Plevne'nin Müslüman nüfusu (1830-1850)
Pleven's Muslim population (1830-1850)
- Tez No: 705785
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT HANİLÇE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 232
Özet
Arapça“nefs”kelimesinin çoğulu olan nüfus terimiyle bir coğrafi bölgede yaşayan insanlar ifade edilmektedir. Tarih boyunca bazı devletler gıda yetersizliği ve diğer bazı ekonomik etkenlere bağlı olarak aşırı nüfus artışına olumsuz bakmıştır. Bazı devletler nüfus ve ekonomi arasında denge olması gerektiğini düşünmüştür. Bazı devletler ise askeri, mali ve politik yönden üstünlüğü ele geçirebilmek amacıyla nüfus artışını desteklemiştir. Hatta bu yönde politikalar geliştirmişlerdir. Devletler ve milletler varlıklarını devam ettirebilmek amacıyla üremenin artması, uzun ömürlü ve sağlıklı yaşamın sağlanması için tedbir almışlar; ayrıca nüfusu kayıt altına almayı önemsemişlerdir. Osmanlı Devleti de nüfus artışı ve nüfusun kayıt altında tutulması yönünde politikalar uygulamıştır. Osmanlı Devleti'nde nüfus ve arazi sayımının ilk örnekleri Tahrir Defterleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Arapça bir kelime olup“yazma, kaydetme, deftere geçirme”anlamları taşıyan tahrirle ilgili ilk örnekler M.Ö 4000'lerde Çin'de karşımıza çıkmaktadır. Daha sonra Mısır'da, Roma'da ve Ortaçağ Avrupası'nda tahrir yapıldığı görülmektedir. Çeşitli tarihsel kayıtlardan anlaşıldığında göre, Osmanlı Devleti'nden önce kurulmuş olan Anadolu beylikleri ile Selçuklu Devleti'nde de tahrir yapılmıştır. Bununla birlikte bu tahrir kayıtları günümüze ulaşmamıştır. Osmanlı topraklarında XV. ile XVI. yüzyıllarda uygulanan tahrir yazımı XVII. yüzyılda tımar sisteminin çökmesi, bürokrasi yükünün artması, ekonomik ve toplumsal alanda değişimler yaşanması, asayişin bozulması gibi etkenler sebebiyle terk edilerek yerini Avarız ve Cizye sayımlarına bırakmıştır. XIX. yüzyıl Osmanlı Devleti açısından pek çok yeniliğin ve ıslahatın yapıldığı bir zaman dilimi olarak tarihe geçmiştir. Bu yüzyıldaki yeniliklerden birisi de toprak yazımı amaçlanmadan yapılan ilk modern nüfus sayımıdır. 1831 yılında başlatılan bu sayım, devletin tüm topraklarında gerçekleşmese de en önemli 10 eyaletinde yapılmıştır. Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasından sonra oluşturulan yeni ordu için asker kaynağı ve vergi durumunu tespit amacıyla yapılan bu sayımda sadece erkekler sayılmıştır. Sultan II. Mahmud Döneminde yapılan ve modern kabul edilen sayımlardan birisi de o dönemde bir Osmanlı toprağı olan Vidin Vilayeti, Niğbolu Sancağına bağlı bir kazası Plevne'de gerçekleştirilmiştir. 1830-1850 yılları arasında Plevne'nin merkezi, mahalleleri ile köylerinde yapılan nüfus sayımına ait defterler Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığından tedarik edilmiştir. Bu çalışma ile ilk Osmanlı nüfus verilerinden yararlanılarak günümüzde Bulgaristan Cumhuriyeti'nin sınırları içerisinde kalan Plevne'nin 19. Yüzyıldaki sosyal tarihine Müslüman nüfus özelinde katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The term population, which is the plural of the Arabic word“nefs”, refers to people living in a geographical area. Throughout history, some states have negatively viewed excessive population growth due to lack of food and some other economic factors. Some states thought that there should be a balance between population and economy. Some states on the other hand, it supported population growth in order to gain military, financial and political superiority. Moreover, they developed policies in this direction. States and nations took measures to increase reproduction, to ensure a long-lasting and healthy life in order to maintain their existence, and also gave importance to register the population. Due to the fact that Ottoman Empire was a world state, it implemented policies to increase population and keep the population recorded. The first examples of population and land census in the Ottoman Empire appear as Tahrir Registers. The first examples of tahrir, which is an Arabic word and means“writing, recording”appear in China in 4000 BC. Later, it is seen that tahrir was done in Egypt, Rome and Medieval Europe. According to various historical records, censuses were also made in the Anatolian principalities that were established before the Ottoman Empire and the Seljuk State. However, these tahrir records have not reached the present day. The tahrir writing, which was applied in the Ottoman lands in the XV. and XVIth centuries, was abandoned in the XVIIth century due to factors such as the collapse of the timar system, the increase in the burden of bureaucracy, the economic and social changes, and the deterioration of public order, and left its place to avarız and jizya counts. XIXth century went down in history as a time period in which many innovations and reforms were made for the Ottoman Empire. One of the innovations in this century is the first modern census without the aim of land writing. Although this census, which was started in 1831, was not carried out in all the lands of the state, it was made in the 10 most important states. Only men were counted in this census, which was made to determine the source of soldiers and tax status for the new army formed after the abolition of the Janissary Corps. One of the censuses made in the Sultan Mahmud II. period and accepted as modern was carried out in Pleven, a town of Niğbolu Sanjak, in Vidin Province, which was an Ottoman land at that time. The books of the census conducted in the center, neighborhoods and villages of Pleven between 1830-1850 were obtained from the Presidency of the State Archives. With this study, it is aimed to contribute to the social history of Pleven, in the XIXth century, which is now within the borders of the Republic of Bulgaria, by using the first Ottoman population data, specifically for the Muslim population.
Benzer Tezler
- La Vie artistique litteraire culturelle et sociale l'Izmir en langue Française (du XVII'eme siecle a nos jours)
Fransızca'da İzmir'in sanatsal edebi kültürel ve toplumsal yaşamı (XVII'inci yüzyıldan günümüze)
HASAN ZORLUSOY
Doktora
Fransızca
1993
Fransız Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KAYRA
- Balkanlarda bir uç beyi ailesi; Mihaloğulları 1300-1600
A frontier family in the Balkans; Mihaloğullari (1300-1600)
FATİH YURTTAŞ
- Temettuât defterlerine göre XIX. yüzyıl ortalarında Plevne'nin iktisadî ve sosyal yapısı
The economic and social structure of Plevne in the middle of the XIXth century according to the temettuât registeries
ALİ HAYDAR BEŞER
- 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın Türk basınına yansıması
The Repercussion of the 1877-1878 Ottoman-Russian war in the Turkish press
SEHER KURÇEREN DİLBER
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Tarihİstanbul ÜniversitesiYakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ İHSAN GENCER