Geri Dön

Mimarinin kullanıcıya yaklaşımının izinden katılımcı tasarım üzerine bir okuma

A read on participatory design from the architectures approach to the user

PDF İndir

  1. Tez No: 717953
  2. Yazar: MELİKE EKİN SARAÇGİL
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 117

Özet

Bu tez çalışması, mimarinin kullanıcı ile ilişkisi üzerinden, katılımcı tasarıma odaklanmaktadır. Kullanıcı kavramının, mimarinin ortaya çıktığı koşulların ve iş yapma şeklinin; mimarın kullanıcıya yaklaşımı üzerindeki etkileri irdelenmektedir. Bu irdelemede mimarinin kullanıcıya mesafelenmesinin sebepleri ile beraber tasarım süreçlerinde kullanıcıya en çok yaklaştığı, kullanıcısına gerçekten ait olduğu noktanın keşfedilmesi hedeflenmektedir. Mimarlık, insanlık tarihinin en eski mesleklerinden biridir. Ortaya çıkışından yakın bir zamana kadar, mimarinin müşterisi hep politik ve dini gücü elinde tutanlar olmuştur. Saray ve tapınak gibi yönetim ve dini kurumsal yapılarda doğan mimarın üretimleri, uzun yıllar boyunca, saray, kale, bahçe, kilise, askeri düzenek gibi üretimlerle sınırlı kalmış ve halk ile yani potansiyel kullanıcısı ile doğrudan bir ilişkisi olmadan çalışmalarını sürdürmüştür. Ancak Endüstri Devrimi'nde gelişen inşaat teknolojisi ile mimarın üretimi çeşitlenmiştir. Bu dönemde ortaya çıkan yeni toplumsal sınıflar sonucu mimarın, aslında hem üretimi hem de müşterisi çeşitlenmiştir. Saraya bağımlılığından sıyrılan mimar, toplumla ilişki kuran işler yapmaya başlamıştır. Fakat eylemleri için, para, malzeme ve araziye ihtiyaç duyan meslek insanının, o çağlarda gündeminde, potansiyel kullanıcısının ihtiyaçlarından çok müşterisinin ihtiyaçları yer almaktaydı. Bu durum, mimarinin, kullanıcıya mesafelenmesinin de beraberinde getirmiştir. Bütün bu süreçlerden sonra modern hareket, mimaride, kültürel bir yenilenme olsa da dönemin konut yerleşimi ve kentsel planlama kararlarına, fotoğraflarına ve terimin kullanımına bakıldığında, modern hareketin mimari yaklaşımlarının, kamuya ait olduğunu söylemek pek de mümkün olmayacaktır. Ancak mesleğin ortaya çıktığı dönem ve Sanayi Devrimi süreci ile karşılaştırıldığında, kullanıcının bir şekilde tartışmalara dahil olması üzerinden, mimari, önceki zamanlarına kıyasla, kullanıcısına yaklaşmıştır. Özetle mimarlığın, doğuşundan günümüze kadar geçirdiği süreçlerde kullanıcısı ile ilişkisi, inişli çıkışlı olmuştur. Mimarinin kullanıcısına mesafesi, kimi zaman azalmış, kimi zamansa artmıştır. Bu sebeple, çalışmanın ilk bölümünün odaklandığı konu,“kullanıcı”kavramıyla beraber tarih boyunca mimarinin kullanıcıya yaklaşımıdır. Bölüm içerisinde ikilinin ilişkisinin, bir zaman dizinine oturtularak anlatılması, hedeflenmektedir. Mimaride kullanıcının, kullanıcı için tartışılmaya başlaması, modernist düşüncenin sarsılması ve 1968 demokrasi hareketleri sonucu ortaya çıkan katılımcı yaklaşım ile 1960'lı yılların sonlarında olmuştur. Katılımcılık ile mimarlık, kullanıcısı ile gerçek anlamda, somut bir ilişki kurmaya başlamıştır. Bu bilgiler ışığında bölüm içerisinde oluşturulan zaman dizininde katılımcılık, ana kırılma noktası olarak kabul edilmekte ve bölüm, katılımcı tasarımın ortaya çıkışından önce ve sonra olmak üzere iki başlık altında şekillenmektedir. Mimarinin kullanıcıyla ilişkisinde, katılımcılığın bir başlangıç olmasından dolayı, üçüncü bölümün ana konusu, katılımcı tasarımdır. Katılımla ilişkisi olan her disiplin, bütünün bir parçasıdır ve katılımın ana yapısından farklı değildir. Dolayısıyla, çalışmada, katılımcı fenomenlerden biri olan katılımcı tasarımı anlamak ve sorgulamak için, öncelikle, katılımın ana yapısının incelenmesi uygun görülmektedir. Metinin bu bölümü, katılım kavramının etimolojik kökeni ile başlayıp, katılımın demokrasi ile bağı ve yapısıyla devam etmektedir. Bölüm içerisinde katılımcı tasarım yaklaşımı, katılım olgusundan elde edilen bilgilerle irdelenmektedir. Katılım, katılma işidir. Herhangi bir süreç ya da durumu tanıyıp, ona dahil olma halidir. Kavram heterojendir. Oy kullanmaktan vegan beslenmeye, sosyal toplum örgütüne üye olmaktan, geri dönüşüm çöplerini ayırmaya kadar çeşitli ve çok sayıda eylem katılımdır. Bunun yanında katılım, bir konuda bilgi alınmasından, son kararı vermeye kadarki tüm aşamaları, bünyesinde barındırmaktadır. Katılımın bu özelliği, onu derecelendirmektedir. Literatürde katılmamaktan, toplum kontrolüne doğru derecelenen katılma halini gösteren, çeşitli katılım spektrumları geliştirilmiştir. Araştırmada, katılımcı tasarım üzerine yapılan değerlendirmeler, bu bilgiler ışığında şekillenmektedir. Tez çalışmasında, katılımcı tasarımın da düzeyleri olması fikri üzerinden, maksimum noktadaki katılımcı tasarım süreçleri tarif edilmekte ve bu süreçler“tepkisel katılımlı tasarım”olarak tanımlanmaktadır. Dördüncü bölüm, tepkisel katılımlı tasarım örneklerinden oluşmaktadır. Bu örnekler, 1986 yılından beri verilen Dünya Habitat Ödülleri arasından seçilmiştir. Dünya Habitat Ödülleri, dünya çapında konut ihtiyacını çözmek amacıyla üretilen projelere verilmektedir. Bölüm, Dünya Habitat Ödülleri ile başlayıp yedi adet tepkisel katılımlı tasarım projesinin anlatımı ile devam etmektedir. Bu yedi proje, 1989 ve 2020 yılları arasında yayınlanan ödül gruplarından, oluşturulan“tepkisel katılımlı tasarım okuma gözlüğü”ile belirlenmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde, mimarinin kullanıcıya mesafelenmesinin, geçirdiği tarihsel süreçlerin ve kullanıcı kavramının sahip olduğu kısıtlamaların dünyadaki konut krizine etkisi tartışılmaktadır. Dünya genelinde uzun yıllardır bitmeyen bir konut krizi vardır. Genel olarak sağlıklı konut hizmetinin, orta-üst sınıfa sunulması sonucu, işsiz, göçmen, bağımlı ve evsiz gibi marjinalleştirilmiş grupların ve üçüncü dünya ülkelerindeki insanların büyük bir çoğunluğu, konuta ve sağlıklı yaşam koşullarına ulaşmakta zorlanmakta ve kent hayatından dışlanmaktadırlar. Bunun mimarlık dışında kapitalist dünya sistemi ve ekonomisi ile bağlantılı çok sayıda sebebi elbette vardır. Fakat bu duruma, mimarlık ve kullanıcı ilişkisi üzerinden yaklaşıldığında, problem üzerinde, mimarinin kullanıcısına mesafelenmesinin de etkisi bulunmaktadır. Katılımcı tasarım mesafeleri yıkıyor gibi görünse de kullanıcı teriminin soyutlamasından ve katılımın heterojen yapısından faydalanarak katılımcı tasarımın çarpıtılması, mesafeleri yine arttırmaktadır. Mimaride“kullanıcı”algısı yerine“kamuoyu tercihi”geçerli olsaydı, dünyadaki konut ihtiyacı belki de bu seviyelerde olmazdı.

Özet (Çeviri)

This study focuses on participatory design through the relationship between the architecture and the user. The effects of the concept of the user, the conditions in which the architecture emerged and the way of doing business on the approach of the architect to the user are examined. In this examination, it is aimed to discover the reasons why the architecture is distanced from the user, as well as the point where the user comes closest to the user in the design processes, and where the user really belongs to architecture. The method of the thesis work is mixed. The concept of the user, the relationship between the user in the historical directory of the architecture, participation and participatory design issues are described through the findings obtained after the literature research, in participatory design procedures, the processes that are considered to be the most approachable to the user. The concept of the user in the most general sense is the people who are expected to settle in the design. Native is more appropriate than the terms resident, occupier, customer because it can replace all of them and encompasses many variations of usage. We can say that the term is an abstraction that does not allow for singularities. While allowing the discussion of individuals living together in a structure, it suppresses the differences that exist between them.“User”in itself is an abstraction, a generalization that is not open to being subjective, denoting an unknown person. This situation gives rise to the fact that the term itself can create a front obstacle in the approach to the user in architecture. Therefore, it is thought that the connotations of the concept will feed the discussion. Architecture is one of the oldest professions in human history and has emerged as a result of the need for a more developed physical environment in the urbanization process of communities. From its emergence until recently, architecture's clients have always been those with political and religious power. The productions of the architect, who was born in administrative and religious institutional structures such as palaces and temples, were limited to productions such as palaces, castles, gardens, churches, military installations for many years and the architect continued his work without a direct relationship with the public, that is, its potential user. However, with the development of construction technology in the Industrial Revolution, the production of the architect diversified. As a result of the new social classes generated in this period, both the production and the customer of the architect diversified. The architect, who got rid of his addiction to the palace, started to do works that establish a relationship with the society. However, the needs of the customer, rather than the needs of the potential user, were on the agenda of the professional man, who needed money, materials and land for his actions. This situation has caused the architecture to move away from the user. After all these processes, although the modern movement is a cultural renewal in the architecture, it is not possible to say that the architectural approaches of the modern movement belong to the public when we examine the residential settlement and urban planning decisions, photographs and the usage of the term itself. However, when it is compared with the emergence of the profession and the Industrial Revolution process, the architecture has approached its user compared to its previous times, thanks to the user's involvement in discussions. In summary, the relationship between architecture and its user in the processes it has gone through from its birth to the present has had ups and downs. The distance of the architecture to its user has sometimes decreased and sometimes increased. For this reason, the subject of the first part of the study is the approach of the architecture to the user throughout history, together with the concept of“user”. In the chapter, it is aimed to explain the relationship of the two by placing them in a time index. The beginning of discussion of the user for the user in architecture was in the late 1960s with the collapse of modernist thought and the participation approach that emerged as a result of the 1968 democracy movements. We can say that the 1960s marked a turning point in the relationship between architecture and the user. In this period, the awareness of the society increased with the significant acceleration of the information flow and the developing democracy movements, and it created the demand to participate in the decisions on the issues that concern it. The developments experienced have also been influential in the discipline of architecture and the involvement of the user in the decisions has started to be discussed with the participation. With participation, architecture has started to establish a real, concrete relationship with its user. In the light of this information, participation is accepted as the main breaking point in the timeline created within the section, and the section is shaped under two headings, before and after the emergence of participatory design. The main topic of the third chapter is participatory design, since participation is the beginning in the relationship of architecture with the user. Every discipline that has a relationship with participation is a part of the whole and is not different from the main structure of participation. Therefore, in order to understand and question the participatory design, which is one of the participatory phenomena, first of all, it is appropriate to examine the main structure of participation. This part of the text starts with the etymological origin of the concept of participation and continues with the link and structure of participation with democracy. In the chapter, the participatory design approach is examined with the information obtained from the participation phenomenon. Participation is the work of participation. It is the state of recognizing and being involved in any process or situation. The concept is heterogeneous. Participation is a wide variety of actions, from voting to eating vegan, from being a member of a social community organization to separating the recycling garbage. In addition, participation includes all the stages from getting information on a subject to making the final decision. This feature of participation grades it. Various participation spectra have been developed in the literature, showing the degree of participation from nonparticipation to community control. In the research, the evaluations made on participatory design are shaped in the light of this information. In the thesis, participatory design processes at the maximum point are described based on the idea that participatory design also has levels, and these processes are defined as“reactive participatory design”. Reactive participatory design approaches are a grouping formed by bringing together the requirements for participation expressed in the literature. It is not a new method, proposal or formation for participatory design processes. It is a classification produced to make an existing situation visible. While making the classification, the“Düzce Umut Evleri”project, initiated by the tenants who became homeless after the 1999 earthquake in Düzce, Turkey, provided a basis for the grouping. The project was a finalist in the 2017 award group of the“World Habitat Awards”. From this point of view, in this study, the award groups published by the World Habitat Awards since 1986 are examined in order to discover examples of“reactive participatory design”in the world. The fourth section consists of reactive participatory design examples. These examples have been selected from the World Habitat Awards given since 1986. World Habitat Awards are given to projects produced to solve the housing need around the world. The section starts with the World Habitat Awards and continues with the explanation of seven reactive participation design projects. These seven projects were selected from the award groups published between 1989 and 2020 with the“reactive design reading”point of view. In the research, projects that meet all the criteria in this spectacle are accepted as design projects with reactive participation. It is aimed to open the participatory design group described in the research in the discussion, by including the seven projects discovered in the narrative within the framework of their processes. Since these examples were chosen among the World Habitat Awards, the section begins with the explanation of the World Habitat Awards. In the narrative, the purpose and objectives of the World Habitat Awards, to whom and within the framework of what criteria, the publication of the awards and the reasons for the selection of this platform for research are explained. At the end of the chapter, the findings obtained from the breakdown of the awards and the examples of reactive participatory design are evaluated. In the conclusion part of the study, the effects of the distance of architecture from the user, the historical processes it has gone through and the restrictions of the user concept on the housing crisis in the world are discussed. There is an ongoing housing crisis around the world for many years. As a result of presenting the healthy housing services to the middle-upper class in general, marginalized groups such as the unemployed, immigrant, dependent and homeless and the majority of people in third world countries have difficulty in accessing housing and healthy living conditions and are excluded from urban life. Of course, there are many reasons for this, apart from architecture, related to the capitalist world system and economy. However, when it is approached to this situation through the relationship between the architecture and the user, the distance of the architecture from the user also has an effect on this problem. Even though participatory design seems to break the distances, distorting the participatory design by taking advantage of the abstraction of the term user and the heterogeneous structure of participation increases the distances again. If the perception of“public preference”was valid instead of“user”perception in architecture, the need for housing in the world would perhaps not be at this level.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    885507

    Mimari tasarımda öncül analizine yönelik bir araç önerisi

    Precedent analysis tool proposal for architectural design

    HATİCE MELİKE ÖZBEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilişim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YÜKSEL DEMİR

  2. Tez No

    716226

    Using transformer networks for detection andnormalization of named entities in biomedical texts

    Dönüştürücü ağları kullanılarak biyomedikal metinlerde varlık isimlerinin tanınması ve normalizasyonu

    İLKAY RAMAZAN PALA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolBoğaziçi Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ARZUCAN ÖZGÜR TÜRKMEN

  3. Tez No

    759996

    Derin öğrenme ile cerrahi video anlama

    Surgical video understanding with deep learning

    ABDISHAKOUR ABDILLAHI AWALE ABDISHAKOUR ABDILLAHI AWALE

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolGazi Üniversitesi

    Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ DUYGU SARIKAYA

  4. Tez No

    637414

    DCfRSM: Fault-Tolerant checkpoint approach for replicated state machines

    DCfRSM: Eslenmis Durum Makinalarında hata kabul edebilirligi yüksek kontrol noktası tutma yaklaşımı

    NİYAZİ ÖZDİNÇ ÇELİKEL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2020

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TOLGA OVATMAN

  5. Tez No

    824378

    Mikroservis mimari ile uçtan uca yazılım geliştirme sürecinde performans optimizasyonu incelemeleri ve bulut bilişim

    Performance optimization analysis in the end-to-end software development process with microservice architecture and cloud computing

    YASİN GÜLGÖR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolİSTANBUL BEYKENT ÜNİVERSİTESİ

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SUZAN ÜRETEN

Geri Dön