitel araştırma bulguları, katılımcıların genel anlam duygusuna şekil veren inanç ve amaçları arasında ailenin, arkadaşlık ilişkilerinin, öğrenme ve öğretmenin ve hayatı bir mücadelen ibaret görmenin önemli bir yer işgal ettiğini göstermektedir. Ek olarak dinî inanç, yaratılış gayesine sahip olma, iyi ve ahlaklı insan olma ve itidalli yaşam anlayışı gibi dinî-ahlaki anlam ve değerlerin de katılımcıların genel anlam sistemini önemli ölçüde şekillendirdiği görülmüştür. Ayrıca zor bir durumla karşılaştıktan sonraki süreçte, durumsal anlam boyutunda yapılan birincil yüklemelerde, çeşitli anlam oluşturucu başa çıkma tarzlarında, anlamlandırma duygusuna sahip olmada ve süreç sonunda zor durumu kabullenmede dinî inanç ve yaşayışın, bilişsel, duygusal ve davranışsal boyutlarda kişiye olumlu etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Hem nicel hem de nitel araştırma bulguları bir bütün olarak düşünüldüğünde dinin, anlam sağlayıcı rolü üzerinden ruh sağlığını destekleyici ve koruyucu rolünün olduğu gözlenmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the relationships among the meaning in life, religiosity and mental health were discussed. For this purpose, the study was structured on a mixed methods research model in which quantitative and qualitative methods are used together. Among the mixed methods research designs, the explanatory sequential mixed design model was preferred. In the quantitative phase of the study, the relationships among meaning in life, religiosity, life satisfaction, optimism, happiness, depression, anxiety, and stress were examined by performing correlation, regression and mediation analyses. In the first stage, which was designed as a relational and causal screening design, 1164 people were reached by using the questionnaire technique. At this stage, the average age of the sample whose ages range from 18 to 78 is 30.72. 17 persons aged 21 to 62 participated in the interviews conducted during the qualitative phase of the study. Using criterion sampling technique, these individuals were selected from those who had participated in the quantitative phase and had recently experienced a challenge, on a volunteer basis. Accordingly, in-depth interviews conducted at the qualitative stage included people who had recently experienced a difficult situation such as family and economic problems, bereavement, education problem, health problem, prison experience, and natural disasters. The questionnaire form used in the quantitative phase was consisted of the measurement tools such as Personal Information Form, Brief Religiosity Scale, Multidimensional Existential Meaning Scale, Satisfaction with Life Scale, Subjective Happiness Scale, Optimism Scale and Depression-Anxiety-Stress-21 Scale. The analyzes of the obtained quantitative data were carried out by IBM SPSS Statistics-24 and AMOS-21 programs. A semi-structured interview form was used in the in-depth interviews. After the interview records had been deciphered, qualitative analyses were carried out with the help of MAXQDA computer program. As a result of the research, positive and significant relationships and interactions were determined between religiosity and the meaning in life and life satisfaction, optimism and happiness. It was revealed that while the meaning in life has a positive and significant relationship with the positive indicators of mental health, both religiosity and the meaning in life have a negative and statistically significant relationship with depression, anxiety and stress. As a result of the mediation analysis, it was found that the meaning has a mediating effect in the positive interaction between religiosity and positive indicators of mental health and in the negative interaction between religiosity and mental disorders. On the other hand, qualitative research findings indicate that family, friendship relations, learning and teaching, and seeing life as a struggle occupy an important place among the beliefs and goals that shape the general sense of meaning of the participants. In addition, it has been observed that religious-moral meanings and values such as religious belief, having the purpose of creation, being a good and moral person, and a moderate understanding of life also significantly shape the general meaning system of the participants. Moreover, it was determined that religious belief and life has positive effects on the person cognitively, emotionally, and behaviorally in the process after encountering a difficult situation, in the primary attributions made in the dimension of situational meaning, in various meaning-making coping styles, in having a sense of meaning and in accepting the difficult situation at the end of the process. When both quantitative and qualitative research findings were considered as a whole, it was observed that religion has a supportive and protective role for mental health through its meaning-providing role.
Benzer Tezler
- Yalnızlık umutsuzluk ve dindarlık ilişkisi
Relationship between loneliness and hopelessness, and religiousness
MUHAMMED KIZILGEÇİT
Doktora
Türkçe
2011
DinAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK KARACA
- Hayatı anlamlandırmada inancın ve kişisel değerlerin rolü (Ruh sağlığı çalışanları ve öğrencileri örneği)
The role of the personal values and the religion on giving meaning to the life (Mental health professionals and students)
ÖMER AKGÜL
Doktora
Türkçe
2014
DinSakarya ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT İSKENDER
- Sûfîlerde hayatın anlamı: Sûfî olmayanlarla karşılaştırmalı bir araştırma
The meaning of life in sûfîs: A comparative research with non-sûfîs
İBRAHİM YÜKSEL
- Çocuğu vefat eden anneler üzerine din psikolojisi bağlamında nitel bir araştırma
A qualitative research in the context of religious psychology on mothers whose child died
EMİNE SENA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMİT HOROZCU