Denizli tarihi kent merkezinde farklılaşan kent dokusunun mekânsal değişim süreçleri üzerinden tanımlanması
Defining the urban pattern that differentiates in the historical city center of Denizli through spatial change processes
- Tez No: 703536
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİH BİRİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Denizli kent merkezi, kentsel değişim dönüşüm, kentsel tasarım, kentsel morfoloji, kent tarihi, Denizli city center, urban change transformation, urban design, urban morphology, urban history
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Merkezler kentlerin ortaya çıkışından günümüze kadar ortak kollektif yaşam biçimini ortaya koyan önemli odaklar olmuştur. Kentlerin gelişim süreçlerinde merkezin değişimi, dönüşümü, veya başka bir yerde yeniden oluşturulması, sosyal, politik, ekonomik ve doğal sebeplerle oluşurken önemli tarihsel kırılma noktalarında kentsel dokuda izler bırakmıştır. Bu değişim ve dönüşüm sürecinde, kent dokusunda meydana gelen farklılaşmayı okumak sadece geçmiş dönemlere yönelik çıkarımlar yapmamıza yardımcı olmakla kalmaz, geleceğe yönelik planlama ve tasarım süreçlerinin yönlendirilmesi için gerekli ipuçlarını ortaya koymaktadır. Bu yaklaşımdan yola çıkarak tezde, Denizli kent merkezinde kentsel dokunun tarihsel süreçte hangi kırılma noktalarında farklılaştığı belirlenerek, kentsel dokudaki değişim ve dönüşümün niteliğinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Kentsel doku üzerinde morfolojik yöntemler ile dokunun değişim süreci ortaya konulmuştur. Farklı dönemlerin kimliğini barındıran Denizli kent merkezinin gelecek çalışmalara ışık tutması amacıyla planlama ve tasarım süreçlerinde nasıl ele alınması gerektiğine dair çıkarımlar elde edilmiştir. Tezde, kent dokusu üzerinden merkez kavramına kuramsal yaklaşımlar incelenip merkezin kent içindeki rolü ve kent bütünüyle etkileşimi tamamlandıktan sonra, kent merkezinin gelişim süreci bir Batı Anadolu kenti olan Denizli'de değerlendirilmektedir. Tarihsel süreçte kentin gelişimini ortaya koyan okumalar ile kent merkezinin büyük ölçekli mekansal müdahalelerden nasıl etkilendiği belirlenmiştir. Bu aşamada, antik dönemden başlayarak kentin yer değiştirmesi, ortaçağ kale içine geçiş, demiryolunun kente gelişi ve planlama çalışmalarıyla ortaya çıkan farklı nitelikte kentsel dokuların biraraya geliş biçimi ve birbirini nasıl etkilediği belirlenmiştir. Belirlenen kırılma noktalarında merkezi kentsel alanın morfolojik nitelikler üzerinden mekansal değişimi saptanmıştır. Sentez aşamasında birbirine eklemlenerek gelişen merkezi kentsel alanın işlevsel dönüşümü ve morfolojik niteliklerin etkileşimi birlikte değerlendirilmektedir. Yapılan morfolojik analizler ve sentez sonucunda, Denizli kent merkezinin tarihsel süreçte belirli kırılma noktalarında yer değiştirdiği fakat bu değişimin önceki merkezin yerine geçmek yada üzerinden yapılanmak yerine, yeni işlevleri barındırarak dönemin çağdaş mekânlarını kente kazandırdığı belirlenmiştir. Denizli'de kent merkezinin gelişim süreci, farklı dönemlerin kentsel yaşam biçimini barındıran dokuların birbirine eklemlenerek geliştiğini göstermiştir. Bu durum, farklı ölçeklerde kentsel mekânların birbirlerini tamamlayarak kentsel kimliğin sürdürülebilmesine imkan tanımaktadır. Orta ölçekli bir kent olan Denizli'de, merkezi kentsel alanın farklı kimlik bölgelerinden oluşması nedeniyle tasarım ve planlama sürecinde çalışmada belirlenen her alt bölge için farklı kentsel stratejilerin geliştirilmesi fakat mekânsal olarak bütünlüğün korunması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
The centers have been important areas that reveal the common collective life style from the emergence of the cities to the present. While the change, transformation, or re-creation of the center in the development processes of cities occurred due to social, political, economic and natural reasons, it made a mark on the urban pattern at important historical breaking points. In this process of change and transformation, reading the differentiation in the urban pattern not only helps us to make inferences about the past periods, but also reveals the necessary clues for guiding the planning and design processes for the future. Based on this approach, in the thesis, it is aimed to determine the nature of the change and transformation in the urban pattern by determining at which breaking points the urban pattern differs in the historical process in the city center of Denizli. The change process of the urban pattern has been revealed with morphological methods. Inferences have been obtained on how Denizli city center, which has the identity of different periods, should be handled in the planning and design processes in order to shed light on future studies. In the thesis, the development process of the city center is evaluated in Denizli, a Western Anatolian city, after the theoretical approaches to the concept of the center are examined through the urban pattern, and the role of the center in the city and its interaction with the whole city are completed. With the readings that reveal the development of the city in the historical process, it has been determined how the city center is affected by large-scale spatial interventions. At this stage, it has been determined how the different urban patterns come together and how they affect each other, starting from the ancient period, the relocation of the city, the transition into the medieval castle, the arrival of the railway in the city and the planning studies. At the determined breaking points, the spatial change of the central urban area through morphological characteristics was determined. The functional transformation of the central urban area, which is articulated and developed at the synthesis stage, and the interaction of morphological features are evaluated together. As a result of the morphological analyzes and synthesis, it has been determined that the city center of Denizli has changed places at certain breaking points in the historical process, but this change has brought the contemporary spaces of the period to the city by hosting new functions, instead of replacing the previous center or being built over it. The development process of the city center in Denizli has shown that the patterns that host the urban life style of different periods have developed by being articulated with each other. This situation allows the sustainability of urban identity by complementing each other of urban spaces at different scales. In Denizli, which is a medium-sized city, different urban strategies should be developed for each sub-region determined in the design and planning process, but spatial integrity should be preserved, since the central urban area consists of different identity regions.
Benzer Tezler
- Kültür varlıklarını tehdit eden unsurların risk analizi yoluyla değerlendirilmesi, Denizli kent merkezi örneği
An assessment of the threats to cultural heri̇tage wi̇th ri̇sk analysi̇s, a case study of Deni̇zli̇ ci̇ty center
YILDIRIM HASAN SELEKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sanat TarihiPamukkale ÜniversitesiKültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞE ÖZDEMİR
- Denizli kenti tescilli konut envanterinde plan şeması oluşumuna etki eden faktörlerin irdelenmesi
Studying the factors having an impact on the formation of layout diagrams in the registered housing inventory of Denizli
HAMZA TINASTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM BAŞAK DAĞGÜLÜ
- Denizli ili kent merkezindeki yer yüzeyi sıcaklıklarının değişiminin landsat uydu görüntüleri kullanılarak çok zamanlı incelenmesi
Multi-time investigation of the change of land surface temperatures in Denizli city center using landsat satellite images
EMRE ÇALHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
CoğrafyaÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiDoğal Afetlerin Risk Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRE ÖZELKAN
- Aydın kent merkezi tarihi dokusunun incelenmesi
The Research of the historical fabric of the city centre of Aydın
AYLİN ERTEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiRestorasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ETİ AKYÜZ LEVİ
- Eski kent merkezlerinin kentsel kimlik ve bellek bağlamındaki rolü: Denizli üzerine bir araştırma
The role of old city centers in the context of urban identity and memory: A research on Denizli
ONUR DONAT
Doktora
Türkçe
2023
Kamu YönetimiPamukkale ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR SAVAŞ YAVUZÇEHRE