Çocukluk dönemi travmalarının yetişkinlik dönemi tutum ve davranışlarını belirlemeye ilişkin ölçek geliştirme çalışması: Çok Boyutlu Travma Ölçeği (ÇBTÖ)
Multidimensional Trauma Scale (MTS): A scale development study
- Tez No: 701571
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KAHRAMAN GÜLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Travma, Çocukluk Çağı Travmaları, Travma Belirtileri, Ölçek Geliştirme, Trauma, Childhood Trauma, Trauma Symptoms, Scale Development
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
İnsanoğlunun tarih boyunca şiddet ve saldırganlık eğilimi travma kavramını da bir o kadar eski ve günümüzde hala süregelen bir konu haline getirmiştir. Özellikle psikoloji ve psikiyatri alanı başta olmak üzere bir çok alanda büyük önem taşıyan travma kavramı literatürde de en çok işlenen konulatdan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde stres verici ve olumsuz yaşam olayları düşünüldüğünde bu tür durumlar her yaş grubunu etkilese de çocuk ve ergenler risk grubu olarak ele alınmaktadır. Bu bağlamda ilgili alanlarda kullanılan ve uzmanların bu alandaki işleyişini kolaylaştırmak amacıyla geçerli ve güvenilir ölçüm araçlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı çocukluk çağı ve yetişkinlik dönemi travmalarını tek bir ölçek altında inceleyen ve aynı zamanda kişilerin yaşadığı travma sonrası belirtileri saptamak amacıyla kullanılmak üzere geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracını literatüre sunmaktır. Metodolojik yöntem ile gerçekleştirilen bu araştırmada Türkiye örnekleminde yer alan ve farklı sosyo-demografik özelliklere sahip 1054 kişiye ulaşılmıştır. Madde havuzu oluşturmak amacıyla Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (Taslak Hali), PTSD Soru Listesi-Sivil Versiyonu Ölçeği, Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği (BDDÖ) ve Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ) ve DSM-5 güncel travma belirtilerinden faydalanılmıştır. Taslak hali 171 madde olan Çok Boyutlu Travma Ölçeği kapsam geçerliliği çalışmaları sonucunda 8 madde elenmiş elde edilen 163 madde yapılan Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) sonucu ile gerekli madde çıkarımları yapılmış ve 57 maddeye düşürülmüştür. Nihai formda kalan maddelere Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uygulanmış, alt boyutlara dair korelasyon değerleri bulunmuş ve normallik değerlerine bakılmasının ardından Kruskal-Wallis ve Mann Whitney-U testleri uygulanmış, son olarak ROC Analizi ve Angoff Yöntemi uygulanarak alt boyutlar için kesme puanı belirlenmiştir. Sonuç itibariyle, Çok Boyutlu Travma Ölçeği'nde (ÇBTÖ) Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (ÇÇTÖ) ve Travma Sonrası Belirtiler Ölçeği (TSBÖ) olmak üzere iki alt ölçek belirlenmiştir. ÇÇTÖ'de duygusal ihmal/istismar, fiziksel ihmal, fiziksel istismar, cinsel istismar, ikincil travmalar ve diğer travmalar olmak üzere altı alt boyuttan oluşan 31 madde; TSBÖ'de ise kaçınma, yineleme, aşırı tepki, bilişsel bozulma, işlevsel bozulma ve çözülme belirtileri şeklinde altı alt boyuttan oluşan 26 madde toplamda Çok Boyutlu Travma Ölçeği'nde iki ölçek, on iki alt boyut ve 57 madde yer almaktadır. Ölçekteki puan artışı o alandaki travmanın ya da semptomun varlığı hakkında pozitif bildirim vermektedir. Çok Boyutlu Travma Ölçeği'nin (ÇBTÖ) geçerli ve güvenilir bir ölçek olarak alana katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The tendency of human beings to violence and aggression throughout history has made the concept of trauma an ongoing issue, as it was in the past. The concept of trauma, which is of great importance in many fields, especially in the field of psychology and psychiatry, appears as the most discussed subject in the literature. Today, when stressful and negative life events are considered, children and adolescents are considered as a risk group, although these kind of situations affect all age groups. In this context, valid and reliable measurement tools are needed in order to facilitate the operation of experts in this field. The main purpose of this study is to present a valid and reliable measurement tool to the literature, which examines childhood and adult traumas under a single scale and is also used to determine the post-traumatic symptoms experienced by individuals. In this study, which was carried out with a methodological method, 1054 people with different socio-demographic characteristics and included in the sample of Turkey were reached. In order to create an item pool, Childhood Trauma Questionnaire ,Post-Traumatic Stress Disorder Questionnaire-Civil Version, Cognitive Emotion Regulation Scale, The Styles of Coping with Stress Scale and DSM-5 current trauma symptoms were used. The 163 items obtained after the content validity studies were reduced to 57 items as a result of the analysis. In the final form, Exploratory Factor Analysis (EFA), Confirmatory Factor Analysis (CFA) was applied, correlation values for the sub-dimensions were found, after considering the normality values, Kruskal-Wallis and Mann Whitney-U tests were applied. Finally, ROC Analysis and Angoff Method were applied in order to determined the cut-off score of sub-dimensions. As a result, there are two sub-scales in the Multidimensional Trauma Scale (MTS), which are named as Childhood Trauma Scale (CTS) and Post-Traumatic Symptoms Scale (PTSS).Emotional neglect/abuse, physical neglect, physical abuse, sexual abuse, secondary traumas and other traumas are the sub-dimensions of CTS; on the other hand, there are six sub-dimensions of PTSS which are named as avoidance, recurrence, hyper-arousal, cognitive deterioration, functional deterioration and dissociation symptoms. Thus, there are two main scales and twelve sub-dimensions in the Multidimensional Trauma Scale. Increasing the score in the scale gives a positive report about the presence of trauma or symptom in that area. In this context, It is thought that the Multidimensional Trauma Scale (MTS) can contribute to the field as a valid and reliable scale.
Benzer Tezler
- Çocukluk çağı travmalarının, anne baba tutumlarının ve bağlanma stillerinin evlilik uyumu üzerindeki etkisi
The effect of childhood trauma, parenting attitudes and attachment styles on marital adjustment
BÜŞRA BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERT AKCANBAŞ
- Çocukluk çağı psikolojik travmalarının beliren yetişkinlik döneminde kişilerin psikolojik sıkıntı ve iyi oluş düzeyleri üzerindeki etkilerinin psikolojik sağlamlık teorisi kapsamında incelenmesi
Examining childhood psychological trauma effects on psychological distress and well being on the emerging adulthood sample in the framework of resiliency theory
İLAYDA ÇAVUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLAY DİRİK
- Üniversite öğrencilerinin çocukluk çağı travmalarıyla yetişkinlik dönemi duygusal şiddete maruz kalma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
An analysis of the relationship between chilhood traumas and exposure to emotional violence in adulthood at university students
GÖZDE AÇIKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiAile Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DEFNE YILMAZ
- Bağımlı hastalarda çocukluk çağı travmalarının alkol ve madde kullanımına etkisinin incelenmesi
Investigation of the effects of childhood trauma in aids with alcohol and substance
HAZAL AKŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALPTEKİN ÇETİN
- Çocukluk dönemi ruhsal travmaların yetişkinlik döneminde mağduriyet, şiddet içeren davranışlar ve kendine yönelik yıkıcı davranışlarla yeniden canlandırılması
Reenactment of childhood traumas with victimization, violent behaviour and self-destructive behaviours in adulthood
HATİCE BULMUŞ
Doktora
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP BELMA GÖLGE