Salih Zeki Bey'in hayatı-eserleri, mantık ve matematik ilimlerine katkısı
The life of Salih Zeki Bey-his works, his contribution to logic and mathematical sciences
- Tez No: 713359
- Danışmanlar: PROF. DR. MEVLÜT UYANIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyografi, Felsefe, Biography, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hitit Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde, yurt dışına eğitim almak amacıyla gönderilen Salih Zeki Bey'in bilimsel çalışmalarının Türk düşünce tarihindeki yerini incelemeyi hedefleyen tez: önsöz, giriş, üç bölüm, sonuç ve kaynakçadan oluşmaktadır. Tezin giriş bölümünde, ''Felsefeyi Anadolu'da Yeninden Yurtlandırmak'' projesinin çalışmamızla olan bağlantısı kurularak Salih Zeki Bey'in önemli katkılar yaptığı matematik, mantık, bilim tarihi ve felsefesi alanlarının önemi ortaya konulmuştur. Birinci bölümde bilginimizin hayatı hakkında detaylı bilgiler verilerek düşünürümüzün gelişimine katkı sağlayan kurumlar, eğitim aldığı okullar ve yetişmesine katkı sağlayan bilim insanlarının etkisi değerlendirilerek akademik hayata geçiş süreci ve kendisinin akademik hayata olan etkisi ele alınmıştır. İkinci bölümde akademik kişiliğine yoğunlaşarak yazdığı eserler sayesinde Cumhuriyet Dönemi akademik hayatına yaptığı katkılar detaylı olarak incelenmektedir. Türk gençliğinin modern bir eğitim alabilmesi amacıyla, eğitimin her kademesi için yazdığı ders kitapları sınıflandırılarak ele alınmıştır. Ülkemizde çağdaş bilim tarihinin kurucusu Salih Zeki Bey'in, Müslümanların ve Türklerin bilime katkılarını ortaya çıkarabilmek için yazdığı ansiklopedik eserler, yazdığı makaleler ve verdiği konferanslar incelenmiştir. Türk bilim insanlarının yabancı olduğu birçok alanı ülkemiz bilim tarihine tanıtma çalışmaları anlatılmıştır. Çağdaş matematiğin ülkemizde tanınmasını sağlayan ''Riyaziye Üstadı'' olarak bilinen büyük matematik âliminin matematiğe, felsefi bir boyut kazandırarak daha işlevsel hale getirdiği çalışmaları değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde Osmanlı'nın son dönemindeki bilim ve eğitim faaliyetleri, sonrasında aynı dönemi kapsayacak şekilde matematiğin, felsefe ve mantık ilimleriyle etkileşimi üzerinde durulmuştur. Ülkemizde klasik mantıktan sembolik mantığa geçiş sürecinde oldukça önemli bir yere sahip olan Salih Zeki Bey'in ilk ve tek savunucusu olduğu cebirsel mantık anlayışı analiz edilmiştir. Ayrıca matematiksel bilimlerin tüm dallarına hakim olduğu aşikâr olan Salih Zeki Bey'in, matematik felsefesi üzerine yaptığı çalışmalarla Türkiye'de bu alanda çalışan ilk bilim insanı olarak verdiği eserler incelenerek matematik, mantık, felsefe ilişkisi kurgulanmıştır. Bunların yanında devlet adamı ve eğitimci kişiliği göz önünde bulundurularak yurt içi ve dışında yaptığı çalışmalarla, ülkemiz bilim tarihi ve felsefesine yaptığı katkılar incelenmiştir. Türkiye'nin ilk matematik profesörü, matematik tarihçisi ve felsefecisi Salih Zeki Bey'in eserleri sayesinde, Osmanlı'nın son dönemi ile Türkiye Cumhuriyeti kuruluş sürecinin bilimsel analizi yapılmıştır. Sonuç kısmında: mantık, matematik ve felsefe alanlarında mütefekkirimizin ülkemiz akademik birikimine olan katkıları değerlendirilmiş, bunun bilim felsefesi ve tarihindeki yerine vurgu yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The thesis, which aims to examine the place of the scientific studies of Salih Zeki Bey, who was sent abroad to receive education in the last periods of the Ottoman Empire, in the history of Turkish thought, consists of: preface, introduction, three chapters, conclusion and bibliography. In the introductory part of the thesis, the connection of the project of Reterritorialization of Philosophy in Anatolia with our study is established and the importance of the fields of mathematics, logic, history of science and philosophy, which Salih Zeki Bey made important contributions, is revealed. In the first chapter, by giving detailed information about the life of our scholar, the institutions that contributed to the development of our thinker, the schools where he was educated and the influence of the scientists who contributed to his education were evaluated, the process of transition to academic life and his effect on academic life were discussed. In the second part, his contributions to the academic life of the Republican Era are examined in detail, concentrating on his academic personality. In order for the Turkish youth to receive a modern education, the textbooks written for all levels of education have been classified and discussed. In order to reveal the contributions of Muslims and Turks to science, the encyclopedic works, articles and conferences of Salih Zeki Bey, the founder of the modern history of science, were examined. It is explained that he introduced many fields, which Turkish scientists are unfamiliar, to the history of science in our country. The works of the great mathematician known as Riyaziye Master, who made contemporary mathematics known in our country, by adding a philosophical dimension to mathematics and making it more functional were evaluated. In the third chapter, the science and education activities in the last period of the Ottoman Empire, and then covering the same period, the interaction of mathematics with philosophy and logic sciences are emphasized. The understanding of algebraic logic, of which Salih Zeki Bey, who has a very important place in the transition from classical logic to symbolic logic in our country, is the first and only advocate, has been analyzed. In addition, the works of Salih Zeki Bey, who is clear that he has mastered all branches of mathematical sciences, as the first scientist working in this field in Turkey with his studies on the philosophy of mathematics, have been examined and the relationship between mathematics, logic and philosophy has been fictionalized. In addition to these, his contributions to the history and philosophy of science in our country were examined with his studies at home and abroad, considering his personality as a statesman and educator. Thanks to the works of Turkey's first mathematics professor, mathematics historian and philosopher Salih Zeki Bey, a scientific analysis of the last period of the Ottoman Empire and the establishment of the Turkish Republic was made. In the conclusion part, the contributions of our thinker to the academic accumulation of our country in the fields of logic, mathematics and philosophy were evaluated, and its place in the philosophy and history of science was emphasized.
Benzer Tezler
- Milli Mücadele Döneminde Halide Edip Adıvar
Halide Edip Adıvar during the national struggle
H.MURAT ARABACI
- (فوائد الفقهاء) من أول كتاب البيع إلى نهاية الكتاب للقاضي عبد القادر جلب موسى أفندي (المتوفى بعد 1099ه)دراسةً وتحقيقاً
Fevâidü'l-Fukahâ isimli eserin tahkiki
AHMED ATIYYE İSMAİL İSMAİL
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ Kutaiba Farhat
- Peyam-Sabah gazetesinde Milli Mücadele
The Turkish National Struggle in Peyam-Sabah newspaper
HADİYE YILMAZ
Doktora
Türkçe
2014
GazetecilikMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN BEYOĞLU
- Salih Zeki Bey'in Hülâsa-i Hesâb-ı İhtimâlî adlı eseri ve olasılığın Türkiye'ye girişi
Salih Zeki Bey's book which is named as Hülâsa-i Hesâb-ı İhtimâlî and entering of probability into Turkey
ALİ DEĞİRMENCİ