Kentsel mekânlarda yapılı çevrenin yürünebilirlik üzerine etkisi: Tuzla İstasyon caddesi örneği
The effect of built environment on walkability in urban spaces: The sample of Tuzla İstasyon avenue
- Tez No: 720587
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ARBİL ÖTKÜNÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: yürüme, yürünebilirlik, sürdürülebilir kent, kentsel açık mekân, cadde, fiziksel mekân, insan, insan ölçeği, insan davranışları, Tuzla İstasyon Caddesi, walk, walkability, urban open space, sustainable city, street, physical space, human, human scale, human behaviours, Tuzla İstasyon Avenue
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 222
Özet
Sanayi Devrimi ile birlikte motorlu taşıtlar gündelik yaşamımıza girmiş ve tüm dünyada büyük bir yer edinmiştir. Artık kentler motorlu taşıtlar için tasarlanmaya, insanlar arka plana atılmaya başlamıştır. Oysaki sanayi öncesi kentler insanlar için, insanların fiziksel, sosyal ve algısal yapısına uyum sağlayacak şekilde tasarlanıyordu. Bu dönemde dar sokak ve cepheler, az katlı binalar ve kompakt merkezlerin bulunması, insanların günlük ihtiyaçlarını giderebilmesi için donatılara uygun yürüme mesafesinde olması olağandı. Bu çalışma yürüyen insanı odağına alarak insan ölçeğinin kent ve insanlar üzerindeki etkilerini araştırmaktadır. Bu amaçla kentsel mekânlar özellikle cadde ve sokaklar yürünebilirliğin test edildiği, insanların yürüdükleri mekânlar olarak seçilmiştir. Burada bahsi geçen yürüme eylemi, sadece fiziksel anlamdaki yürümekle sınırlandırılmamıştır. Kentsel mekânlarda oturmak, dinlenmek, sohbet etmek, yemek yemek, buluşmak, ayakta durmak gibi eylemleri de kapsamaktadır. Sokaklarda, caddelerde yapılı çevrenin fiziksel özelliklerinin insan hareketlerini etkileyerek, insanları yürümeye teşvik edebilecek kriterlerini belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde tez konusuna ait temel bilgiler verildikten sonra araştırmanın amaç, kapsam ve yöntemi açıklanmıştır. İkinci bölümde kentsel kamusal açık mekânlar ile kentsel açık mekân olan cadde ve sokakların özellikleri açıklanmıştır. Caddelerde insan davranışlarının neler olduğu konusu üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde öncelikle yürüme ve yürünebilirlik kavramları incelenmiştir. Bu kavramların tanımları yapılarak yürüme ve yürünebilirliğin, kentler ve insanlar üzerindeki yararları olan sürdürülebilir kent, sağlık, ekonomik, güvenlik, sosyal ve eşitlik kavramları çerçevesinde ele alınmıştır. Daha sonra caddelerde yürüme isteğini etkileyen kriterleri belirlemek üzere yürünebilirliğe dair çalışmalar detaylı bir şekilde incelenmiştir. Michael Southworth, Jan Gehl, Jeff Speck, Reid Ewing ve William H. Whyte gibi isimlerin çalışmaları başta olmak üzere konuya ilişkin diğer çalışmalar da incelenmiş ve yürünebilirliği etkileyen kriterler belirlenmeye çalışılmıştır. Literatür çalışmaları ışığında caddelerde yürünebilirliğin ölçülmesine ilişkin yöntem ve araçlar sıralanmıştır. Böylece alan çalışmasına ilişkin hem yürünebilirliği etkileyen kriterler hem de yürünebilirliği değerlendirme yöntemi oluşturulup, caddelerin daha yürünebilir bir yer olabilmesi için neler yapılması gerektiğine dair yöntemlerin belirlenmesi hedeflenmiştir. Dördüncü bölümde çalışma alanı olarak Tuzla'da İstasyon Caddesi'nin konumu, tarihsel gelişimi, kentsel ve mekânsal özellikleri belirtilmiştir. Yapılan alan araştırmaları, yerinde gözlemler ve iki boyutlu çizimlerle caddenin özellikleri ifade edilmiştir. Caddenin kullanım ve kentsel morfoloji açısından dört farklı bölümden oluştuğu görülmüştür. Bu bölümlerin birbirleriyle ilişkili olarak ele alınması ve caddenin yürünebilirlik potansiyelinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Beşinci bölümde alan çalışmasına ait veriler değerlendirilmiş, çıkarılan sonuçlar ve öneriler aktarılmıştır. İstasyon Caddesi üzerinde yapılan alan araştırması sonucu yürünebilirliğe etki eden fiziksel özellikler belirlenmiştir. Uygulanabilecek tasarımlar hakkında önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Motor vehicles had come into our lives with Industrial Revolution and had gained a significant place in society all over the world. Now, cities have begun to be designed for motor vehicles and people have begun to be thrown into the background. However, pre-industrial cities were suitably designed for humans and physical, social and perceptual aspects of humans. In this period, it was usual that there were narrow streets and facades, low-rise buildings and locating compact buildings and being within walking distance to the social reinforcement for the humans' daily needs. This study researches the effects of the city on the people by focusing on human scale. For this purpose, urban spaces, especially avenues and streets, were chosen as places where people walked and where walkability was tested. The mentioned action of walking is not only physically ''walking'' but also it includes the activities of sitting, resting, chatting, eating, meeting or standing. It is aimed to determine criteria that will encourage to walk as the physicial features of built environment in urban streets affect the human actions. In the first part of study, the aim, content and methods of the study is explained after the information about thesis topic is given. In the second part, the characteristics of urban spaces and avenues and streets, which are urban spaces, are explained. The issue of human behavior on the street is emphasized. In the third part, primarily the concepts of walking and walkability are analyzed. These concepts are identified, moreover, walking and walkability are discussed with in the framework of the concepts of sustainable city, health, economic, security, social and equilty, which are have benefits on the cities and people. Then the studies about walkability are examined in detail in order to determine the criteria which affect the desire to walk on the streets. Certain researcher's studies on the subject, especially such as Michael Southworth, Jan Gehl, Jeff Speck, Reid Ewing and William H. Whyte, are also examined and the criteria affecting walkability are tried to be determined. In the light of the literature studies, the methods of walkability on streets are arrayed. Thus, both the criteria affecting the walkability and the walkability assessment method regarding the field study are established and methods for what needs to be done to make the streets more walkable spaces are determined. In the fourth section, the location of Tuzla İstasyon Avenue, historical development, spatial features as the field of study are indicated. The characteristics of the street were expressed with field surveys, on-site observations and two-dimensional drawings. It has been observed that the street consists of four different sections in terms of usage and morphology. These parts are mutually taken together to determine the potential of walkability have been aimed. In the fifth and last section, the data belonging to the field of study is evaluated, observation results and suggestions are given. Physical features affecting walkability in the result of field of study on İstasyon Avenue are specified. Suggestions about improvement and design applicability are proposed.
Benzer Tezler
- An uninterrupted urban walk: 3d analysis methods for supporting the design of walkable streets
Kentte kesintisiz bir yürüyüş: Yürünebilir sokakların tasarım desteği için 3b analiz yöntemleri
ELİF ENSARİ SUCUOĞLU
Doktora
İngilizce
2020
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE ÖZKAR KABAKÇIOĞLU
- Kentsel mekanda yürünebilirlik olgusu: Moda ve Bahariye aksları
Walkability in urban space: Moda and Bahariye axes
GÖRKEM ERTUĞRUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN ALKIŞER BREGGER
- Kentsel toplu taşıma kapsamında metrobüs sisteminin yaya erişilebilirliğinin değerlendirilmesi: İstanbul örneği
An investigation on pedestrian accessibility of the bus rapid transit system in context of urban mass transportation: Istanbul
MERVE AKI
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AZİME TEZER
- Tarihi kentlerde yürünebilirlik olgusunun kentleşme süreci içinde değerlendirilmesi: Mardin örneği
The evaluation of walkability in historical cities within the urbanization process: The case of Mardin
IŞILAY GENÇ
- Effects of the physical environment on fear of crime and self-protective behaviors through city parks
Fiziksel çevrenin suç korkusu ve suça karşı kendini koruma davranışlarına etkilerinin şehir parkları üzerinden değerlendirilmesi
GİZEM CİHANLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU