Eyyûb-zâde Mehmed Efendi'nin Kostantiniyye Kal'ası isimli eseri (inceleme-metin)
Eyyüb-zâde Mehmed Efendi's Constantinople Castle (analysis-text)
- Tez No: 705542
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET AKİF GÖZİTOK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Ayasofya, Efsane, Eyyûb-zâde Mehemmed, Heft-Cebel, Hagia Sophia, Legend, Eyyûb-zâde Mehemmed, Heft Cebel
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erzurum Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Ayasofya inşa edildiği ilk dönemden itibaren dinî siyasi ve sosyal kimliğiyle sözlü kültürün önemli parçalarından olan efsanelerde kendine yer bulmuştur. Fetih ile birlikte Bizans patria metinleri Türkçeye çevrilmiş, zamanla halkın muhayyilesi bu metinleri geliştirip içerisine bazı efsaneler de ekleyerek şehirle birlikte bunları da millîleştirmiştir. Bu efsane metinlerinden biri ve fetihten sonra Ayasofya ile ilgili yazılan müstakil eserlerden ilki Derviş Şemseddin-i Karamanî'ye ait olan Târîh-i Ayasofya adlı Farsça risaledir. Kostantiniyye Kal'ası adlı risale ise bu eserin Eyyûb-zâde tarafından kaleme alınan 17. yüzyıldaki çevirilerinden biri olup çalışmamızın esasını oluşturmaktadır. Tarihî kaynaklar Ayasofya'nın üç kez inşa edildiğinden söz eder. Ancak efsane metinlerinin geneli Justinianus Dönemi'nde inşa edilen ve günümüze kadar ulaşan III. Ayasofya'nın inşasından bahsetmektedir. Bu efsane metinlerinden biri olan Kostantiniyye KalǾası adlı eserde de III. Ayasofya'nın inşası anlatılmaktadır. Eserin muhtevası tarihî gerçeklikler barındırmakla birlikte yer yer olağanüstü olaylarla harmanlanarak anlatılmıştır. Bu çalışmada öncelikle Ayasofya'nın tarihî süreç içerisinde geçirdiği değişim ve dönüşümlere değinilmiş, ardından Ayasofya efsanevi metinlerini içeren kaynaklardan kısaca bahsedilmiştir. Derviş Şemseddin-i Karamanî hakkında yapılan araştırmalara da yer verilen bu çalışmada Kostantiniyye Kal'ası adlı eser ve eserin mütercimi tanıtılarak incelenmiş, metnin hem transkripsiyonlu hâline hem de dil içi çevirisine yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Since the first period of it's construction Hagia Sophia, with it's religious, political and social identity, has taken place in the legends which are one of the important parts of the oral culture. With the conquest Byzantine patria articles were translated into Turkish and over time, these writing were improved by the fantasies of the vulgar, some legends were added, some were removed and eventually together with the city, legends were also nationalized. One of these legends texts and the first of the private pieces written about Hagia Sophia after the conquest is the Persian tractate named“Tarih-i Ayasofya”which belongs Şemseddin-i Karamanî. One of the translations of the writing in the 17th century and written by Eyyüb-zâde, the tractate named“Kostantiniyye Kal'ası”will be revealed as a result of this study. In historical sources, it is mentioned that Hagia Sophia was built three times. However, most of the legend writings mention about the construction of the III. Hagia Sophia which was built during the reign of Justinian and stands until today. In the“Kostantiniyye Kal'ası”-one of these legendary writings- the construction of III. Hagia Sophia is told. Containing historical facts, the content of the writing is narrated by mixing extraordinary cases sometimes. When begining to this study, firstly the changes and transformations that Hagia Sophia got in the historical duration were adverted and then the sources which contains the legendary writings of Hagia Sophia were mentioned briefly. Afterwards researches about Dervish Şemseddin-i Karamanî took place. In another chapter, the study named“Kostantiniyye Kal'ası”that is the main purpose of the study, has been scanned and examined, and the translation of the study took place.
Benzer Tezler
- Eyüboğlu: Bir aile tarihi incelemesi
Eyüboğlu: A family history
EMRE EKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Tarihİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELİM KARAHASANOĞLU
- Ramazân-Zâde'nin Târîh-i Nişâncı Paşa isimli eserinin tahlil ve metin tenkidi
Critique of text and analysis of the Târîh-i Nişânci Paşa of Ramazân-Zâde
RUKİYE ÖZDEMİR
- Kelîm-i Eyyûb (Batburunzâde)'nin hayatı, eserleri, edebi kişiliği, divan'ı (Tenkitli metin-inceleme)
Kelim Eyyub (Batburun-zade) life, literary personality, works, divan's (Critical text-analysis)
YUNUS OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKİYE KAZAN NAS
- Türk edebiyatında Tûtî-nâme hikâyeleri (inceleme-tenkitli metin)
Parrot story in Turkish literature
İBRAHİM SONA
Doktora
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE AYNUR
- شرح العوامل المئة، لأيوبي زاده مصطفى البوسنوي دارسة وتحقيق عنوان الرسالة
Eyyûbîzâde Mustafa el-Bosnevî'nin Şerhu'l-'Avâmili'l-mie adlı yazma eserinin tahkik ve değerlendirilmesi / Investigation and evaluation of the manuscript explaining the Hundred Factors of Ayoubizadeh Mustafa al-Bosnawi
BILAL MOHAMMED BASHA HAMAWND
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEHİL DERŞEVİ