İstanbul Fikirtepe ve Çırçır kentsel dönüşüm bölgelerinde yeni şehircilik ilkeleri bağlamında karşılaştırmalı bir değerlendirme
A comparative evaluation in the context of new urbanization principles in Fikirtepe and Çırçır urban transformation regions
- Tez No: 709306
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİL İBRAHİM ŞANLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Kentsel dönüşüm, Kentsel Donatı, Yeni Şehircilik, Komşuluk Birimi, Fikirtepe, Çırçır Mahallesi, Urban transformation, Urban Equipment, New Urbanism, Neighborhood Unit, Fikirtepe, Circir Mahallesi
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Mimarlık ve Şehircilik, tarihi süreci içerisinde kentsel tasarım ve kentsel planlamalarda yeni düşünceleri ortaya çıkarmış sürdürülebilir güncellemelerle birlikte yeni yaklaşımlarla her geçen gün kendini yenilemektedir. Kentlerin yenilenmesi doğal / evrensel bir süreçtir. Zaman içinde kent dokuları eskir, köhneleşir, yenilenir. Ülkemizdeki deprem olgusu bu durumu daha belirginleştirmiş; risk altındaki yapılaşma, kent dokularının yenilenmesini zorunlu kılmıştır. Tek tek yapılardan geniş kent alanlarına kadar çeşitli ölçeklerde uygulamalar gerçekleştirilmiş ve süreç sürdürülmeye devam etmektedir. Tek tek yapıların yenilenmesine dönük uygulamalar, dönüştürülen arsalarda daha yoğun yapılaşma olarak gerçekleştirilmiştir; Kent alanlarında, yeşil alan, açık alan ve genel olarak kentsel donatımı umursamayan düzenlemeleri orataya çıkarmıştır. Geniş alanlardaki uygulamalar, daha sağlıklı kentsel yapılaşma ve bütünleyici donatım olanaklarını sağlama potansiyeli taşırken, uygulamada, geçerli şehircilik ilkelerini yansıtan düzenleme fırsatlarıda yaratmaktadır. Geniş alanlardaki düzenlemeler, yeni akım ve yerleşme ilkelerinin uygulanabilirliğini sorgulama, değerlendirme açısından da olumlu bir ortam yaratmaktadır. Yeni Şehircilik Akımı sürdürülebilir kentleri yaratmanın yeni bir halkasını oluşturan kendine özgü ve özgün tasarım kurallarını ortaya koyan yeni bir düşünceyi benimsemektedir. Bu akımın temel önceliği kent içinde ve kent dışında özelliğini kaybetmiş yerleşim alanlarının belli kurallara bağlı olarak yeniden düzenlenerek geleneksel yerleşme modellerinden taviz vermeden insan odaklı olarak modernleştirilmesini esas almasıdır. Bu bağlamda Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkan geleneksel yerleşimler dikkate alınarak verimli kentsel arazi kullanımına yönelik Yeni Şehircilik Akımı tasarım kuralları ortaya konmuştur. Sürdürülebilir kent yaşamı içinde doğal kaynakların korunması, yerel ekonomi ve sosyal yaşam kalitesi gibi ölçütler dikkate alınarak Yeni Şehircilik İlkeleri bir sistem dahilinde tanımlanmış ve yayımlanmıştır. Bu akım, insan ölçekli yürünebilir sokaklar, yaşanabilir konutlar, okul, sağlık tesisi ve dini tesis gibi kamusal alan kullanımlarına beş ile on dakika gibi mesafede kolay ulaşım sağlayan kentsel tasarıma odaklanmış bir hareketi temsil etmektedir. Bu akım aynı zamanda araç trafiğinden ziyade yürüyüş, bisiklet ve toplu taşıma araçları gibi çok yönlü ulaşım sağlayan insan odaklı tasarımlara öncelik veren uygulanabilir çözümler getirmektedir. Yeni Şehircilik Akımı, geniş bir yelpazede komşuluk ünitesi yerleşme ilkelerini içinde barındıran, konut ve iş alanlarını içeren, insanların sağlıklı, mutlu ve huzurlu sürdürülebilir bir çevrede yaya ulaşıma uygun çevre dostu alışkanlıkları teşvik etmektedir. Bu çalışmada, Kadıköy Fikirtepe ve Eyüp Çırçır bölgelerini kentsel dönüşüm olgusu ve süreci açısından irdelenerek değerlendirilmiştir. Ayrıntılı analizlerle her iki kentsel dönüşüm uygulamasının, donatımlarıyla yaşanabilir kentsel dönüşüm projesi olarak kritik ve karşılaştırmalı bir incelemesi ve Yeni Şehircilik İlkeleri bağlamında bir değerlendirilmesi yapılmıştır. Seçilen iki alandan Kadıköy Fikirtepe 131.00 Hektar, Eyüp Çırçır çalışma alanı ise 338.59 Hektar alanda kentsel dönüşüm gerçekleştirilmektedir. Her iki bölgede yaya hareketi vurgusu yerel hizmetlere erişim ve etkili kullanım arayışı bağlamında, kentsel donatım düzeni ve kullanım / erişim, uzaklık konusu kentsel dönüşümün önemli bir boyutu olarak değerlendirilmiş ve çalışmada her iki yerleşme için öngörülen yeni yerleşme düzenleri ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir. Gerçekte bu değerlendirmeler, bu çalışmanın odağında yer alan Yeni Şehircilik İlkelerinin ve bu ilkelerin de dayandırıldığı Komşuluk Ünitesi Kavramının temelini oluşturur. Bu bağlamda; birinci bölümde, çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemiyle ilgili hangi sınırlar içinde yapılacağı ifade edilmiştir. İkinci bölümde, kentsel dönüşümle ilgili konulara değinilmiş olup kentsel dönüşümün tarihçesi, amacı, dönüşüm modellerinin uygulama biçimleri ve Türkiye'deki kentsel dönüşüm yasalarının kronolojisi hakkında açıklama yapılmıştır. Üçüncü bölümde, Yeni Şehircilik Akımının tanımı ve tarihçesi, kavramsal yapısını oluşturan faktörler, yeni şehirciliğin faydaları ve tasarım kuralları, bu akımlara ihtiyaç duyulan nedenler ve uygulama biçimleri hakkında bilgi verilmiş olup bölüm sonunda yeni şehirciliğin 10 prensibi ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Dördüncü ve beşinci bölümlerde, çalışmanın Yeni Şehircilik İlkeleri bağlamında ilk bölgesi olan Fikirtepe' nin yeri, konumu ve tarihçesi, kentsel dönüşüme neden olan gelişmeler ele alınmıştır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca hazırlanan uygulama imar planlarının hazırlanmasıyla başlayan ada bazında dönüşüm süreci ve bu sürecin ortaya koyduğu tasarım ve planlama kararları, sosyal donatı alanlarına erişebilirlik kararları haritalarla ele alınmış olup Fikirtepe kentsel dönüşüm alanının Yeni Şehircilik İlkelerinin on temel kuralı doğrultusunda karşılaştırmalı analizleri yapılmış ve bu ilkelerle ne şekilde uyum sağladığına dair açıklamalarda bulunulmuştur. Altıncı ve yedinci bölümlerde, çalışmanın ikinci bölgesi olan Çırçır kentsel dönüşüm alanının tarihsel gelişimi, dönüşüme neden olan gelişmeler ve İBB - Kiptaş tarafından hazırlanan uygulama imar planlarına göre gerçekleştirilen dönüşüm faaliyetleri, sosyal donatı alanları erişim kararları ve Yeni Şehircilik İlkelerinin uygulamalardaki karşılaştırmalı analizleri ortaya konmuştur. Sekizinci bölümde, fiziksel özellikleri nedeniyle birbirlerinden ayrılan Fikirtepe ve Çırçır kentsel dönüşüm bölgelerinde Yeni Şehircilik İlkeleri bağlamında yapılan ayrıntılı çalışmanın sonuçları her iki bölge için karşılıklı değerlendirilmiş olup birbirleriyle pozitif ve negatif yöndeki ilişkileri açıklanmış ve gelecekte yeni dönüşüm bölgeleri üzerinde nasıl örnekler teşkil edebileceği değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Architecture and Urbanism renew itself day by day with new approaches together with sustainable updates that have brought out new ideas in urban design and urban planning in its historical process. Urban renewal is a natural and universal process. urban textures become old, worn, and renewed over time. The earthquake phenomenon in our country has made this situation more pronounced and the housing under risk has made it necessary to renew the urban fabric. Applications have been carried out at various scales from uniform buildings to large urban areas. and the process continues. In the transformed lands, applications for the renewal of uniform buildings have been realized as more intensive housing; In urban areas, the regulations that do not care about green areas, open spaces and urban facilities in general have been revealed. Applications in large areas have the potential to provide healthier urban housing and supplementary facilities. It also creates regulatory opportunities that reflect the urbanism principles applicable in practice. Arrangements in large areas also create a positive environment in terms of questioning and evaluating the applicability of new trends and settlement principles. The new urbanism trend adopts a new idea that sets out its unique and original design rules, which constitute a new link in creating sustainable cities. The main priority of this trend is to reorganize the residential areas inside and outside the city, based on certain rules, to modernize them in a human-oriented manner without compromising traditional settlement models. In this context, taking into account the traditional settlements emerging in the United States of America, new urbanism design rules for efficient urban land use have been put forward. New urbanism principles have been defined and published within a system, taking into account criteria such as the protection of natural resources in sustainable urban life, local economy and social life quality. This trend represents a movement focused on urban design that provides easy access to public spaces such as human-scale walkable streets, livable residences, schools, healthcare facilities and mosques within ten minutes. This trend also brings feasible solutions that prioritize human-oriented designs that provide versatile transportation such as walking, cycling and public transportation rather than vehicle traffic. The new urbanism trend encourages people's environmentally friendly habits that are suitable for pedestrian transportation in a healthy, happy and peaceful sustainable environment, which includes the principles of settling a wide range of neighborhood units, including residential and business areas. This study attemptsto avaluate Kadıköy Fikirtepe and Eyüp Çırçır regions in terms of urban renewal phenomenon and process. With the equipment of both urban transformation applications, its detailed analysis and comparative analysis have been evaluated as a livable urban transformation project in consideration of the New Urbanism Principles. Of the two selected areas, Kadıköy Fikirtepe is 131.00 Hectares and Eyüp Çırçır working area is 338.59 Hectares and urban transformation is being carried out in these areas. In the context of the emphasis on pedestrian movement in both regions, access to local services, and the search for effective use, the issue of urban equipment order and usage/access, distance has been evaluated as an important dimension of urban transformation and the new settlement patterns foreseen for both settlements are evaluated in detail in the study. These evaluations form the basis of the New Urbanism Principles that are at the center of this study and the Neighborhood Unit Concept on which these principles are based. In this context; In the first part, describes within which limits the study will be conducted regarding the purpose, scope and method of the study. In the second part, it has addressed the issues related to urban transformation is the history of urban renewal, purpose, application forms and Turkey in the transformation model is an explanation about the chronology of urban renewal law. In the third chapter, the definition and history of the new urbanism movement, the factors that make up its conceptual structure, the benefits of new urbanism and design rules, the reasons and application methods needed for these trends are given, and at the end of the chapter, the 10 principles of new urbanism are discussed in detail. In the fourth and fifth chapters, the location, location and history of Fikirtepe, which is the first region of the study within the context of new urbanism principles, and the developments causing urban transformation are discussed. The transformation process on the building blok basis, which started with the preparation of the implementation zoning plans prepared by the Ministry of Environment and Urbanization, and the design and planning decisions revealed by this process, the accessibility decisions to the social reinforcement areas were handled with maps, and comparative analyzes were made in line with the ten basic rules of the new urbanization principles of the Fikirtepe urban transformation area and Explanations have been made about how it complies with these principles. In the sixth and seventh chapters, the historical development of the urban transformation area of Circir, the second area of the study, the developments causing transformation and the transformation activities carried out according to the implementation zoning plans prepared by IBB-Kiptaş, the social reinforcement areas access decisions and the comparative analysis of the new urbanization principles in practice are presented. In the eighth chapter, the results of a detailed study conducted in the context of new urbanism principles in Fikirtepe and Çırçır urban transformation areas, which are separated from each other due to their physical characteristics, are mutually evaluated for both regions. In addition, their positive and negative relationships with each other were explained and how they could set examples on new transformation regions in the future was discussed.
Benzer Tezler
- Dikey kent kavramının kentsel tasarım ilkeleri bağlamında incelenmesi İstanbul/Fikirtepe örneği
The examination of vertical city concept within the context of urban desing principle Istanbul/Fikirtepe
SİBEL DİLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜZİN KONUK
- Kentsel dönüşüm sürecinin kadınlar üzerindeki etkisi: İstanbul Kadıköy ilçesi Fikirtepe Mahallesi
The effect of the urban transformation process on women: Istanbul Kadıköy District Fikirtepe neighborhood
ELİF DUYGU ADIGÜZEL
- Kentsel gelişim politikaları bağlamında kentsel dönüşüm uygulamaları: İstanbul Fikirtepe örneği
Urban transformation practices in the context of urban development policies : İstanbul Fikirtepe example
BASRİ KEBAPCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İşletmeMarmara Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NESLİHAN ÇELİK
- İstanbul Bayrampaşa ilçesi Vatan Mahallesi kentsel dönüşüm uygulamasının irdelenmesi
Evaluation of urban regeneration implemantation in Vatan Neighborhood, Bayrampasa distrcit, Istanbul
METİN AYGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehircilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE ARZU KOCABAŞ DİREN
- İstanbul'un sosyo-ekonomik yönden farklı iki ilköğretim okulunda uygulanan ağız ve diş sağlığı eğitiminin sonuçlarının karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmesi
The Evaluation of the results of oral health education program in children from two primary schools of different socioeconomic status
FİLİZ PEKİNER NAMDAR
Doktora
Türkçe
1999
Diş HekimliğiMarmara ÜniversitesiOral Diagnoz ve Radyoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. TURHAN ATALAY