Türk edebiyatında Tûtî-nâme hikâyeleri (inceleme-tenkitli metin)
Parrot story in Turkish literature
- Tez No: 325024
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE AYNUR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Shukasaptati, Parrot, Story, Critical Text
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 490
Özet
Yaklaşık altı yüzyıl süren Klasik Türk Edebiyatında her alana hitap eden sayısız eser verilmiştir. Bu eserler arasında yer alan tercümeler, Klasik edebiyatın her döneminde özellikle Farsça ve Arapçadan yapılmıştır.Hazırladığımız bu doktora tezinin amacı, Türk edebiyatında özellikle 19. yüzyılda defalarca baskısı yapılan Tûtî-nâme'nin Türkçe çevirilerinin akademik olarak değerlendirilmesidir. Türkçe Tûtî-nâme çevirileri, içerik ve şekil bakımından incelenmiş ve ilk Türkçe Tûtî-nâme'nin tenkitli metni ortaya konulmuştur.Tûtî-nâme'nin aslı Şukasaptati adıyla Sanskritçede oluşturulmuş ve daha sonra İmâd bin Muhammed tarafından 1314 tarihinde Cevâhirü'l-Esmâr adıyla Farsçaya aktarılmıştır. Nahşebî, yapılmış olan bu ilk çeviriyi 1329 tarihinde değiştirerek Tûtî-nâme adıyla 52 gece halinde yeniden düzenlemiştir. Üçüncü Farsça tercüme ise hakkında çok az bilgi bulunan Çihil Tûtî-i Âmiyâne'dir. Nahşebî'nin Tûtî-nâme'si dilinin eskidiği düşüncesiyle Hint-Türk hükümdarı Ekber'in emriyle Ebu'l-fazl Mübârek tarafından sadeleştirilmiş, bu metin üzerinden de Muhammed Kâdirî eseri otuz beş bölüm halinde 17. yüzyılda tekrar oluşturmuştur.Türkçe Tûtî-nâme'nin iki çevirisi bulunmaktadır. İlk Türkçe Tûtî-nâme 1538 tarihinde Kânûnî Sultan Süleyman'ın emriyle, kesin olmamakla birlikte Eyyûbî tarafından hazırlanmıştır. Bu ilk çeviri, İmâd bin Muhammed'in hazırlamış olduğu Cevâhirü'l-Esmâr'dan yapılmıştır.Tûtî-nâme'nin ikinci Türkçe çevirisi ise 17. yüzyılda yapılmış, 19. yüzyılda Mısır ve İstanbul matbaalarında basılan Tûtî-nâme'nin kaynağıdır. Bu çeviri de II. Osman tarafından hazırlattırılmış, mütercimi ise içinde yer alan şiirler ve bazı Tûtî-nâme yazmalarından hareketle Nev'i-zâde Atâyî'dir.Tûtî-nâme, hikâye kahramanlarının çeşitliği, hikâyeler ele alınırken merak unsurunun ön plânda tutulması, şahıs kadrosunun genişliği açısından orijinal nitelikli bir eserdir. Ayrıca içerisinde Hint, Fars ve Türk kültüründen izleri barındırmaktadır. Yukarıda saydığımız özellikler sebebiyle Tûtî-nâme'nin defalarca baskısının yapılmasını sağlamış ve geniş halk kitlleleri tarafından okunmasına sebep olmuştur.Tûtî-nâme yukarıda saydığımız özellikleri bakımından Klasik edebiyatımızda tercüme metinler arasında önemli bir yere sahiptir.Anahtar Sözcükler1. Şukasaptati2. Tûtî-nâme3. Tûtî4. Hikâye5. Tenkitli metin
Özet (Çeviri)
Approximately six centuries are numerous works that address every area of the Classical Turkish Literature. The translations of these works, especially in classical Persian and Arabic literature were made in every period.The purpose of this doctoral dissertation prepared in Turkish literature, especially 19th century, as many times to evaluate the academic edition of Turkish versions of the Tuti-nâme. Turkish Tuti-name translations, and examined in terms of content and form of the text was the first Turkish Tuti-nâme critique.Şukasaptati original Sanskrit name of Tuti-nâme created on 1314 and later by bin Muhammad Imad Cevâhirü'l-Esmâr transferred to Persian name. Nahşebî which were made by changing the Tuti-name is the name of the first 52 nights on the translation in 1329 and restated. The third is translated into Persian Tuti-i Âmiyâne Çihil with very little information about. Nahşebî's language of Indo-Turkish ruler of the idea of the orders of Akbar, Abu'l-phase simplified by Mubarak, thirty-five episodes of this work through the text in the case of Muhammad Qadiri 17 century re-established.There are two translation of the Turkish Tuti-nâme. 1538 The first Turkish Tuti-name on the orders of Sultan Suleyman, although not precisely prepared by the Ayyubi. This is the first translation, Imad Muhammad bin Cevâhirü'l-Esmâr were prepared.Tuti-nâme the 17th for the second Turkish translation century, built in the 19th Tuti-century Egypt, and Istanbul, printing houses printed source nâme. This translation in the II. Prepared by by Osman, translator of the poems and some of the Tuti-name is included in the motion Variety-zade Atâyî'dir manuscripts.Tuti-nâme heroes of the diversity of stories and the stories are handled in the plan to keep the front element of curiosity, the original terms of the width of qualified staff is a work party. In addition, Indian, Persian and contains traces of Turkish culture. Due to the above-mentioned features are provided Tuti-nâme done several times the pressure of /and/ leleri caused by the wider public to read.Tuti-nâme terms of features mentioned above has an important place in classical literature translated texts.
Benzer Tezler
- Çerçeve hikâye külliyatlarında metinlerarasılık: Hayvan hikâyeleri (inceleme)
Intertextuality in frame tale collections: Animal stories (review)
BATUHAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİBEL KOCAER
- Tuti-name (Metin ve inceleme)(88a-177b)
Tutinameh (Text and research)(88a-177b)
BURCU ATALAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. Ş.FATİH ÜLKEN
- Hikâye-i Mahşeker (Metin-inceleme)
Hikâye-i Mahşeker (Text and research)
SENA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıManisa Celal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİLAL ELBİR
- Tutiname (metin ve inceleme) (1b-88a)
Tutinameh (tales of a parrot) (text and research) (1b-88a)
HÜLYA KESLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. Ş. FATİH ÜLKEN
- Tûtînâme (metin ve inceleme)
Tutinameh (tales of a parrot) (text and research)
ADEM AĞAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HALİL ALTAY GÖDE