Azerbaycan ve Türkiye halk kültüründe ateş kültü
Fire cult in Azerbaijan and Turkey folk culture
- Tez No: 712330
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ABBAS ÇINAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Ateş, Azerbaycan, Türkiye, halk kültürü, kült, kültür, Fire, Azerbaijan, Turkey, folk culture, cult, culture
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Dört unsurdan biri olan ateş, insanoğlunun hayatında çok önemli bir yerde durmaktadır. Tarihin ilk sayfalarından bugüne kadar insana hem korku hem güven kaynağı olmuştur. Dört unsur, kendisinde var oluştan başlayan ve bu gün de devam eden hayatın gizli kodlarını tutmaktadır. Bu gizli kodlar uzun zaman aşamasında insan tarihi geliştikçe zenginleşmiş, her halk için geçmişine bir ayna tutmuştur. Zamanla kült haline dönüşen ateş, farklı zaman dilimlerinde ilgi çekmiş ve kodların çözülmesi için kaynak olarak görülmüştür. Türk Halk Kültürü Bilimi'nin de çok araştırılmış konularından biri olan ateş, kültürel kodların öğrenilmesinde büyük önem arz etmektedir. Kült ve kültür olarak çok zengin bir konu olması onun üzerinde yeniden farklı açılardan çalışmaların yapılmasına imkan sağlamıştır. Azerbaycan ve Türkiye halk kültüründe ateş kültünün incelenmesi kültürel kodlardaki ortak ve farklı açıların ortaya konulması açısından önem arz etmektedir. İster eski dinlerde isterse de eskiden gelen, halkın yarattığı edebiyat örneklerinde ateş kültünün önemli bir yeri vardır. Ateşin insanoğlunun doğum, yaşantı ve ölümünde sahip olduğu rolü onu geçmiş, şimdi ve gelecekteki sonsuzluğunu simgelemektedir. Bu sebeple yaşam var oldukça ateş kültü her zaman yaygın bir etkide olacak ve yeni kültürel kodların ortaya çıkmasına zemin hazırlayacaktır. Çalışma esnasında her iki ülkenin kültüründeki ortak ve farklı kodların tespit edilecektir. Diğer taraftan Azerbaycan Halk Kültürü Bilim'ine ateş kültü ile ilgili ilk bütüncül çalışmayı sunarak akademik ve kültürel katkıda bulunmaya çalışılacaktır. Türkiye Halk Bilimi için ise Azerbaycan'la karşılaştırma şeklinde incelenen ateş kültü çalışmasıyla katkıda bulunmak amaçlanıyor. Çalışmayı önemli kılan faktörler vardır. Şöyle ki yapılacak olan çalışma ateş kültünün önemini ve yerini ortaya koymakla kalmayacak, bu kültün yaşantımızda varlığını hangi şekilde devam ettirdiğini ve ya hangi sebeplerden günümüze ulaşmadığını ortaya koyacaktır. Diğer önemli faktör, sırf iki ülkeyi kapsayacak ateş kültü çalışmasının yapılmamış olmasıdır. Araştırma esnasında Halk Bilimi veri ve yöntemleri kullanılacaktır. Konu hem coğrafi genişlik, hem de tarihi derinlik içerisinde ele alınacaktır. İki ülkede ateş kültünü kapsayacak bu çalışma gelecekte bu konuyla ilgili yapılacak başka çalışmalar için kaynak olmakla beraber, yönlendirici bir rol oynayacaktır. Azerbaycan'da ateş kültüyle ilgili çalışmalara katkı sağlayacaktır. Ateş kültünün karşılaştırma şeklinde incelenmesinde bir ilk olacaktır. Ateş kültünün sırf Azerbaycan ve Türkiye'deki ortak ve farklı yanlarını konu edinen bir çalışmaya tesadüf edilmemiştir. Bu yüzden bu çalışma Türkiye Halk Bilim'ine de katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
Fire, one of the four elements, occupies a very important place in human life. Since the first pages of history, it has been a source of both fear and trust to man. The four elements keep the secret codes of the life that started from its existence and continues today. These secret codes have enriched as human history develops over a long period of time, holding a mirror for every people's past. Fire, which turned into a cult over time, attracted attention in different time periods and was seen as a resource for decoding codes. Fire, which is one of the most researched topics of Turkish Folk Culture Science, is of great importance in learning cultural codes. The fact that it is a very rich subject in terms of cult and culture has enabled it to be studied from different angles again. Azerbaijan and Turkey to examine the form of the comparison of the fire cult folk culture is important in terms of the common and different angles to reveal the cultural code. The cult of fire has an important place in the literature examples created by the people, whether in ancient religions or in the past. The role of fire in the birth, life and death of human beings symbolizes its past, present and future eternity. For this reason, as long as life exists, the cult of fire will always have a widespread effect and will pave the way for the emergence of new cultural codes. During the study, common and different codes in the cultures of both countries will be determined. On the other hand, it will be tried to contribute academically and culturally to Azerbaijan Folk Culture Science by presenting the first holistic and comparative study on the cult of fire. Turkey Folklore is aimed at contributing to the study examined the cult of fire as the comparison is with Azerbaijan. There are factors that make the study important. That is to say, the work to be done will not only reveal the importance and place of the fire cult, but will reveal how this cult continues its existence in our lives or for what reasons it has not survived. Another important factor is that the fire cult study, which will only cover two countries, has not been carried out. Folklore data and methods will be used during the research. The subject will be handled in both geographic breadth and historical depth. This study, which will cover the cult of fire in two countries, will play a guiding role, although it will be a source for further studies on this issue in the future. It will contribute to studies on fire cult in Azerbaijan. It will be the first to examine the fire cult in the form of comparison. Fire cult of sheer Azerbaijan and a work that deals with common and different aspects in Turkey was not a coincidence. Therefore, this study will also contribute to Turkey Folklore.
Benzer Tezler
- Türk kültüründe köpek (İnanış, uygulama ve anlatılar)
Dog in Turkish culture (Conviction, practice & narratives)
ZÜLEYHA TÜRKERİ BALTACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Balıkesir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AÇA
- Türkiye-Azerbaycan ortak kültüründe yer alan halk türkülerinin karşılaştırılarak incelenmesi
Comparative analysis of folk songs common for Turkish and Azerbaijan cultures
BARBAROS DERVİŞ OKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SELÇUK BİLGİN
- TRT Türk halk müziği repertuarında bulunan Azerbaycan sözlü ezgilerinin sözel olarak incelenmesi
Verbal analysis of Azerbaijan songs from TRT Turkish folk music repertoire
UMUT ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ÇETİN KÖRÜKÇÜ
ÖĞR. GÖR. YÜCEL PAŞMAKÇI
- Türk dünyası efsanelerinde kötülük
Evil in Turkish world legends
MÜZEYYEN SAĞLAM GÜMÜŞ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞERİFE SEHER EROL ÇALIŞKAN
- A comparative analysis of Ashik Saz and Ashik Music in West and East Azerbaijan provinces of Iran
İran'ın Batı ve Doğu Azerbaycan bölgelerindeki Aşık Sazı ve Aşık Müziği'nin karşılaştırmalı incelemesi
FARHAD SHIDFAR
Doktora
İngilizce
2015
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. EROL PARLAK