Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin düşüncesinde mûsikinin yansımaları
Reflections of music in the thought of Mawlana Jalaluddin Rumi
- Tez No: 714411
- Danışmanlar: PROF. DR. KADİR ÖZKÖSE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Müzik, Religion, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 274
Özet
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, tasavvuf düşüncesi içerisinde en etkin şahsiyetlerden birisidir. Onun temel düşünce yapısı incelendiğinde karşımıza ilk olarak aşk, mârifet ve müsamaha gibi kavramlar çıkmaktadır. Mevlânâ, bu kavramların izahında ve muhataba aktarılmasında mûsikiden önemli ölçüde yararlanmıştır. İnsanlara anlayacağı şekilde hitap etmeyi uygun bulan Mevlânâ, içerisinde bulunduğu toplumun edebiyat ve mûsikiye olan ilgisinden dolayı onlarla iletişim aracı olarak bu iki sanat öğesini etkin olarak kullanmıştır. Kendinden sonra oluşan Mevleviyye Tarikatı içerisinde de bu iki unsur geliştirilerek kullanılmaya devam edilmiş, neticede Türk mûsikisi ve edebiyatı alanlarında mevlevîhaneler dikkat çeken kurumlar olmuşlardır. Hazırlamış olduğumuz bu çalışmayla Mevlânâ'nın sevdiği ve değer verdiği mûsikinin onun düşünce dünyasındaki yeri incelenmiştir. Metin hazırlanırken Mevlânâ'nın kendi eserleri başta olmak üzere dönemi ele alan birincil kaynaklar eşliğinde genel olarak onun sanat, estetik, aşk, vecd, marifet ve varlık anlayışları çerçevesinde mûsikiye bakışı değerlendirilmiştir. Çalışmamız üç ana bölüm halinde hazırlanmıştır. İlk bölümde Mevlânâ'nın tarihi ve tasavvufî şahsiyeti, eserleri, beslendiği kaynaklar, tesir halkası ve Mevlevîlik kısaca anlatılmıştır. İkinci bölümde tasavvufî gelenekte, Mevlânâ'nın yaşantısında ve tasavvuf düşüncesinde mûsikinin konumu, Mevlânâ'nın meclislerinde mûsikinin rolü, semâ âyinlerinin zahirî ve bâtınî yönü, Mevlânâ'nın mûsiki aletlerine dair metaforik yaklaşımları, mûsiki karşıtlarına yönelik tavrı ile Mevlânâ'dan sonra Mevlevîlik içerisinde mûsikinin yeri incelenmiş, örnek olması açısından dönemlerine göre, Mevlânâ'dan günümüze önde gelen mûsikişinasların hayatları ve mûsiki ile bağlantıları değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde Mevlânâ'nın mûsiki ile olan ilişkisi metafizik açıdan ele alınmış, onun varlık düşüncesi çerçevesinde Allah, insan ve âlem kavramlarıyla mûsikiyi nasıl ilişkilendirdiğine dair yaklaşımları sunulmuş, Mevlânâ'nın mârifet düşüncesi çerçevesinde mûsikiye bakışı ve mûsikinin insan ruhu ile bedeni üzerindeki yansımaları değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Mawlana Jalaluddin Rumi is one of the most influential figures in the sufi thought. When his basic mindset is examined, concepts such as divine love, affection and tolerance first emerge. Mawlana made significant use of music in explaining these concepts and conveying them to the interlocutor. Mawlana considered it appropriate to address people in a way that they would understand. Due to the interest of the society in which he lived in literature and music, he actively used these two elements of art to communicate with them. These two elements were developed and continued to be used in the Mevlevi sect that was formed after him. As a result of this Mevlevi Lodge have become remarkable institutions in the fields of Turkish music and literature. With this study, the place of the music that Mâwlana loves and values in his thought world has been examined. While the preparation the text, Mawlana's view of music around his understanding of art, aesthetics, divine love, ecstasy, marifa and existence in general was evaluated, accompanied by his own works and the first sources examining the period. Our study has been prepared in three parts. In the first chapter, the history and Sufi personality of Mawlana, his works, the sources in which he was fed, the sphere of influence and Mevlevi Order are briefly explained. In the second chapter, the position of music in the Sufi tradition, Mawlana's life and Sufi thought, the role of music in Rumi's assemblies, the esoteric and exoteric aspects of the sema ceremonies, Mawlana's metaphorical approaches to musical instruments, his attitude towards the opponents of music, After Mawlana, the place of music in Mevlevi Order was examined. As an example, the lives of leading musicians from Mevlana to the present day and their connections with music were evaluated according to their periods. In the third chapter, Mawlana's relationship with music is discussed from a metaphysical point of view and his approaches to how he relates music to the concepts of Allah-human-universe within the framework of the idea of existence are presented.
Benzer Tezler
- 'Mevlana'nın Dilinden' albümünün güfte yönünden incelenmesi
The analysis of the album 'Mevlânâ'nın Dilinden' according to lyrics
MÜNEVVER FİLİZ ÖZHAN
- Ebû Mansûr Muhammed Mâturîdî ve Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin Allah görüşlerinin karşılaştırılması
Comparision of god thought of Abu Mansur Muhammad Al-Maturidi and of Mavlana Jalal Ad-din Rumi
NESRİN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULHAMİT SİNANOĞLU
- Yöneticilerin psikolojik niteliklerinin Mevlana Celâleddîn-i Rûmî ve Muhyiddin İbnü'l-Arabî bakış açıları ile Allah esmaları bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation of the Psychological Qualities of Managers in the Context of the Names of Allah and the Perspectives of Mevlânâ Celâleddîn-i Rumi and Muhyiddin Ibnü'l-Arabî
OKYANUS IŞIK SEDA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARZU SOMAY
- Mevlâna Celaleddin Rûmî'nin düşüncesinde cebir ve ihtiyar
Compulsion and freedom in the thought of Mawlana Jalaluddin Rumi
MAVİŞE NUR KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN ALTINTAŞ