Geri Dön

Çevresel ve sosyo-psikolojik faktörlerin organik gıda tüketim niyeti üzerine etkileri

The effects of socio-psychological and technological factors on sustainable consumption behavior

  1. Tez No: 712946
  2. Yazar: DUYGU GÜR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SERAP ÇABUK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: İşletme, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilirlik, sürdürülebilir tüketim, organik gıda tüketim niyeti, planlı davranış teorisi, norm aktivasyon modeli, niyet, Sustainability, sustainable consumption, organic food consumption, theory of planned behavior, norm activation model, intention
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çukurova Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 193

Özet

Dünya nüfusundaki artış, bu artıştan kaynaklanan aşırı tüketim ile doğaya verilen zarar insan yaşamının sürdürülebilirliği önündeki en önemli tehditlerdir. İnsanların çevreye zarar veren davranışlarını değiştirmeleri, azaltmaları veya yeni davranışlar benimsemeleri sürdürülebilir bir yaşam için kaçınılmazdır. Sürdürülebilir üretim ve tüketim şekillerinin benimsenmesi ile mevcut nesillerin ihtiyaçları karşılanırken doğal kaynakların muhafaza edilmesi ve gelecek nesillere aktarılabilmesi sağlanacaktır. Nüfus artışı ile gıdaya yönelik artan talep, tarım faaliyetlerinin çevre üzerindeki doğrudan ve dolaylı olumsuz etkilerinin artmasına sebep olmuştur. Sürdürülebilir tarım uygulamaları ile çevreye verilen zararın azaltılması ve gıda ürünlerinin kalitesinin artması mümkündür. Bu çalışmanın amacı çevresel ve sosyo-psikolojik faktörlerin, sürdürülebilir tarım uygulamalarının çıktısı olan, organik gıda tüketimine yönelik tüketici niyeti üzerine etkilerinin ortaya konmasıdır. Araştırmanın modeli, çevreci davranışı açıklamada kullanılan Norm-Aktivasyon Modeli (Schwartz, 1977) ile Planlı Davranış teorisinin (Ajzen, 1985, 1991) birleştirilmesi ve modele çevreci değerler, çevresel bilgi sosyal etki ve alışkanlıklar değişkenlerinin eklenmesi ile oluşturulmuştur. Sosyal etkinin kişinin sahip olduğu çevresel bilgi ile davranışlarının çevresel sonuçlarına yönelik farkındalığı arasında düzenleyici etkisi araştırılmıştır. Karma veri toplama yöntemi kullanılan bu çalışmada, derinlemesine görüşmeler ve telefon görüşmeleri aracılığıyla uygulanan nitel araştırma bulguları ve ilgili alan yazın çalışmaları, organik gıda tüketimine yönelik tutum ve davranış arasında yer alan boşluğa dikkat çekmiştir. Bu bulgulardan yola çıkarak nicel araştırma kapsamında organik gıda tüketim niyeti incelenmiştir. Çevrimiçi anket uygulaması ile 682 tüketiciden veri toplanmış, veriler Smart PLS programı kullanılarak yapısal eşitlik modellemesi ile test edilmiştir. Analiz sonuçları tutum, alışkanlık, norm ve algılanan davranışsal kontrol faktörlerinin organik gıda tüketim niyeti üzerinde anlamlı etkileri olduğu görülmüştür. Altruistik, biyosferik ve ben merkezi değerlerin, davranışların sonuçlarının farkındalığı üzerine anlamlı etkisi olduğu saptanmıştır. Çevresel bilginin insan sağlıyla ilişkilendirilmesi durumunda kişilerin, davranışlarının çevresel etkilerine yönelik farkındalık sahibi olduğu tespit edilmiştir. Yapısal eşitlik modeli analizi sonucunda sosyal etki değişkenin çevresel bilgi ve davranışların çevresel sonuçlarına yönelik farkındalık değişkenleri arasında düzenleyici etkisinin olmadığı görülmüştür.

Özet (Çeviri)

The increase in the world population, the excessive consumption resulting from this increase and its damage to the nature are the most important threats towards the sustainability of human life. It is inevitable for people to change and reduce behavior harmful to the environment or adopt new behaviors for a sustainable life. By adopting sustainable production and consumption patterns, the needs of current generations will be met and the natural resources will be preserved and transferred to the future generations. The increase in both the population and the demand for food, have caused an increase in the direct and indirect negative results of agricultural activities to the environment. With sustainable agricultural practices, it is possible to reduce the damage given to the environment and increase the quality of food products. The aim of this study is to reveal the effects of environmental and socio-psychological factors on consumer intention towards the output of sustainable agricultural practices, which is organic food consumption. The research model is formed by adopting an empirically validated Norm Activationn Model (Schwartz,1977) and merging it with the Theory of Planned Behavior (Ajzen, 1985, 1991). Environmental values, environmental knowledge, social influence and habits, which are other important factors explaining sustainable consumption behavior, were included in the reserach model to broaden the scope of study. The moderating effect of social influence between environmental knowledge and awareness of the environmental consequences of one's behavior has also been investigated. In this study, mixed data collection method have been used. The data collected for the qualitative research applied through in-depth interviews and telephone interviews and the related literature studies drew attention to the gap between attitude and behavior. Based on these findings, the behavioral intention towards organic food consumption was examined within the scope of the quantitative research. 682 consumers responded to the online survey conducted for the quantitative study and the data from the participants were tested with structural equation modeling using the Smart PLS program. According to the the results of the analysis attitudes, habits, norms and perceived behavioral control factors had significant effects on the behavioral intention towards organic food consumption. Findings supported that the altruistic, biospheric and egoistic value motives had significant affect on the awareness of consequences of behavior. It has been determined that, when environmental knowledge is associated with the human health, consumers become aware of the environmental effects of their behavior. As a result of the structural equation model analysis, it was concluded that the social impact variable did not have a moderator effect among the awareness of consequences and environmental knowledge.

Benzer Tezler

  1. Şizofreni hastlarında sosyal yönelme ve kaçınma davranışının nöropsikolojisi ve nörofizyolojisi

    Neuropsychology and neurophysiology of social approach and avoidance behavior in patients with schizophrenia

    YELDA İBADİ TEKE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    PsikolojiÜsküdar Üniversitesi

    Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜSNÜ ERKMEN

    YRD. DOÇ. DR. CUMHUR TAŞ

  2. Günümüz konut tasarımı için; kullanıcı - tasarımcı etkileşiminde kültür etkeninin İzmit örneğinde irdelenmesi ve bir yöntem önerisi

    The Discussion of culture factor in user and designer interaction for todays house representation at İzmit example

    SİBEL ASLAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    MimarlıkYıldız Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. ALİ DÜZGÜN

  3. Fiziksel ve işlevsel çekim noktalarının kentsel güvenlik algısına etkisi: İstanbul-Balat örneği

    The effect of physical and functional points of attraction on urban security perception: The case of Istanbul-Balat

    ELİFSU ŞAHİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU

  4. Vergi ahlakını etkileyen faktörler: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi örneği

    Factors effecting the tax ethics: Van Yüzüncü Yil University example

    REZZAN PINAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    MaliyeVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSEL ÖZTÜRKÇÜ AKÇAY

  5. 2-6 yaş arası çocuğu olan annelerin depresyon ve anksiyete düzeyleri ile çocuğun beslenme alışkanlıkları ve durumu arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi

    Assessment of the relationship between the depression and anxiety levels of mothers who have children between the ages of 2 and 6 years old and the eating habits and situation of those children

    ŞULE BÖLÜKBAŞ ÖZDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Beslenme ve DiyetetikKırıkkale Üniversitesi

    Beslenme ve Metabolizma Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SELDA FATMA BÜLBÜL