Mekân ve belleğin sürekliliğinde kiliselerin rolü, Yeşilköy Köyiçi örneği
The role of churches in the continuity space and memory, the case of Yeşilköy Köyiçi
- Tez No: 720333
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YAŞAR DİLEK ERBEY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Yeşilköy, Bellek, Kolektif bellek, Kültürel bellek, Mekân sürekliliği, Kilise, Yeşilköy, Memory, Collective memory, Cultural memory, District continuity, Church
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Koruma ve Yenileme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
İstanbul ili Bakırköy ilçesi sınırlarında yer alan Yeşilköy semti her dönemde farklı etnik grupları barındıran bir yerleşim alanı olma özelliği göstermiştir. Bir Rum balıkçı köyü olarak kurulan semt, tarihi süreç içerinde Rumlara, Ermenilere, Levantenlere, Müslüman ve Süryanilere ev sahipliği yapmıştır ve yapmaya da devam etmektedir. 1950'lerden önce özellikle Köyiçi Mahallesi'nde yüzde 80'lere varan yoğunlukta Rum Nüfusu barındıran semt, tarihsel süreç içerisinde yaşanan siyasi gelişmelerden etkilenmiş ve bu nüfus yoğunluğunu daha çok göç yoluyla kaybetmiştir. Rum nüfusun yoğun olduğu dönemde bu kültürün bir uzantısı olarak oldukça canlı ve eğlenceli bir yaşam tarzının ve sokaklara taşan yoğun komşuluk ilişkilerinin var olduğu bugüne kadar ulaşan yazılı-sözlü bilgi ve anılardan öğrenilmektedir. Rum kültürünün ürettiği bu sosyal yapıdan geriye, şu anda varlığını yeni çağa ayak uydurarak sürdürmeye çalışan; bir zamanlar meyhane günümüzde ise restoran olarak adlandırılan mekânlar kalmıştır. Kültürel açıdan bakıldığında ise semtte kurulan ve Rumlara ait olan ilk kilise (Ayios Stafanos) ve ilkokulun ayakta kaldığı görülmektedir. Rumların ardından nüfus yoğunluğunu artıran ve sosyal etkileşimlere sebep olan gruplar Ermeniler, Levantenler ve Süryanilerdir. Ermeniler ilk geldikleri dönemlerde daha çok ahşap ve el işçiliği ile uğraştıkları için semte, sanata yönelik bir yaşam tarzını armağan etmişlerdir. Bu grubun da cemaatini bir araya getirecek kilisesi (Surp Stepannos Apostolik Ermeni Kilisesi) ve bu kilise arazisi içerisinde İlkokulu günümüze dek gelmekte ve işlevini sürdürmeye devam etmektedir. Bu toplum, eski dokuyla yeni sosyal yapı arasındaki en önemli köprüyü oluşturmaktadır. Süryaniler 1950'den sonra Yeşilköy'e gelmeye başlasalar da asıl yoğun göç alımı 1980 sonrasında olmuştur. Genellikle kuyumculuk sektöründe faaliyet gösteren Süryaniler, yaklaşık 50 yıldır Latin Katoliklere ait San Stefano Kilisesini ibadet ve toplantı yeri olarak kullanmaktadır. Kendilerine ait bir kilise talebinde bulunan cemaatin bu isteği mevcut hükümet nezdinde kabul edilmiş ve 2019 yılının Ağustos ayında Latin Katoliklere ait mezarlık alanında uygun görülen araziye, kilise inşa edilmeye başlanmıştır. Semtteki Müslüman halkın bir kısmı İstanbul içinden gelip buraya yerleşmiş bir kısmı ise İstanbul'a yakın Anadolu şehirlerinden göç etmiştir. Müslüman halkın farklı sektörlerde faaliyet gösterdiği gözlenmiştir. Semt sahip olduğu bu kozmopolit yapıyı bugün de muhafaza etmektedir. Önceleri daha çok sayfiye yerleşmesi olarak kullanıldığı için ekonomik düzeyin her dönemde yüksek olduğu ve ekonomik refahın konutlara ve kentsel mekânlara da yansıdığı semtte, azınlık gruplara ait kiliselerin varlığı mekânın ve belleğin sürekliliğini sağlamaktadır. Azınlıklar bu semtte yaşamadıkları halde, özel günlerde kiliseler ve çevresinde bir araya gelmekte, mekanla olan ilişkileri hem gelenekler hem de sosyal ilişkiler açısından devam etmektedir. Çalışmaya içerik kazandırılırken bellek ve mekân kavramları tanımlanmış daha sonra da bu kavramların birbirleri arasındaki ilişki araştırılmıştır. Semtin ve Türkiye'nin tarihi sürecinin ortaya konulmasının ardından; çalışmaya konu olan alandaki kiliselerin varlığının mekânda süreklilik yarattığı hipotezi, gerek gözlemler gerekse de alanda yapılan derinlemesine görüşmelerle desteklenmiştir. Sonuç bölümünde de burada yapılması uygun görülen uygulamalar, öneriler olarak sıralanmıştır.
Özet (Çeviri)
Yeşilköy district, located within the administrative borders of Bakirkoy district in Istanbul province, is a residential area inhabited by different ethnic and religious groups. Originally established as a Greek fishing village, the district has hosted Greeks, Armenians, Levantines, Muslims, and Assyrians throughout its history. Before the 1950s, Greeks constituted almost 80 percent of Bakırköy's population centered in Köyiçi. But as a result of the recent political developments, it lost the majority of its Greek population mostly through immigration. Existing written and oral accounts and memoirs attest to the existence of a lively social life and close neighborhood relations spilling over the streets in Bakırköy at the time. What remained from this social organization created by the Greeks is meyhane (tavern) –nowadays called restaurants- trying to adapt to this age. In terms of its cultural scene, the first church (Ayios Stafanos) and elementary school, which belonged to the Greeks, survived. Other groups that increased the population density and intensified social interactions between the communities are Armenians, Levantines, and Assyrians. Since the Armenians were mostly engaged in woodwork and handicraft when they first arrived, they presented the district with a lifestyle oriented towards artisanship. The church (Surp Stepannos Apostolic Armenian Church) brought the congregation together, and the primary school within this church area is still functioning. This community constitutes the most important bridge between the old fabric and the new social structure. Although Syriacs immigration to come to Yesilkoy started in the 1950s and reached its peak after 1980. Syriacs, who generally operate in the jewelry industry, have used the Roman Catholic San Stefano Church as a place of worship and congregation for about 50 years. The current government accepted this community's request for a church of their own, and its construction started in August, 2019 on the land deemed appropriate in the cemetery area belonging to Latin Catholics. Some of the Muslim people in the neighborhood came from interior parts of Istanbul and settled here, and some migrated from Anatolian cities close to Istanbul. It appears that Muslim population works in various different sectors. The district has maintained this cosmopolitan structure to this day. The presence of churches belonging to minority groups gives continuity to space and memory in a place where the economic prosperity reflected on the residences and urban spaces since it was used mostly as a summer resort. Although the minorities do not live in this neighbourhood, they come together for special occasions continuously in both traditions and social purposes. Explaining the content of the thesis; in first chapter the concepts of memory and space were defined and then the relationship between these concepts was investigated. After revealing the historical process of Yeşilköy district and Turkey; the hypothesis which is the importance of the churches in the area in terms of continuity of place and memory has been supported by both observations and in-depth interviews in the area. In the conclusion part, planning principles are discussed to be done in the area are listed as suggestions.
Benzer Tezler
- Zamanın ve mekânın genişlemiş alanında bir kültürteknik: paralel projeksiyon
A cultural technique in the expanded field of time and space: parallel projection
MELEK KILINÇ
Doktora
Türkçe
2021
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TERCAN
- Kent belleği mekanlar: Ankara pasajları
Realms of city memory: The passages of Ankara
NİHAT ÇOLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Halkla İlişkilerBaşkent ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEBNEM PALA GÜZEL
- Kentsel yapıtlar üzerinden bir mekânsal bellek okuması: Atatürk Kültür Merkezi (AKM)
A reading of spatial memory through urban artefacts: Ataturk Cultural Center (AKM)
KEREM GANİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İPEK AKPINAR
- Tarihi yapı ve mekanlarda mekânsal belleğin korunması ve kent kimliğine katkıları: Çanakkale kentsel sit örneği
Preserving the spatial memory in historic building and spaces and its contribution to the urban identity: Case study of the Canakkale urban heritage site
KÜBRA YANMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ESRA CENGİZ
- Koruma alanlarında kamusal mekanın yeniden kullanımında mekansal belleğin yeri: Yukarı Mahalle Kadınlar Pazarı örneği
The place of spatial memory in reuse of public space in conservation sites: The case of Yukarı Mahalle Women's Market
MERVE COŞKUNER