Mehmet Sadettin Heper'in Hisar Buselik Mevlevi ayininin usul, geçki ve makam açısından incelenmesi
Examination of Mehmet Saadettin Heper's Hisar Buselik Mevlevi ritual in terms of method
- Tez No: 704236
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NESLİHAN ERTURAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Hisar Buselik Mevlevî Ayini, Klasik Türk Müziği, Mehmet Sadettin Heper, Usul, Makam, Hisar Buselik Mevlevi Ritual, Classical Turkish music, Mehmet Saadettin Heper, method, maqam
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Türk Mûsikîsi geniş form ve makamsal zenginliğinin yanı sıra tarihsel gelişim açısından oldukça zengin bir müziktir. İçinde birçok formu barındıran Türk Mûsikîsinin en önemli formlarından bir tanesi de Mevlevî ayinleridir. Geçmişten günümüze birçok önemli bestekârın bu formda çeşitli makamlarda besteleri bulunmaktadır. Bunlardan biri de Mehmet Sadettin Heper'e ait olan Hisar Buselik makamındaki Mevlevi ayinidir. Heper'e ait olan bu Mevlevi ayininin makam, vezin-usul-güfte ve geçki yönünden ilişkisi çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Hisar Buselik Mevlevi ayini peşrev, dört selam ve son peşrev ile son yürük semai kısmından oluşmaktadır. Ancak araştırmada ayinin başındaki peşrev Heper'e ait olmadığından analize dahil edilmemiştir. Bu araştırmada Hisar Buselik makamında bestelenmiş olan ayinin, makam, geçki, çeşni ve usul yönünden incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca eserin usul, güfte ve vezin ilişkisi yönünden uyumu ve vezin kalıplarıyla usuller arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma nitel bir araştırma olup,“Doküman Analizi Yöntemi”kullanılarak yapılmıştır. Ayin-i şerif içindeki bölümler müzik cümlelerine ayrılarak makam ve geçki açısından tahlil edilip, güfteler aruz vezinleriyle usul şablonlarına heceler halinde yerleştirilip analiz edilmiştir. Eserle ilgili yapılan analiz sonucunda eser içerisindeki geçkilerin Arel sisteminde anlatılan Hisar Buselik makamıyla örtüştüğü, makam geçişlerinin sistemde anlatılan dörtlü ve beşlilerle yapıldığı, usul, güfte ve vezinlerin büyük oranda uyumlu olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Turkish music is a quite rich music in terms of historical development besides its wide form and maqam richness. One of the most important forms of Turkish music which contains many forms within, is the Mevlevi rites. There are compositions of many important composers in various maqams in this form from past to the present. One of them is the Mevlevi ritual in Hisar Buselik maqam, which belongs to Mehmet Saadettin Heper. The relationship of this Mevlevi rite, which belongs to Heper, in terms of mode, rhythm-method-lyrics and transition composes the subject of the study. Hisar Buselik ritual consists of foreplay, four salutes, the last foreplay and the last yürük semai. However, it isn't included in the analysis because the foreplay at the beginning of the ritual doesn't belong to Heper. In this research, it is aimed to examine the rite, which was composed in Hisar Buselik maqam, in terms of tone, transition, flavor and method. In addition, it has been tried to reveal the harmony of the work in terms of method, lyrics and rhythm relation, and the relationship between rhythm patterns and the methods. The study is a quantitative research and made by using the“Document Analysis Method”. The sections in the Ayin-i şerif have been separated into musical sentences and analyzed in terms of mode and transition, and the lyrics are placed in syllables in prosody patterns and prosody templates and analyzed. As a result of the analysis made about the work, it has been seen that the transitions in the work overlap with the Hisar Buselik maqam described in the Arel system, the maqam transitions are made with quartets and quintets described in the system, and the tempo, lyrics and rhythm are largely compatible.
Benzer Tezler
- Mehmet Sadettin Heper'in hayatı, eserleri ve bestelerinin müzikal analizi
Mehmet Sadettin Heper's life, works and musical analysis of his compositions
HASAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MüzikSivas Cumhuriyet Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TIRAŞCI
- Zekai Dede Efendi'ye ait Mevlevi Ayin-i Şerif'lerin makam, usul ve güfte yönünden incelenmesi
Başlık çevirisi yok
NEŞE YEŞİM ALTINEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATMA GÖKDEL
- Cazim Efendi- Raif Dede nüshasındaki Nayi Osman Dede ayinlerinin Konservatuvar ve Saadettin Heper nüshaları ile karşılaştırılması
The comparison of Nayi Osman Dede's mevlevi ayins which take part in Cazim Efendi- Raif Dede edition with conservatory and Saadettin Heper editions
EMRE SOYLU
- Câzim Efendi - Râif Dede mecmûasındaki Ayîn-i Şerîf nüshalarının incelemesi
An analysis of Ayîn-i Şerif editions in the Cazım Efendi - Raif Dede manuscript
EMRE SOYLU
Doktora
Türkçe
2020
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN DOĞRUSÖZ DİŞİAÇIK
- Cumhuriyet döneminde bir general; Sadettin Evrin Paşa'nın tasavvuf anlayışı
A general in the republican period: Mehmet Sadettin Evrin Pasha's understanding of sufism
HATİCE ERGİN FERİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
BiyografiAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AŞKAR