Erzincan, Kemaliye'deki geleneksel konutların düz dam yapım teknikleri ve koruma sorunları üzerine bir araştırma
A research based on flat roof construction techniques and conservation problems of traditional houses in Kemaliye, Erzincan
- Tez No: 712989
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYNUR ÇİFCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 273
Özet
Kemaliye ilçe merkezi sahip olduğu doğal, tarihi ve çeşitli kültürel özelliklerinin yanında özgün mimarisiyle de günümüze kadar korunmuş yerleşmelerden biridir. Doğayı yapılaşmada temel unsur olarak gören bir anlayışa sahip yerleşim dokusu benzer Anadolu kentleşmelerinden farklılık göstererek“Özgün Anadolu Sentezi”olarak nitelendirilmiş ve 2021 yılında UNESCO“Dünya Mirası Geçici Listesi”ne girmiştir. Yerleşmedeki düz damlı geleneksel konutlar, yerel dilde“kaçak kat”adı verilen çekme kat ile birlikte genellikle 4 katlıdır. Yaşam katlarının üstüne denk düşen düz damlar yörede“yetme”olarak tanımlanırken“kaçak kat”ların üstü de düz damla örtülüdür. Ancak, kent merkezi 20. yüzyılın ortalarında değişen sosyo-ekonomik faktörlerin etki alanı içinde olmamasından hızlı nüfus kaybına uğramış ve kentsel özelliğini kaybetmiştir. Göç ve nüfus kaybına bağlı olarak konutların uzun süre kullanılmadan kalmasıyla bakımlarının yapılamaması ve düzenli bakım zorluğu gibi nedenlerle düz damlar 1950'li yıllardan itibaren muhdes çatılar ile örtülmüştür. Tez kapsamında, Kemaliye merkez yerleşiminde, 2005 tarihinde ilan edilen kentsel sit alanındaki özgün konutlardaki düz damların yapım tekniği ve koruma sorunları araştırılmıştır. 2018 yılı Temmuz ayında 15 günde gerçekleştirilen alan çalışmasında seçilen 21 konutun 9'unda rölöve ve fotoğraflarla, 5'inde mevcut proje bilgileriyle ve 7'sinde ise sadece fotoğraflar ile ayrıntılı bir belgeleme çalışması yapılmıştır. Tez çalışması 7 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde literatür özeti, tezin yazılış amacı ve hipoteze yer verilmiştir. İkinci bölümde ise Anadolu'da farklı iklim ve coğrafi özelliklere sahip bölgelerde yer alan düz dam mimarisi incelenmiştir. 3. bölümde Kemaliye'nin konumu ve coğrafi özellikleri, tarihsel geçmişi ile kentin gelişimi ve kentin sosyo-ekonomik yapısından genel özellikleri ile bahsedilmiştir. 4. bölümde incelenen evlerin konumları, düz damların biçimlenişleri, yapım teknikleri ve yapı malzemeleri açısından mimari özellikleri değerlendirilmiş ve koruma sorunları tespit edilmiştir. Tezin 5. ve 6. Bölümleri, yapılan tespitlerin değerlendirilmesi niteliğinde olup 5. bölümde geleneksel düz damların mimari özellikleri ayrıntılı olarak aktarılmıştır. 6. bölümde incelenen 21 konutta doğa koşulları, kullanıcı ve yasal mevzuattaki eksiklikler kaynaklı çeşitli koruma sorunları belirtilmiştir. Sonuç ve öneriler bölümünde ise koruma ile ilgili ulusal/uluslararası tüzük, ilke kararları doğrultusunda düz damların özgün görünüm, yapım tekniği ve malzemelerinin korunarak yaşatılmasına yönelik koruma yaklaşım ilkeleri belirlenmiştir. Tez kapsamında yapılan çalışmaların, Kemaliye ve yakın çevre yerleşimlerindeki benzer özelikteki özgün mimari mirasın korunması için ileride yapılabilecek koruma ve onarım faaliyetlerine katkı sağlaması amaçlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
Kemaliye is one of the Anatolian settlements preserved until today with its natural, historical and various cultural features as well as its original architecture. The urban texture where the nature is the basic element of the architectural morphology, differs the site from similar Anatolian towns and is described as“Original Anatolian Synthesis”at the UNESCO“World Heritage Tentative List”in 2021. The traditional flat roofed houses in the settlement are usually 4-storey, with an originally additional space called“kaçak kat”in the local language. While the flat earthen roofs that cover the living floors are defined as“yetme”in the region, the top of the“kaçak kat”are also covered with flat roofs. However, the city center suffered a rapid population loss and lost its urban character due to the fact that the changing socio-economic factors were not in the effect area in the middle of the 20th century. Since the 1950s, flat roofs have been covered with unqualified additional roofs due to the lack of maintenance caused by the migration and the population loss. Within the context of the thesis, the construction technique and conservation problems of the flat roofs of the traditional houses in the urban site of Kemaliye center declared in 2005 were investigated. A detailed documentation study has been done with surveys and photographs in 9 of the 21 residences selected during the field study realized in 15 days in July 2018, through architectural project information in 5 and with only photographs in 7 of them. The thesis consists of 7 parts. In the first part, the literature summary, the purpose and the hypothesis are written. In the second part, flat roof architecture in Anatolian regions with different climatic and geographical features has been examined. In the third part, the location and geographical features of Kemaliye, its historical past, the development and the socio-economic structure of the city are mentioned in general. In the 4th part, the architectural features of the traditional houses examined in terms of their location, the morphology of flat roofs, construction techniques and building materials were evaluated and conservation problems were determined. Parts 5 and 6 of the thesis consist of the evaluation of the determinations made, and the architectural features of traditional flat roofs are explained in detail in the 5th part. Various conservation problems due to natural conditions, users and unsufficiencies in legal legislation were stated through 21 houses examined in 6th part. In the conclusion and recommendations section, conservation approach principles for preserving the original facades, construction technique and materials of the authentic flat roofs of Kemaliye houses were determined in line with the national/international charters, regulations and doctrinal texts on conservation. It is aimed that the thesis studies will contribute to the conservation and restoration activities that will be done in the future for the preservation of the original architectural heritage with similar characteristics in Kemaliye and its nearby settlements.
Benzer Tezler
- Türkiye'deki geleneksel sohbet toplantıları üzerine bir inceleme
A review of traditional sohbet meetings in Turkey
SAGIP ATLI
Doktora
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Celal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KENAN ERDOĞAN
- Kemaliye (Eğin) yerleşme dokusu ve evleri üzerine bir araştırma
Kemaliye (Eğin) a research study of settlement patterns and dwellings
BERRİN ALPER
Doktora
Türkçe
1990
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN SÖZEN
- Kemaliye (Erzincan) ilçesinde yayılış gösteren bazı liken türlerinin taksonomik ve ekolojik özellikleri
Taxonomical and ecological features of some lichen species from Kemaliye province, Erzincan
YALÇIN KARAGÖZ
- Kemaliye (Erzincan) ilçesi su kenelerinin (Acari:Hydrachnidia) sistematik yönden incelenmesi
A systematic study on water mites (Acari:Hydrachnidia) of Kemaliye district (Erzincan province)
SİBEL DİLKARAOĞLU
- Elazığ ili ve Erzincan ili, Kemaliye ilçesinde bulunan gökkuşağı alabalığı (oncorhynchus mykiss, walbaum 1792) üretim işletmelerinin teknik özelliklerinin araştırılması
The Research of technical characteristics of rainbow trout (oncorhynchus mykiss, walbaum 1792) farms in Elazığ province and Kemaliye district of Erzincan province
M. ERKAN ÖZGÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Su ÜrünleriYüzüncü Yıl ÜniversitesiSu Ürünleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KENAN GÜLLÜ