Batı Anadolu beylikleri mimarisinde çini bezeme
Tile decoration in the architecture of the Western Anatolian seignories
- Tez No: 710274
- Danışmanlar: PROF. DR. HİKMET ATİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Sanat Tarihi, Crafts, Fine Arts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 579
Özet
Orta Çağ Anadolu Türk mimarisi ve sanatının özünü, sürekli araştırma ve yeni şeyler deneme yani sanatta canlılık oluşturmaktadır. Türkiye Selçuklu devletinin siyasi olarak sonlanmasıyla ortaya çıkan Türkmen Beylikleri döneminde de bu canlılık devam etmiş ve Osmanlı sanatının temellerini oluşturmuştur. Selçuklu döneminin bu özelliği çini sanatında da görülmektedir. Anadolu öncesi uygulanan çini tekniklerine yenileri eklenmiş ve birçok mimari eserin bezemesinde ana süsleme unsuru olarak kullanılmıştır. Selçukludan sonra asıl gelişimi Osmanlı devrinde gerçekleşen çini sanatının, Beylikler devri mimarisinde az da olsa kullanılmaya devam ettiği görülmektedir. Bu araştırmada, Batı Anadolu Beylikleri olarak ifade edilen Aydınoğulları, Germiyanoğulları, Karesioğulları, Menteşeoğulları ve Saruhanoğulları devri mimari eserlerinin çini bezemeleri ele alınmıştır. Bulundukları bölge ve dönem itibariyle siyasi çekişmelerin içerisinde olan bu beylikler, mimari yapılarında çok fazla çini bezemeye yer veremeseler de önemli eserler inşa etmişler, ilmi ve fikri alanda gelişmelere katkı sağlamaya çalışmışlardır. Araştırma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümünde ilk olarak çini kavramı üzerinde durulmuş, kelimenin kökeni ve kullanım amacı belirlenmeye çalışılmıştır. Daha sonra Türk çini sanatı tarihi, Anadolu öncesi ve Anadolu olmak üzere kronolojik olarak ele alınmış ve dönemlere göre özellikleri örnekler üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır. Birinci bölümün sonunda çinide kullanılan malzemeler, uygulama teknikleri ve bezeme unsurlarına yer verilmiştir. Burada malzemelerin kimyasal özellikleri ve hazırlanma yöntemleri üzerinde durulmuş ayrıca uygulanan tekniklerin detaylı izahları yapılmaya çalışılmıştır. Yapılan izahlarda geleneksel çini üretiminin önemli noktalarına değinilmiştir. Araştırmanın ikinci bölümü Batı Anadolu Beylikleri mimarisinde görülen çini bezemelerin ele alındığı katalog kısmından oluşmaktadır. Tespit edilen on eserin kısa mimari tanıtımlarından sonra çini bezemeleri, teknik ve desen yönünden irdelenmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise genel bir değerlendirme yapılmıştır. İncelenen eserlerin çini bezemeleri, kullanıldıkları yer, uygulanan teknikler, motif ve kompozisyon ve birlikte kullanıldıkları malzemeler açısından Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı erken dönem örnekleriyle karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Yapılan bu tez çalışması ile Beylikler devrinin coğrafi olarak bir bölgesini oluşturan Batı Anadolu Beylikleri mimarisinde uygulanan çini bezemelerin tespit ve tahlili ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bunun yanı sıra Türk çini sanatının tarihsel gelişimi ve teknik özelliklerinin kapsamlı bir araştırması yapılarak günümüz uygulayıcılarına rehber olması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The essence of medieval Anatolian Turkish architecture and art consists of incessant research and experimentation, that is, vitality in art. This vitality continued in the period of the Turkmen Seigniories, which appeared with the political end of the Turkish Seljuk state, and set the foundations of Ottoman art. This feature of the Seljuk period can also be seen in tile art. New ones were added to the pre-Anatolian tile techniques and were used as the main ornamental element in the decoration of many architectural works. It is seen that the tile art, the main development of which took place in the Ottoman period after the Seljuks, maintained to be used in the architecture of the Seigniories period, albeit a little. In this study, the tile decorations of the architectural works of Aydınoğulları, Germiyanoğulları, Karesioğulları, Menteşeoğulları and Saruhanoğulları periods, which are referred to as Western Anatolian Seigniories, are discussed. These seigniories, which were in political conflicts in terms of the region and period they were in, created important works and tried to contribute to the developments in the scientific and intellectual field, even though they could not include many tile decorations in their architectural structures. The study consists of three parts. Firstly, the concept of tile was emphasized, the origin of the word and its scope of use were tried to be resolved. Afterward, the history of Turkish tile art, as pre-Anatolian and Anatolian, was discussed chronologically and its features according to the periods were tried to be described through examples. At the end of the first chapter, materials used in tiles, application techniques and decoration elements are given. Here, the chemical properties of the materials and their preparation methods are highlighted and detailed explanations of the applied techniques are made. In the explanations, the important points of traditional tile production are introduced. The second part of the study consists of the catalogue part, which deals with the tile decorations noticed in the architecture of the Western Anatolian Seigniories. After the short architectural introductions of the ten identified works, the tile decorations were analysed in terms of technique and pattern. The last part was about evaluations. The tile decorations are compared with the Seljuk, Seigniories and Ottoman early period examples in terms of the place they are used, the techniques applied, the motifs and compositions and the materials that they are used together. This thesis study aims to determine and analyse the tile decorations applied in the architecture of the Western Anatolian Seigniories, which constituted a geographical region of the Seigniories period. In addition, it is aimed to guide today's practitioners by making comprehensive research of the historical development and technical characteristics of Turkish tile art.
Benzer Tezler
- 19.yüzyıl Osmanlı mimarisinde bezeme sanatının gelişimi: Bursa Emir Sultan Cami bezemeleri üzerine bir inceleme
Development of the decorative art in 19th century Ottoman architecture: A review on the decorations of Bursa Emir Sultan Mosque
DUYGU GÖK
- Osmanlı Beyliği dışında Batı Anadolu Beyliklerinde mimari süsleme
Architectural decoration in the West Anatolian Principalities out of the Ottoman Principalities
ONURHAN BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sanat TarihiEge ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİNÇ GÖK İPEKÇİOĞLU
- Erzurum ve yöresi camilerde kalem işleri
Interior decoration in mosques in the area of Erzurum
SADRETTİN ER
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
El SanatlarıAtatürk ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. EROL KILIÇ
- Selçuk (Ayasuluk) Cami ve Mescitleri
Mosques and masjids in Selçuk (Ayasuluk)
TARIK UĞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Sanat TarihiEge ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ŞAKİR ÇAKMAK
- Batı Anadolu beylikleri mimarisinde tipolojiye bağlı süsleme tasarımları
The decoration programs in terms of typlogy in the architecture of the West Anatolian principalities
SÜREYYA EROĞLU
Doktora
Türkçe
2006
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖNÜL CANTAY