Geri Dön

Bayburt bölgesinde gözlenen kehribar oluşumlarının jeolojisi ve gemolojik özellikleri

Geology and gemology of the Bayburt amber occurrences

  1. Tez No: 708999
  2. Yazar: ÖZGÜ BAŞAR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. EMRAH YALÇIN ERSOY
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Ekonomik Jeoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 70

Özet

Ağaçların korunma mekanizması olan reçinenin fosilleşmiş hali olan kehribar, dünyada Baltık ülkelerinde, İtalya'da, Meksika'da, Kanada'da, Myanmar'da ve Dominik Cumhuriyeti'nde bulunmaktadır. Ekonomik değere sahip kehribarların büyük bir kısmı baltık ülkelerinden çıkmaktadır ve bu kehribarlar Eosen yaşındadır. Ülkemizde ilk kez bu çalışmayla Bayburt bölgesinde Eosen yaşında kehribar oluşumları araştırılmıştır. Ayrıca aynı yaşa sahip Baltık kehribarı ve Bayburt kehribarının fiziksel, mineralojik ve gemolojik özellikleri araştırılarak, benzerlikleri ve farkları ortaya konulmuştur. Bölgesel olarak Eosen yaşlı filiş türü denizel birim içinde bulunan Bayburt kehribarı; yoğun tektonizma nedeniyle kıvrımlanmış çamurtaşı, kumtaşı ve az miktarda marn içeren kırıntılı seri içinde bulunur. Bu kehribarlar çogunlukla 3-10 cm boyutlarında noduler yapıdadır ve bal sarısı, turuncu, ateş kırmızısı renkler sunmaktadır. Kehribarlar Eosen yaşlı kireçtaşı, kumtaşı, çakıltaşı, yer yer marn ve kumlu kireçtaşı seviyelerinden oluşan Sırataşlar Formasyonu içinde bulunmaktadır. Kehribar içeren katmanın üst seviyelerine doğru kum ve çakıl dolgulu kanal yapıları gözlenmiştir. Bu da genel itibari ile istifin kıyı kenarı ve delta ortamında oluştuğunu işaret eder. Elektron mikroskop incelemelerinde Bayburt kehribarının oldukça homojen bir dokuya sahip olduğu gözlenmiştir. Makroskobik ve mikroskobik olarak kehribarlarda tektonizmaya bağlı oluşan çatlaklar içinde markazit, pirit, opal ve kalsit mineralleri ikincil olarak gelişmiştir. Kehribar oluşumlarına bazı düzeylerde siyah oltu taşı benzeri (jet taşı) eşlik etmektedir. Organik, dalsı, odunsu yapıya sahip oltu taşları içindeki çatlaklarda yer yer pirit oluşumları gözlenmiştir. Kehribarın FTIR'da tanımlanması 2923 ve 2847 cm-1'de bulunan karakteristik pikler ile saptanır. Bayburt kehribarı ile Baltık-Dominik kehribarları arasındaki pik değerleri incelendiğinde 500-1500 cm-1 değerleri arasında bazı farklar gözlenmiştir. Ancak en bariz pik değeri farkı 1050-1350 cm-1 değerleri arasındaki piklerde bulunmaktadır. Pik değerlerindeki farklar ve benzerlikler, karşılaştırılan kehribarın farklı yer, zaman ve ortamlarda oluşmalarına karşın benzer değerler sunduğunu göstermiştir. Yapılan analizler sonucu Bayburt kehribarının gerçek kehribar olduğu belirlenmiştir.

Özet (Çeviri)

Amber, which is the fossilized version of trees' natural defense mechanism of resin, is found in Baltic countries, Italy, Mexico, Canada, Myanmar and Dominican Republic. The majority of economically valuable ambers are being extracted from Baltic countries and these ambers are of Eocene age. Ambers of Eocene age are investigated for the first time in our country with this study. Additionally, physical, mineralogical and gemological properties of Baltic and Bayburt ambers of the same age have been investigated hereby to present their similarities and differences. Regionally being located within the old Eocene flysch type submarine delta environment, Bayburt amber lies within a sedimentary rock series of mudstone, sandstone and small quantities of marn folded due to high amounts of tectonism. These ambers are generally nodular shaped, 3-10 cm in size and have colors of honey yellow, orange and dark red. The amber formations are found in Sırataşlar Formation that consists of Eocene limestone, sandstone, gravel, occasional marn and sandy limestone. Channel formations filled with sand and gravel are observed near the upper segment of the amber-bearing layers. This points out that the deposits are generally formed near the shore and the delta environment. In electron microscope examinations it is observed that Bayburt amber has a very homogeneous texture. Due to high levels of tectonism marcasite, pyrite, opal and calcite minerals have been formed secondarily in the macroscopic and microscopic cracks present in the ambers. At some levels, amber formations are accompanied by jet stones. Occasional pyrite formations have been observed in between the cracks of organic, branch-like and ligneous textured jet stones. The identification of ambers using FTIR is established with characteristic peaks located at 2923 and 2847 cm-1. When peak intervals at 500-1500 cm-1 were investigated, some differences between Baltic-Dominican ambers have been found. Nevertheless, the most obvious peak differences have been observed between peaks at 1050-1350 cm-1. The differences and similarities in the peak values showed that the compared amber presented similar values even though they were formed in different places, times and environments. As a result of the analyzes made, it was determined that Bayburt amber is real amber.

Benzer Tezler

  1. Sığırlarda şap hastalığının neden olduğu ayak hastalıkları komplikasyonlarının değerlendirilmesi

    Evaluation of the foot complications resulting from foot and mouth disease in cattle

    SAYED ATAOLLAH EMADİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Veteriner HekimliğiAtatürk Üniversitesi

    Cerrahi (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZAFER OKUMUŞ

  2. Volkanik tüf esaslı alkalilerle aktive edilmiş bağlayıcıların fiziksel ve mekanik özellikleri

    Physical and mechanical properties of volcanic tuff based alkali-activated binders

    İREM DİRİKOLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    İnşaat MühendisliğiBayburt Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İLKER TEKİN

  3. Bayburt'ta Türk dönemi su mimarisi

    Water architecture in Bayburt during Turks' period

    UMUT BARIŞ USTABULUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Sanat TarihiGazi Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ZEKİ İBRAHİMGİL

  4. Farklı inceliklere sahip mermer ve Bayburt taşı atıklarının lif donatılı geopolimer bağlayıcılı sistemlerde kullanılması

    Utilization of different fineness marble and Bayburt stone wastes in fiber-reinforced geopolymer binder system

    NURULLAH ÖKSÜZER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    İnşaat MühendisliğiBayburt Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İLKER TEKİN

  5. Sosyal sorumluluk anlayışı çerçevesinde üretim işletmelerinin çevre muhasebesine verdikleri önem: TRA 1 bölgesinde bir araştırma

    The importance given to environmental accounting by manufacturing enterprises in respect of the concept of social responsibilitiy: A research in TRA 1 regi̇on

    ALİRIZA AĞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    İşletmeAtatürk Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. M. SUPHİ ORHAN