Haydar b. Ahmed el-Mâverânî'nin, Et-teftazânî'ye ait 'Nesefî Akaidi' şerhine, Hayâlî'nın yazdığı haşiye üzerine kaleme aldığı Ta'lîkâtındaki ilahiyat ile ilgili görüşleri
Haydar b. Ahmad al-Maverani's opinions about the theology in his annotation on al-Hayali's postscript about commentary of 'Nesefi Akaidi' written by al-Taftazani
- Tez No: 703911
- Danışmanlar: PROF. DR. SELİM ÖZARSLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: el-Haydarî, Hayâlî hâşiyesi, et-Teftazânî, Nesefî Akaidi şerhi, Nesefî, el-Haydarî'nin görüşleri, al-Haydari, Hayâlî's annotation, al-Taftazani, Commentary of Nesefi Akaidi, Nesefi, al-Haydari's opinions
- Yıl: 2021
- Dil: Arapça
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Bu çalışma 'Muhakkik et-Teftazânî'nin İkinci Akaid Şerhi Üzerine Yazılmış Mevla el-Hayâlî'ye Nisbet Edilen Hâşiye' (el-Hâşiyetü'l-Mensûbetü ile'l-Mevlâ el-Hayâlî alâ Şerhi'l-'Akâidi'l-Allâmeti's-sânî el-Muhakkik et-Teftazânî) isimli yazma eserin tahkik kuralları ve metodolojisine uygun olarak yapılmış tahkikinden ibarettir. Kitap, İslam kelamı veya Teftazânî akidesi olarak da bilinen akaid alanında yazılmış bir eserdir. et-Teftazânî keskin bir algıya sahip büyük bir alimdir. Onun bu özelliğine kaleme aldığı eserlerin çokluğu, özellikle de tahkikini yaptığımız 'Nesefî Akaidi Şerhi' şahitlik etmektedir. Zira O, hasımlarını, özنellikle halku'l-Kur'ân ve Allah'ın cüz'îleri bilmesi meselelerinde akli ve nakli deliller ve kanıtlarla susturmayı başarmıştır. Hâşiyenin müellifi Hayâlî'ye gelince; O, çok değerli, ilmi ve akli kabiliyeti yüksek bir alim olarak çeşitli alanlarda birçok kitap yazmıştır. O'nun dehasını en iyi gösteren eseri ise çalışmamızın konusu olan haşiyesidir. Bu, bir haşiye olarak asıl metinden daha az önemli değildir. Metinde bulunmayan bazı nükteleri tamamlaması yönüyle de bu haşiyeye kayıtsız kalmak mümkün değildir. el-Haydarî'ye gelince; O Hayâlî'nin haşiyesi üzerine yapılmış ta'lîkatların müellifidir. O, metinde, şerhte ve hâşiyede zikri geçen meseleleri ayrıntılı bir şekilde açıklamıştır. Araştırmanın ilmi kapsamı çerçevesinde bu yazma eserin tahkiki ile ilgili aşamaları şu üç bölümle sınırlandırdım: Birincisi: Şârihin, haşiye yazarının ve ta'likatların müellifinin hayatının araştırılması. İkincisi: Yazma eser ve onun metodunun araştırılması. Üçüncüsü: Yazma eserin tahkiki ('Muhakkik et-Teftazânî'nin İkinci Akaid Şerhi Üzerine Yazılmış Mevla el-Hayâlî'ye Nisbet Edilen Hâşiye). İçerikle ilgili olarak bu yazma eserde değinilen ana konular şunlardır: Allah'ın kıdem sıfatının isbatı, bazı sıfatların bazılarının yerine konulması, Allah'ın kullarını hidayete erdirmesi, Hristiyanların çok tanrıcılık ile ilgili görüşlerinin çürütülmesi. Bunların yanı sıra mucize, her mevcudun varlık sebebi, Allah'ın görülmesi, hudûs meselesi, zamanın ezelîliği konusu, iki sıfatın mekan ve mesafe bakımından değil de genel varlık yönüyle ayrıştırılmasının caiz oluşu ve Allah'ın kendi dışındakilerden müstağni olup diğer varlıkların ona ihtiyaç duyması gibi meseleler de ele alınan diğer konulardır. Ayrıca Allah'ın her şeyin mebdei olması ve bütün varlıkların, sadece onun bildiği bir vakitte ondan yaratılmış olmasının ispatı, O'nun bütün varlıkların hakiki illeti ve sebebi olduğu, O'nun için yokluğun düşünülemez olması, ilahî sıfatlar ve Allah'ın bütün eksikliklerden münezzeh oluşu gibi konular da kitabın içeriğine ait hususlardır. Müellifin ele aldığı hususlardan biri de felsefeci ve kelamcıların, Allah'a çokluk ve kesreti çağrıştıran bazı sıfatlar izafe edilmesi ile ilgili olarak ortaya koydukları kelami görüşlerin ve şüphelerin çürütülmesidir. Yazar son olarak Allah'ın küllî ve cüz'îlerin bilgisine sahip olduğunu ifade etmektedir.
Özet (Çeviri)
This study consists of the investigation of the manuscript named 'el-Hâşiyetü'l-Mensûbetü ile'l-Mevlâ el-Hayâlî alâ Şerhi'l-'Akâidi'l-Allâmeti's-sânî el-Muhakkik et-Teftazânî', which was made in accordance with the rules and methodology of the investigation. The book is a work written in the field of akaid, also known as Islamic theology or Teftazani creed. al-Taftazani is a great scholar with a keen perception. The majority of the works that he wrote, especially the 'Nesefi Akaidi Commentary', which we have examined, bears witness to this feature of him. Because he succeeded in silencing his opponents with mental and transcendental evidences and proofs, especially in the matters of the creation of the Qur'an and Allah's knowledge of particulars. As for Hayâlî, the author of the annotation; He has written many books in various fields as a very valuable scholar with high scientific and intellectual ability. The work that best shows his genius is his annotation, which is the subject of our study. This is no less important as an annotation than the original text. It is not possible to remain indifferent to this annotation as it completes some of the wit's that are not present in the text. As for al-Haydarî; He is the author of the ta'lîkats made on Hayâlî's annotation. He explained in detail the issues mentioned in the text, annotation and annotation. Within the framework of the scientific scope of the research, I limited the stages of the review of this manuscript to the following three sections: First: Investigation of the life of the commentator, the writer of the annotation and the author of the ta'likats. Second: Investigation of the manuscript and its method. Third: Investigation of the manuscript (el-Hâşiyetü'l-Mensûbetü ile'l-Mevlâ el-Hayâlî alâ Şerhi'l-'Akâidi'l-Allâmeti's-sânî el-Muhakkik et-Teftazânî). Regarding the content, the main topics addressed in this manuscript are: Proof of God's seniority, replacement of some adjectives, God's guiding his servants, The refutation of Christians' views on polytheism. Bunların yanı sıra mucize, reason for existence, Allah'ın görülmesi, hudûs issue, subject of priority of time, the permissibility of separating the two adjectives in terms of general existence, not in terms of space and distance and the issue of Allah's independence from those other than himself and the need for other beings are also discussed. In addition, the proof that Allah is the principle of everything and that all beings were created from him at a time that only he knows, the matter that he is the true cause and cause of all beings, the fact that non-existence is unthinkable for God, divine attributes, and subjects such as Allah's being free from all deficiencies are also matters pertaining to the content of the book. One of the issues that the author deals with is the refutation of theological views and doubts put forward by philosophers and theologians regarding the attribution of some attributes to Allah that evokes multiplicity and plurality. Finally, the author states that Allah has the knowledge of the universal and the partial.
Benzer Tezler
- شرح بانت سعاد للمؤلف إبراهيم بن حيدر الكردي المتوفى (1151هجري) دراسةً وتحقيقًا
İbrâhim b. Haydar Ahmed el-Kürdi (1151 hicri)'ye âit Bânet Süâd şerhi dirâse ve tahkik / Explanation of Bant Souad by the Ibrahim al-Kurdi, who died in 1151 AH, study and investigation
HAZIM ALI HAZIM HAZIM
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMED TAHA WAHBA RADWAN
- شخح رسالة الدو ا رء لجلال الجین الجواني
El-Hayderî'nin Şerh Ala ez-Zevrâ li'Devvanî adlı eserinin edisyon kritiği ve muhtevasının değerlendirmesi - The edition criitique of al-Haydarî's book called 'Sharh Ala al-Zavrâ li Dawanî' and its content analysis
MAHIR ZAKVAN RAMZI
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KESKİN
- Koyunoğlu Müzesi koleksiyonundaki hat levhaları
The calligraphy works in the Koyunoglu Museum collection
RAZİYE YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıNecmettin Erbakan ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEKERİYA ŞİMŞİR
- Bir Bektâşi Cöngü üzerinde tetkik
A research on the collection of folk poems of the Bektaşi
DİLÂRA AKBULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Halk Bilimi (Folklor)Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DOĞAN KAYA
- Ehliyeti ve ailedeki statüsü itibariyle İslam Hukukunda çocuk
Başlık çevirisi yok
TEVHİT AYENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAHİD AKSU