Kaya yediuyuru Dryomys laniger (Mammalia: Rodentia)'in genetik çeşitliliği ve yayılış alanının belirlenmesi
Determination of genetic diversity and distribution of woolly dormouse Dryomys laniger (Mammalia: Rodentia)
- Tez No: 719991
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA SÖZEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyoloji, Zooloji, Biology, Zoology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 71
Özet
İklim değişikliklerinin, türlerin dağılımları ve genetik çeşitlilikleri üzerine dikkat çekici bir etkisi olmaktadır. Özellikle iklimin dramatik bir şekilde değiştiği buzul ve buzullar arası çağlarda çoğu tür yok olmuş, yeni türler meydana gelmiş, türlerin yayılış alanları ve genetik çeşitlilikleri değişmiştir. Dryomys laniger Anadolu'ya endemik yüksek kayalık alanlarda yayılış gösteren alpin bir türdür. Bilinen yayılış alanı parçalı ve izole populasyonlardan oluşmaktadır. Türün evrimsel tarihini belirlemek amacıyla bir mtDNA ve iki nuDNA olmak üzere üç farklı lokus üzerinden filogenetik ağaç oluşturulmuş, ayrılma zamanı hesaplanmış ve niş modelleme ile türün yayılış örüntüsünün iklim değişikliklerine verdiği cevap tespit edilmeye çalışılmıştır. Dryomys laniger'in Anadolu'da yayılış gösteren 6 populasyonundan 31 örnek toplanmıştır. Literatürde kayıtlı olan Erzurum populasyonundan örnek toplanamamıştır. Bu 6 populasyondan Subaşı yaylası (Antalya), Çiçekliboyun yaylası (Demirkazık Niğde) ve Püren geçidi (Kahramanmaraş) populasyonları tür için yeni yayılış kayıtlarıdır. Genetik mesafe sonucuna göre Tunceli ve Kahramanmaraş (Doğu soy hattı) ve Niğde, Antalya (Batı soy hattı) birbirlerinden % 7 oranında ayrılmaktadır. Cyt b verisine dayanan bu genetik mesafe ve kafatasındaki nazal genişlik, damak uzunluğu, rostrum yüksekliği ve alt molar diş dizisi uzunluğu karakterlerindeki farklılıklara dayanarak Doğu soyu yeni bir tür Dryomys anatolicus sp. nov. olarak tanımlanmıştır. İki soy evrimsel ağaçta monofiletik olarak gözükmektedir ve bu soylar arasında ortak haplotip paylaşılmamaktadır. Batı soyundaki genetik çeşitlilik (Hd: 0,9) Doğu soyundaki genetik çeşitliliğe (Hd: 0,5) göre daha yüksektir. Bu sonuç Doğu populasyonun peripatrik türleşme ile farklılaşmış ve yeni bir tür oluşturmuş olabileceğini önermektedir. Günümüzde Seyhan nehrinin oluşturduğu çöküntü alanın iki türün izolasyonunu sağladığı öngörülmektedir. Niş modeline göre ise son buzul maksimumunda (LGM) tür günümüze göre daha geniş bir alanda yayılış göstermektedir. Populasyon nötralite testlerinin gösterdiği üzere Dryomys laniger buzul çağlarda yayılış alanını genişletmiş, ancak gibi günümüzde daha dar bir yayılış alanına sahip olmuştur. Mevcut populasyonlar yüksek dağ zirvelerindeki kayalık alanlarda izole olmuş durumdadır. Literatürde mevcut ve bu çalışmada sağlanan verilere göre Dryomys laniger'in en batı yayılış sınırı Subaşı yaylası çevresi (Antalya), en doğu yayılış sınırı ise muhtemelen Saimbeyli-Tufanbeyli hattıdır. Dryomys anatolicus'un yayılış alanı ise en batıda Adana-Kahramanmaraş sınırındaki Tahtalı dağları, doğuda ise Erzurum bölgesidir. Bu çalışma Anadolu yüksek dağ ekosistemlerinin Biyolojik çeşitlilik bakımından önemini, yeni türler barındırma potansiyelini ve özenle korunması gerektiğini güçlü bir şekilde önermektedir.
Özet (Çeviri)
Climate changes have a remarkable effect on the distribution and genetic diversity of species. Especially in the glacial and interglacial ages, when the climate changed dramatically, most species disappeared, new species emerged, the distribution areas and genetic diversity of species changed. Dryomys laniger is an alpine species that is endemic to Anatolia, spreading in high rocky areas. Its known distribution consists of fragmented and isolated populations. In order to determine the evolutionary history of the species, a phylogenetic tree was created over three different loci, one mtDNA and two nuDNA, the separation time was calculated and the response of the species' distribution pattern to climate changes was tried to be determined by niche modelling. 31 samples were collected from 6 populations of Dryomys laniger distributed in Anatolia. Samples could not be collected from the Erzurum population registered in the literature. Among these 6 populations, Subaşı plateau (Antalya),çiçekboyun plateau (Demirkazık Niğde) and Püren pass (Kahramanmaraş) populations are new distribution records for the species. According to the result of genetic distance (Tunceli and Kahramanmaraş (Eastern lineage) and Niğde, Antalya (Western lineage) they are separated by 7%. This genetic distance based on cyt b data and nasal width, palate length, rostrum height and lower molar teeth sequence in the skull. Based on the differences in the length characters, the Eastern lineage was defined as a new species Dryomys anatolicus sp. nov. The two lineages appear in the evolutionary tree as two monophyletic lineages and no common haplotype is shared between these lineages. The genetic diversity in the Western lineage (Hd: 0.9) was higher than in the Eastern lineage (Hd: 0.5). This result suggests that the eastern population may have differentiated by peripatric speciation and formed a new species. Today, it is predicted that the depression area formed by the Seyhan river provides the isolation of two species. According to the niche model, the species spreads over a wider area at the last glacial maximum (LGM). As demonstrated by population neutrality tests, Dryomys laniger expanded its distribution during the ice ages, but has a narrower distribution area today. Existing populations are isolated in rocky areas on high mountain peaks. According to the data available in the literature and provided in this study, the westernmost distribution limit of Dryomys laniger is around the Subaşı plateau (Antalya), and the easternmost distribution limit is probably the Saimbeyli-Tufanbeyli line. The distribution area of Dryomys anatolicus is Tahtalı Mountains on the Adana-Kahramanmaraş border in the west and Erzurum region in the east. This study strongly suggests the importance of Anatolian high mountain ecosystems in terms of biodiversity, their potential to host new species, and the need for careful conservation.
Benzer Tezler
- Şehirlerin fazileti ile ilgili hadisler
The Hadiths on fadail of cities
HAMİT KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜCTEBA UĞUR
- The Agency of the architect in the production process of mass housing. The example of Eryaman mass housing application
Toplu konut üretim sürecinde mimarın rolü ve etkinliği. Eryaman toplu konut uygulaması örneği
KAYA ALPAN
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMEL AKÖZER
- Development of a new pull-out testing system for rock bolts
Kaya saplamaları için yeni bir çekme testi sistemi geliştirilmesi
ERDİL TAŞEL
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Maden Mühendisliği ve MadencilikOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERDAL ÜNAL
- A New morphological approach for texture segmentation
Başlık çevirisi yok
KAYA UÇARKAYA
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UĞUR HALICI
- Ildır - Balıklıova civarındaki polyelerin hidrojeolojisi
Hydrogeology of polje near Ildır - Balıklıova
KAYA TOMBAK
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Jeoloji MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKİ FİLİZ