Kânûnî'nin merkezî ve Umumî Kânûnnâmeleri üzerine bir dil incelemesi
A language examination on the central and general codes of the Kanuni's
- Tez No: 703806
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FATİH ÖZEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 806
Özet
Her dönemde olduğu gibi Osmanlı Türkçesi döneminde de hem edebȋ hem de edebȋ olmayan metinleri görmek mümkündür. Dil incelemeleri açısından yalnızca edebȋ metinlerin incelenmesi, bunların yanı sıra diğer alanlarda ortaya konan eserlerin de incelenmesi gerektiği düşüncesi bu çalışmayı tercih etmenin temel nedenleri arasındadır. Bu sayede farklı alanlarda yazılmış olan eserlerin yazıldığı dönemin dil özelliklerini ne şekilde yansıttığını ve Türkçenin söz varlığına ne derece katkı sağladığını görmek mümkün olacaktır. Osmanlı padişahlarının ve devlet adamlarının toplumsal sorunlara çözüm üretmek veya toplumsal düzeni sağlamak adına çeşitli konularda yazmış oldukları kanunların derlenip toplandığı kitaplar olan kânûnnâmeler de Osmanlı Türkçesinin klasik döneminde edebȋ kaygı duyulmaksızın kaleme alınmış metinlerdir. Osmanlı Türkçesi, Batı Türkçesinin Eski Oğuz Türkçesinden sonraki ikinci dönemidir. Bu dönemde dile fazlaca yerleşen Arapça ve Farsça sözcükler halkın dili ile aydın kesimin dili arasında büyük farklılıklar oluşturmuştur. Kânûnnâmeler aynı zamanda aydın kesimin, dili ne ölçüde kullandıklarını görmek açısından da önemlidir. Metinlerde sayıca fazla olan ikili yazımlar ile hem düz hem yuvarlak ünlülü eklerin bir arada bulunması, metinlerin önceki dönemin dil özelliklerini de bünyelerinde barındırdığının ve yazım anlamında henüz tam bir standartlaşmanın olmadığının kanıtı olması bakımından da önemlidir. Çalışma Ahmet Akgündüz'ün Osmanlı Kânûnnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri“Kânûnî Devri Kânûnnâmeleri, 1. Kısım Merkezî ve Umumî Kânûnnâmeler”adlı kitabının 4. cildinde yer alan kânûnnâmeleri kapsamaktadır. Bu eserdeki okumaların fonetik transkripsiyonu yapılarak inceleme metinleri elde edilmiştir. Çalışma giriş, inceleme, metin ve dizin olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Dönem olarak Kânûnî döneminin seçilmiş olması, padişahlar içerisinde en fazla kanun hazırlatması ve dolayısıyla Kânûnî unvanına sahip olması sebebiyledir. Edebȋ kaygıdan uzak metinlerin incelenerek bu alanda yapılacak diğer çalışmalara kaynaklık etmesi, Osmanlı saray dilinin görünümünün ortaya konulması ve halk ağzında kullanılan kimi deyim ve sözcüklerin metinlerde yer alması sebebiyle Türkçenin söz varlığına katkı sağlaması açısından dikkate değerdir.
Özet (Çeviri)
As in every period, it is possible to see both literary and non-literary texts in the Ottoman Turkish period. The main reason for choosing this study is in terms of language studies the thought that literary texts should not only be examined but also works produced in other fields. In this way, it will be possible to see how the works written in different fields reflect the language characteristics of the period in which they were written and how much they contribute to the vocabulary of Turkish. Kanûnnames, which are the books in which the laws written by Ottoman sultans and statesmen on various subjects in order to find solutions to social problems or to maintain social order, are compiled and collected, are also texts written without any literary concerns in the classical period of Ottoman Turkish. Ottoman Turkish is the second period of Western Turkish after Old Oguz Turkish. During this period, Arabic and Persian words that settled in the language created great differences between the language of the people and the language of the intelligentsia. Codes are also important in terms of seeing to what extent the intellectuals use the language. Binary spellings, which are high in number in the texts, are also important in terms of being proof that the texts also contain the language features of the previous period and that there is not yet a complete standardization in terms of spelling. The study covers the codes in the 4th volume of Ahmet's book is named Osmanlı Kânûnnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri "Kânûnî Devri Kânûnnâmeleri, 1. Kısım Merkezî ve Umumî Kânûnnâmeler. The study texts were obtained by making phonetic transcription of the readings in this work. The study consists of four parts: introduction, review, text and index. The fact that the Kanuni period was chosen as the period is because it had the most laws prepared among the sultans and therefore had the title of Kanuni. It is remarkable in terms of being a source for other studies to be done in this field by examining texts that are free from literary anxiety, of being revealing the appearance of the Ottoman palace language, of being contribution to Turkish vocabulary due to some expression and words used in the public dialect in the texts.
Benzer Tezler
- Osmanlı Devrinde Yemen'de mahalli idare (1266-1337 / 1850-1918)
Başlık çevirisi yok
ABDULKERİM AL-OZAİR
Doktora
Türkçe
2000
TarihMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HULUSİ YAVUZ
- Milli güvenlik kavramı ve Türkiye Cumhuriyeti'nde Milli Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği
National security concept and the position of national security council and general secretariat of national security council in Turkish republic
ORHAN COŞKUN
Doktora
Türkçe
2000
Türk İnkılap TarihiHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADİL DAĞISTAN
- Cumhuriyet Döneminde meydana gelen sel baskınları (1950-1970)
Sel functions in the Republican Period (1950-1970)
AHMET BURAK GÖNÜLLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN BEYOĞLU
- Birinci Umumi Müfettişlik raporlarına göre Bitlis (1927-1952)
Bitlis according to First General Inspectorate reports (1927-1952)
ELMAS İÇYER ÇİRİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihBitlis Eren ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PAKİZE ÇOBAN KARABULUT