Edgar Allan Poe'nun The Murders in the Rue Morgue başlıklı öyküsünün anlam ve gösterge evreninin Türkçe çevirilerinde yeniden yaratılması
Re-creating the world of meaning and sign of Edgar Allan Poe's story titled The Murders in the Rue Morgue in its Turkish translations
- Tez No: 717415
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜNDÜZ ÖZTÜRK KASAR, DOÇ. DR. BEKİ HALEVA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Western Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Diller ve Kültürlerarası Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 352
Özet
Göstergebilimsel çözümleme bir yazınsal metinde anlam ağlarının nasıl örüldüğünü inceleyen kuramsal bir model sunar. Metnin anlam evrenini oluşturan bu ağlarının çözümlenmesi, kaynak dilde oluşturulmuş bir anlam evrenini erek dilde yeniden düzenleyecek olan çevirmen için de son derece önemlidir. Bu çalışmanın amacı Edgar Allan Poe'nun kendi“Kısa Öykü Kuramı”nın ilkelerini uygulayarak yazdığı The Murders in the Rue Morgue başlıklı öyküsünün göstergebilimsel çözümlemesini yapmak ve öykünün üç Türkçe çevirisini çeviri göstergebilimi yaklaşımıyla değerlendirerek çevirmenin karşılaşabileceği anlam tuzakları konusunda farkındalık oluşturmaktır. Göstergebilimsel çözümlemede, Sündüz Öztürk Kasar'ın Paris Göstergebilim Okulu çalışmalarıyla geliştirilmiş göstergebilim kuramlarını Jean-Claude Coquet'nin“söyleyenler göstergebilimi”yaklaşımıyla harmanlayarak önerdiği yazınsal metne yönelik gösterge okuma ve çözümleme yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem kapsamında, söyleyenlerin öznelik bileşenleri incelenmiş ve metindeki yerdeşlikler, karşıtlıklar, çağrışımlar ve yananlamlar araştırılarak öykünün anlam evreni belirlenmiştir. Çeviri metinlerin değerlendirilmesi Sündüz Öztürk Kasar'ın Antoine Berman'dan esinlenerek geliştirdiği Çeviride Anlam Evrilmesi Dizgeselliği kullanılarak yapılmıştır. Bu değerlendirme için, öykü başlığının, kaynak dilden farklı dillerde yazılmış söz birimlerinin, italik söz birimlerinin ve söylem düzeyindeki söz birimlerinin oluşturduğu 93 örnek kümesi anlam evirici eğilimler açısından incelenmiştir. Bu incelemenin bulguları, çevirmenlerin bir kısa öykü bağlamında çok daha önemi olan dilsel göstergeleri erek dile aktarırken farklı sıklıklarda çeşitli anlam evirici eğilimler gösterdiklerini ortaya çıkarmıştır. Çeviri göstergebilimi ışığında yapılacak yazınsal metin çözümlemesi kaynak metnin göstergeler evrenini erek metne aktarma çabasındaki çevirmenin bu göstergeleri okuyabilmesine katkı sağlayabilecektir. Anlam arayışındaki çevirmenin anlam evirici eğilimler konusunda edineceği farkındalık, çeviri sürecinde ortaya çıkabilecek anlam evrilmelerinin en aza indirilmesini sağlayarak kaynak metnin anlam evreninin çeviri metinde yaratılabilmesine yardımcı olacaktır.
Özet (Çeviri)
Semiotic analysis offers a theoretical model that examines how networks of meaning are constructed in a literary text. The analysis of these networks that make up the semantic universe of the text is also remarkably important for the translator, who will rearrange a semantic universe created in the source language in the target language. The aim of this study is to make a semiotic analysis of Edgar Allan Poe's story titled The Murders in the Rue Morgue which he wrote applying the principles of his own“Theory of the Short Story”and to raise awareness about the semantic traps that the translator may encounter by evaluating the three Turkish translations of the story with the approach of semiotics of translation. In semiotic analysis, the sign reading and analyzing method for literary texts was used which was proposed by Sündüz Öztürk Kasar who combined the semiotic theories developed along with the studies of Paris School of Semiotics with the approach of Jean-Claude Coquet's“Semiotics of Instances of Enunciation”. Within the scope of this model, subject components of enunciators were examined and semantic universe of the story was determined by investigating isotopies, contrasts, associations and connotations in the text. Translated texts were evaluated by using“Systematics of Designification in Translation”developed by Sündüz Öztürk Kasar, inspired by Antoine Berman. For this evaluation, 93 sample sets consisting of story title, phrases written in languages other than the source language, italicized phrases and discourse-level phrases were examined in terms of designificative tendencies. The findings of this study revealed that the translators exhibited various designificative tendencies at different frequencies when conveying linguistic signs, which are much more important in the context of a short story, into the target language. The literary text analysis to be performed in the light of semiotics of translation will contribute to the translator's ability to read these signs, who is attempting to transfer the semiotic universe of the source text into the target text. The awareness that the translator in pursuit of meaning will acquire about designificative tendencies will help to create the semantic universe of the source text in the translated text by minimizing designifications that might occur in the process of translation.
Benzer Tezler
- The function of social backgrounds in the detective novels of Agatha Christie, Ahmet Umit, Chingiz Abdullaev
Agatha Christie, Ahmet Umit ve Chingiz Abdullaev'in polisiye romanlarında sosyal arka planın işlevi
JALE MEMMEDZADE
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Karşılaştırmalı EdebiyatSelçuk Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞE GÜLBÜN ONUR
- Türk edebiyatında polisiye roman ve Ahmet Ümit'in polisiye roman kurguları
Detective novel in Turkish literature and Ahmet Ümit's detective novel fictions
HABİBE GEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. CAFER GARİPER
- Polisiye eserin toplumun şiddeti algılama biçimi ile etkileşimi: Edgar Allan Poe ve Halide Edip Adıvar eserleri üzerine eleştirel söylem analizi
Interaction of detective novels with the way humanbeings perceive violence: critical discourse analysis on novels written by Edgar Allen Poe and Halide Edip Adivar
REYYAN AĞAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Amerikan Kültürü ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKHAN ORAL
- Modern Japon dedektif yazarı Edogawa Ranpo
Modern Japanese detective author Edogawa Ranpo
BERK ÖZTEMİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Doğu Dilleri ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ VOLKAN ERDEMİR
- Edgar Allan Poe'nun dedektiflik öyküleri bağlamında kronotopik ve topoanalitik bir inceleme
A chronotopic and topoanalytic analysis of Edgar Allan Poe's detective stories
İREM ULUIŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELVAN ERKMEN