Geri Dön

Devletçiliğin doğum sancıları: Türkiye Cumhuriyeti ekonomi politiğinde 1932'deki dönüşüm

The birth pangs of statism: transformation in the political economy of the Republic of Turkey in 1932

  1. Tez No: 699808
  2. Yazar: MEHMET ALCA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET MURAT BASKICI
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Ekonomi, Tarih, Economics, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 121

Özet

Bu tez çalışmasının amacı, Türkiye'de 1930'lu yıllarda uygulanmış devletçilik hakkındaki farklı tarihsel bakış açılarının geçerliliğini sınamaktır. Bu sınamayı yapmak adına çalışma, Türkiye'de devletçiliğin bir ilke olarak ortaya çıkışını belirleyen sürece odaklanmıştır. Büyük Buhran'ın yıkıcı etkisi altında kalmış ve sermaye birikimini sağlayamamış bir ekonomi için zorunluluğa dönüşen devletçi sanayileşme politikalarına geçiş süreci, dönemin hükümeti içindeki iki farklı grup arasında bir güç mücadelesine tanıklık etmiştir. Bu mücadelenin sonucu olarak, sanayileşme planlarının hazırlık evresinde, sermaye bloğunun zorlamaları ve Atatürk'ün iktisat bakanına karşı çıkması ile 1932 yılının eylül ayında İktisat Bakanlığı'nda kadro değişimi yaşanmıştır. Bu değişimin niçin gerçekleştiği sorusuna verilecek cevap, devletçiliğin uygulamada neyi, neden hedeflediğini de açığa çıkarma bakımından önemli bir işaret olmaktadır. Bu amaçla tezin araştırdığı problem, hükümet içindeki gruplar arasındaki mücadelenin dinamiğinin hangi unsura bağlı olduğunu belirlemektir. Tezin araştırma sorusuna verdiği cevap; mücadelenin dinamiğinin, devletçi sanayileşme politikalarının dönemin ticari ve sanayi burjuvazisi üzerinde sebep olacağı potansiyel zarara bağlı olmasıdır. Bu zarar 1932 yılının yaz aylarında kesin olarak ortaya çıktığında, dönüşüm kaçınılmaz olarak gerçekleşmiştir. Bu dönüşümden sonra devletçi sanayileşme politikaları ve planlar, dönemin sermaye bloğunun gelişimini garanti edecek bir anlayışla tasarlanmıştır. Tezin sonucu; 1932 yılındaki dönüşüm ile Türkiye'deki devletçilik döneminin toplumsal bir kalkınma modeli olmaktan öte, sermaye bloğunun gelişimini destekleyecek ilkel sermaye birikimini sağlamak adına dizayn edilmesidir. Bu nedenle, ulusal kalkınmacı tezlerin döneme atfettiği tarihsel perspektif geçerliliğini yitirmektedir. Türkiye'nin ekonomi-politik tarihi içindeki devletçilik dönemi, uzun dönemli kapitalist gelişim süreci içinde, kapitalist üretim ilişkilerinin hâkim olmasını sağlayacak zorunlu geçiş dönemi olarak yorumlanmalıdır.

Özet (Çeviri)

The aim of this thesis study is to test the validity of different historical perspectives about statism implemented in Turkey in the 1930s. In order to make this test, the study focused on the process that determined the emergence of statism as a principle in Turkey. The transition to statist industrialization policies, which became mandatory for an economy that was under the destructive influence of the Great Depression and could not provide capital accumulation, witnessed a power struggle between two different groups within the then government. As a result of this struggle, in the preparation phase of the industrialization plans, there was a staff change in the Ministry of Economy in September 1932, with the pressures of the capitalist bloc and Atatürk's come out against economy minister. The answer to the question of why this change took place is an important sign in terms of revealing what and why statism aims in practice. For this purpose, the problem that the thesis explores is to determine which element depends on the dynamic of the struggle between groups within the government. The answer to the research question of the thesis; The dynamic of the struggle depends on the potential damage that statist industrialization policies would cause on the then commercial and industrial bourgeoisie. When this damage was definitively revealed in the summer of 1932, the transformation inevitably occurred. After this transformation, statist industrialization policies and plans were designed with an understanding that would guarantee the development of the then capitalist bloc. The result of the thesis; with the transformation in 1932, the statism period in Turkey was designed to provide primitive capital accumulation to support the development of the capitalist block, rather than being a social development model. For this reason, the historical perspective attributed to the period by national developmentist theses loses its validity. The period of statism in Turkey's economic-political history should be interpreted as a compulsory transition period that will ensure the dominance of capitalist production relations within the long-term capitalist development process.

Benzer Tezler

  1. Türkiye'de siyaset kurumu ve devletçilik olgusu (1908-1960)

    Başlık çevirisi yok

    İHSAN KESER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1992

    Siyasal BilimlerHacettepe Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. M. CİHAT ÖZÖNDER

  2. The Proceeding of the Turkish economy during 1923-1930; definition of an illiberal decade

    Türk ekonomisinin 1923-1930 yılları arasındaki gelişimi; liberal olamayan bir dönemin tasviri

    FAZLI HASAN AROL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1998

    EkonomiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. AYKUT KANSU

  3. Building the 'modern' environment in early republican Turkey: Sümerbank Kayseri and Nazilli factory settlements

    Erken Cumhuriyet Türkiyesi'nde 'modern' çevrenin inşası: Sümerbank Kayseri ve Nazilli fabrika yerleşimleri

    BURAK PERİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2002

    MimarlıkOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ELVAN ALTAN ERGUT

  4. The formation of statism and single-party rule in Türkiye in the early 1930s

    1930'ların başında Türkiye'de devletçilik ve tek parti yönetiminin oluşumu

    BEYHAN ERKURT

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDEN ATTİLA AYTEKİN

  5. Türkiye'de planlama politikası ve yönetimi: Planlamanın siyasal iktisadı ve yönetsel kuruluşu

    Planning policy and its administration in turkey: The political economy and the administrative constitution of planning

    ASLI YILMAZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Kamu YönetimiAnkara Üniversitesi

    Siyaset Bilimi Bilim Dalı

    PROF. DR. ERİNÇ YELDAN