Kadınlarda romantik ilişkide istismardan kendini toparlama gücüne: Bir model test etme çalışması
From abuse to resilience in romantic relationship of women: A model testing study
- Tez No: 700627
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL ÖZTEMEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Bu araştırmanın temel amacı kadınların romantik ilişkilerinde yaşadıkları istismarın kendini toparlama güçlerine etkisini bütüncül bir bakış açısı ile incelemektir. Araştırmada bu temel amaç doğrultusunda iki farklı çalışma gerçekleştirilmiştir. Birinci çalışmada Romantik İlişkiyi Değerlendirme Ölçeğinin revize formu oluşturulmuştur. Birinci çalışma sürecinde 18 yaş ve üzeri hâlihazırda bir romantik ilişki yaşamakta olan kadın ve erkek bireylerden oluşan iki farklı örneklem grubundan kolaylıkla bulunabileni örnekleme yöntemi kullanılarak toplam 763 veri toplanmıştır. Araştırmanın ilk çalışması kapsamında veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Romantik İlişkiyi Değerlendirme Ölçeği ve İlişki Doyumu Ölçeği kullanılmıştır. 70 maddeden oluşan ve tek boyutlu yapı gösteren Romantik İlişkiyi Değerlendirme Ölçeğinin orijinal formu üzerinde açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda revize edilmiş formunun 28 madde ve fiziksel zarar, sosyal kısıtlama, bilişsel baskılama, duygusal ihmal ve cinsel istismar olmak üzere beş alt boyuttan oluşan bir yapıya sahip geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın ikinci aşamasında ise kadınların romantik ilişkilerinde yaşadıkları istismarın kendini toparlama güçlerine etkisinde farkındalık, bilişsel esneklik, geleceğe yönelik olumlu tutum ve aileden ve arkadaştan algılanan sosyal destek değişkenlerinin koruyucu bir faktör olarak işlev görüp görmediği yapısal eşitlik modeli kullanılarak test edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma kapsamında ise 18 yaş ve üzeri hâlihazırda bir romantik ilişki sürecinin içerisinde bulunan toplam 818 kadından amaçlı örnekleme yöntemiyle veri toplanmıştır. Çalışmanın ikinci aşaması için veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, birinci çalışma kapsamında hazırlanan Romantik İlişkiyi Değerlendirme Ölçeği-Revize Formu, Kendini Toparlama Gücü Ölçeği - Kısa Formu, Bilişsel Duygusal Farkındalık Ölçeği, Bilişsel Esneklik Envanteri, Geleceğe Yönelik Tutum Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılmıştır. Bu çalışmaya ait bulgular alanyazına dayalı olarak kurulan hipotetik modelin doğrulandığını ortaya koymuştur [χ²/df = 4,400; RMSEA = ,065; SRMR: ,057; CFI =,951; NFI= ,938; TLI/NNFI=,925; GFI = ,964; AGFI = ,935]. Bu bağlamda, romantik ilişkide istismardan kendini toparlama gücüne giden yolda doğrudan etkinin anlamlı olmadığı, dolaylı etkinin ise içsel (farkındalık, bilişsel esneklik, geleceğe yönelik olumlu tutum) ve dışsal (aile ve arkadaş desteği) koruyucu faktörlerden oluşan aracı değişkenlerden kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu bulgu, modeldeki içsel ve dışsal koruyucu faktörlerin kadınların kendini toparlama gücü geliştirme sürecinde önemli bir rol oynadığını ortaya koymuştur. Sonuç olarak, içsel ve dışsal koruyucu faktörlerin birlikte kendini toparlama gücü üzerindeki değişimin toplam % 52'sini açıkladığı bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgular, ilgili alanyazın kapsamında tartışılmış ve daha sonra gerçekleştirilecek çalışmalar için araştırmacılara ve uygulama alanında çalışanlara öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The main purpose of this study is to examine the effect of the abuse experienced by women in their romantic relationships on their resilience with a holistic approach. In the research, two different studies were carried out in line with this main purpose. In the first study, the revised form of the Romantic Relationship Assessment Scale was created. In this process, a total of 763 data were collected by using the convenience sampling method among women and men aged 18 and over who are currently in a romantic relationship. Personal Information Form, Romantic Relationship Assessment Scale and Relationship Satisfaction Scale were used as data collection tools for the first study of this research. Explanatory and confirmatory factor analyzes were performed on the original form of the Romantic Relationship Assessment Scale which consists of 70 items and shows a one-dimensional structure. As a result of these analyses, it was found that the revised form consisting of five sub-dimensions which are physical harm, social restriction, cognitive suppression, emotional neglect, sexual abuse, and 28 items in total is a valid and reliable measurement tool. In the second part of the study, it was tried to test whether the variables of mindfulness, cognitive flexibility, positive attitude towards the future, and social support perceived from family and friends function as protective factors in the process of resilience development on women who experienced abuse in their romantic relationships by using a structural equation model. Within the scope of this study, data were collected by purposeful sampling method from a total of 818 female individuals aged 18 and over who are currently in a romantic relationship. For the second study, Personal Information Form, The Romantic Relationship Assessment Scale-Revised Form prepared within the scope of the first study, Resilience Scale-Short Form, Cognitive Emotional Mindfulness Scale, Cognitive Flexibility Inventory, Attitude Towards The Future Scale, and Multidimensional Perceived Social Support Scale were used as the data collection tools. The findings of this study revealed that the hypothetical model established based on the literature was confirmed [χ² / df = 4,400; RMSEA = .065; SRMR: 057; CFI = .951; NFI =, 938; TLI / NNFI = .925; GFI = .964; AGFI = .935]. In this context, it was concluded that the direct effect on the path from abuse in a romantic relationship to resilience was not significant, while internal (mindfulness, cognitive flexibility, positive attitude towards the future) and external (support of family and friends) protective factors are mediators of the relationship between the two. The mediating role of the internal and external protective factors in the model revealed that they play a crucial role in the process of resilience development. As a result, it has been found that internal and external protective factors together explain 52% of the change on resilience. The findings obtained from the research were discussed within the scope of the related literature and suggestions were presented to researchers and those working in the practice field for further studies.
Benzer Tezler
- Çiftlerin gelişmeleri kaçırma korkusu ile romantik ilişkilerindeki mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkide sosyotelizmin rolü
The role of phubbing in the relation between fear of missing out and couples' happiness in their romantic relationships
İLKNUR ÇOLAK
- Yetişkin kadınlarda ilişki doyumu ve benlik saygısı arasındaki ilişki
The relationship between relationship satisfaction and self-esteem in adult women
NİLÜFER ŞİŞMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYTEN ERDOĞAN
- Evli bireylerde romantik kıskançlık düzeyi ve aldatma eğiliminin şema terapi modeli çerçevesinde değerlendirilmesi
Evaluation of romantic jealousy levels and infidelity tendency among married individuals with in the frame of schema therapy model
MELİSA TORTAMIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GONCA SOYGÜT PEKAK
- Romantik ilişkisi olan bireylerde duygusal bağımlılık düzeyinin yordayıcılarının incelenmesi
Investigation of the predictions of emotional addiction level in individuals with romantic relationship
MERVE GÜNEBAKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK İNCE ÇAĞLAR
- İkili ilişkilerde mükemmeliyetçilik ve çatışma çözme tepkileri: Yatırım modeli çerçevesinde yapılan bir çalışma
Dyadic perfectionism and responses to dissatisfaction: A study from the perspective of investment model
NUR TALUY