Spinoza felsefesinde insan doğası ve etik ilişkisi
Relationship between human nature and ethics in Spinoza's philosophy
- Tez No: 705561
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİL RAHMAN AÇAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Spinoza, İnsan Doğası, Etik, Ahlak, Zihin, Anlama Yetisi, Duygu, Spinoza, Human Nature, Ethics, Morality, Mind, Intellect, Emotion
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Spinoza felsefesinde insan doğası ve etik ilişkisini araştıran bu tez; insanın“ne olduğu”ndan hareketle“nasıl davrandığı”ve hatta“nasıl davranması gerektiği”ne ilişkin argümanları incelemekte, çözümlemeleri ortaya koymakta ve konuyu aydınlatmaktadır. Tez, dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Spinoza felsefesinin temel kavramları ele alınarak, Spinoza sisteminin üzerine inşa edildiği zemin ortaya çıkarılmaktadır. Burada Tanrı, cevher, sıfatlar ve“modus”lar ayrı ayrı incelenir. Birinci bölümde, Spinoza'nın“Doğa”kavramı ve insanın tâbi olduğu ontoloji belirlenmeye çalışılır. İkinci bölümde kendi doğası bakımından insan araştırılıp, sahip olduğu zihinsel ve duygusal bileşenleri çözümlenir. Üçüncü bölüm ise, Spinoza'nın Etik anlayışına ayrılmıştır; artık metafizik bağları belirlenmiş, diğer varlıklar arasındaki konumu tespit edilmiş, doğasının bilişsel, duygusal yönleri anlaşılmış ve doğru bilgiye ulaşma yöntemini kazanmış insanın, davranışları ve bu davranışları belirleyen ya da gerektiren nedenler gerekçeleriyle birlikte sunulur. Dördüncü bölümde, Spinoza felsefesinin nihai gayesini ifade eden fikirler değerlendirilir. Tez, iki konu üzerine yoğunlaşmaktadır: i) insan doğasının“Doğa”kavramı altında incelenerek insanın“ne olduğu”nun ortaya konulması; b) sonra etik açıdan, değerlendirilme imkânı olan davranışların insan doğasından nasıl çıktığının açıklığa kavuşturulmasıdır. Spinoza her iki konuyu da birbiriyle mecz edecek şekilde sisteminde işlemekte ve bu çalışma da bu konuyu açıklığa kavuşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
This dissertation investigates the relationship between human nature and ethics in Spinoza's philosophy, with reference to“what human being is”, arguments concerning“how a person behaves”and even“how he/she should acts”are examined, analyzed and further the subject-matter is shed light upon. This work consists of four chapters. In Introduction part, the basic concepts of Spinoza's philosophy are discussed, and the ground of Spinoza's system is brought to light. At this place, God, substance, attributes and“modus”are researched particularly. In the first chapter, Spinoza's concept of“Nature”and the ontological ground that human being is subject to are determined in detail. Human in terms of his/her own nature are studied in the second part. In this chapter, the person with his/her mental and emotional aspects are analyzed. The third chapter is devoted to ethics in Spinoza; the behaviors of the man, whose metaphysical ties have been determined, his/her position among other beings has been designated, the cognitive and emotional aspects of his/her nature have been made understood and then the person has gained the method of reaching the adequate knowledge, and the motives that determine or require these behaviors are exposed together with their reasons. In the fourth chapter, ideas that express the ultimate goal of Spinoza's philosophy are evaluated. Thesis concentrates, in brief, on the two points: In the first place, human nature is introduced in light of concept of“Nature”in order to reveal“what human is”. Then, in the second stage, ethics is investigated in all its possible aspects; how the behaviors that can morally be evaluated emerge from human nature as manifestations are clarified. Spinoza treats both topics linking together and thus this research illuminates this point.
Benzer Tezler
- Spinoza ve Nietzsche'nin felsefesinde iyi yaşam ideali
Good life ideal in the philosophy of Spinoza and Nietzsche
NURİYE MERKİT
- B. D. Spinoza'nın etiğinde Tanrı ve insan problemi
The problem of God and human in B. D. Spinoza's ethics
SİBEL GÖKÇE
- Spinoza felsefesinde varlık ve conatus kavramı
Being in Spinoza's philosophy and the concept of conatus
MÜKREMİN GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE ÇINAR KÖYSÜREN
- Spinoza and Nietzsche: Infinite nature of affections
Spinoza ve Nietzsche: Duygulanımların sonsuz doğası
SERDAR ERDEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Felsefeİstanbul Bilgi ÜniversitesiFelsefe ve Toplumsal Düşünce Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP TALAY TURNER
- Spinoza felsefesinde zorunluluk ve özgürlük kavramları ilişkisi
The relationship between the concepts of necessity and freedom in Spinosa's philosophy
ÜMİT DOĞAN