Geri Dön

Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne demiryolları ve petrol ilişkisi özelinde Amerikan sermayesi (1830-1938)

American capital in the special relationship between railways and oil from Ottoman to Republic of Turkey (1830-1938)

  1. Tez No: 701488
  2. Yazar: CEREN ŞAHİN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ARZU VARLI BİNAGUL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Ekonomi, Tarih, Economics, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İktisat Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 114

Özet

Bu çalışmanın amacı; 19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı İmparatorluğu'nda başlatılan ulaştırma ve altyapı politikalarındaki yabancı sermaye payı ve özellikle Amerikan sermayesi payını incelemek ve tartışmaktır. Tezde 1830-1938 dönemi sınır kabul edilerek, Osmanlı İmparatorluğu'nda faaliyet gösteren demiryolu, maden ve petrol şirketlerindeki yabancı sermaye payı ve bu şirketlerin Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk on beş yıllık döneminde ekonomide bulunma şekilleri, Türk-Amerikan ilişkilerinin tarihsel arka planı da göz önünde tutularak tartışılmıştır. İktisat literatüründe Chester Projesi veya Chester İmtiyazı ismiyle tanınan Şarkî Anadolu Demiryolu Projesi; Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde Meclis-i Mebusan'da çeşitli tartışmalara yol açan; fakat farklı iktisadi ve siyasi sebepler yüzünden kabul edilmeyen; Lozan Antlaşması'na ara verilen dönemde ise Ankara Hükümeti tarafından onaylanan; fakat benzer sebeplerle hayata geçirilememiş olan geniş kapsamlı bir demiryolu ve kalkınma projesidir. Chester Projesi'nin, hem Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemi hem Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk döneminde üzerinde çokça konuşulan bir proje olmasına rağmen gerçekleşmemiş oluşuna dair çok çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Chester Projesi'nin tarihi, iktisadi ve siyasi pek çok tartışmayı da içinde barındırmaktadır. Proje, hem petrol kaynaklarına erişim mücadelesi hem de Türk-Amerikan ilişkilerini içeren bir kesişim noktasında durmaktadır. Bu sebeplerle, bu çalışmada Chester Demiryolu Projesi, Osmanlı İmparatorluğu-ABD ve Türkiye Cumhuriyeti-ABD iktisadi ilişkileri bağlamında incelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise; 1923-1938 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti'nde ulaştırma ve altyapı alanında yabancı sermayenin bulunma şekillerine yapılan eleştiriler yer almaktadır.

Özet (Çeviri)

The aim of this study is, to examine and discuss the share of foreign capital and especially the share of American capital in the transportation and infrastructure policies initiated in the Ottoman Empire in the second half of the 19th century. The thesis accepted the 1830-1938 period as a border and discussed the share of foreign capital in railway, mining and oil companies operating in the Ottoman Empire and the way these companies were present in the economy during the first fifteen years of the Republic of Turkey, taking into account the historical background of Turkish-American relations. The Eastern Anatolian Railway Project, known as the Chester Project or Chester Concession in the economic literature; in the last period of the Ottoman Empire, which caused various debates in the Meclis-i Mebusan; but not accepted due to different economic and political reasons; in the period when the Treaty of Lausanne was suspended, it was approved by the Ankara Government; but it is a comprehensive railway and development project that could not be realized due to similar reasons. Although the Chester Project was a much talked about project in both the last period of the Ottoman Empire and the first period of the Turkish Republic, various opinions have been put forward as to the fact that it was not realized. The history of the Chester Project includes many economic and political debates. The Project stands at an intersection that includes both the struggle for access to oil resources and Turkish-American relations. For these reasons, Chester Railway Project, Ottoman Empire-the U.S.A. and the Republic of Turkey-the U.S.A. analyzed in the context of economic relations, in this study. In the last part of the study; between 1923 and 1938, there was criticism of the way foreign capital was found in the field of transport and infrastructure in the Republic of Turkey.

Benzer Tezler

  1. 19. yüzyıl mimarlığında Alman mimari etkinliği

    German architectural activity in 19th century İstanbul

    MERYEM MÜZEYYEN FINDIKGİL DOĞUOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    PROF. DR. AFİFE BATUR

  2. Demiryollarının gelişimi ve kentleşme olgusuna etkisi

    Development of railroads and effects on urbanisation consept

    GÜNER KORAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YÜKSEL DİNÇER

  3. Demiryolu yük taşımacılığının Türkiye ekonomisindeki yeri ve önemi: Ekonometrik model ile analizi

    The importance of the railway freight transport in Turkey's economy: Analysis with econometric model

    VOLKAN KÖSE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    EkonometriÇankaya Üniversitesi

    Uluslararası Ticaret ve Lojistik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DİLEK TEMİZ

  4. Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne Türk Ordusu'nda mavzer tüfekleri

    From Ottoman Empire to Turkish Republic mauser rifles in Turkish Army

    ALİ SERDAR METE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Savunma ve Savunma TeknolojileriYeditepe Üniversitesi

    YRD. DOÇ. DR. NİLÜFER HATEMİ

  5. Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne uzanan bir okulun hikayesi: İstanbul Amerikan Kız Koleji (1871-1932)

    The story of a school extending from Ottoman Empire to Republic of Turkey: Istanbul American College for girls (1871-1932)

    EDİZ KIRKAĞAÇLIOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ARZU MERYEM DEMİRKIRAN