Kuriki Höyük'ten bir grup geç kalkolitik dönem seramiğinin arkeometrik yöntemlerle incelenmesi
Investigation of a group of late chalcolithic period pottery from Kuriki Höyük by archaeometric methods
- Tez No: 730797
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF GENÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeometri, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
Bu çalışma, Batman ilinin merkez ilçesine bağlı Oymataş köyü yakınlarında yer alan Kuriki Höyük'ten ele geçen bir grup Geç Kalkolitik Dönem seramiğinin arkeolojik ve arkeometrik analizini içermektedir. Seramikler arasında saman yüzlü (chaff-tempered ware), mineral katkılı (grit-tempered ware) ve koyu yüzlü seramikler bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, söz konusu seramik gruplarını teknik ve form bakımından inceleyerek, dönemin seramik üretim tekniklerine ve yerleşimin bölgelerarası ilişkilerine ışık tutmaktır. Sonuçta, Kuriki Höyük halkının seramiği biçimlendirirken yeni üretim teknikleri (kalıp ve çark gibi) denedikleri anlaşılmıştır. Kalıpta biçimlendirilmiş orta/yoğun saman katkılı seramikler ile ince elenmiş hamurlu çark yapımı seramikler Kuriki Höyük Geç Kalkolitik tabakalarında (GK 2-5=KHIVb1-4) birlikte kullanılırken, iri taşçık ve bitki katkılı el yapımı koyu yüzlü (gri/siyah) seramiklerin daha erken tabakalarda (GK 2-3=KHIVb3-4) yoğunlaştığı anlaşılmıştır. Saman yüzlü kaplar arasında yer alan çekiç başlı kâseler (hammerhead bowls) ile geniş ağızlı, keskin omuzlu güveç (casselores) formlu kaplar, Kuzey Mezopotamya'nın yerel üretim kapları arasında yer almaktadır. Söz konusu kaplar, Kuriki Höyük yerleşiminin bölgeler arası bağlantılarına ışık tutması bakımından önemlidir. Çalışmanın bir diğer amacı, arkeometrik yöntemlerle elde edilen bulgular doğrultusunda seramiklerin hammadde içerikleri ve pişirim sıcaklıkları gibi üretim sürecini aydınlatmaya çalışmaktır. Arkeometrik analizler için x-ışını floresans (XRF), x-ışını difraksiyon (XRD), taramalı elektron mikroskobu (SEM) ve petrografi analiz yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma kapsamında seramikler gruplandırıldıktan sonra formlarına göre alt sınıflara ayrılmıştır. Ayrıca Yukarı Dicle Vadisi Geç Kalkolitik Dönem yerleşimlerinin çanak çömlek geleneğiyle karşılaştırılmıştır. Arkeolojik ve Arkeometrik değerlendirmelerle Kuriki Höyük sakinleri yerleşimin en erken tabakasından itibaren ince nitelikli çark yapımı seramik üretimini bilmelerine rağmen, orta ve kaba mallar olarak tanımlanan saman yüzlü çanak çömlek üretimine Geç Kalkolitik Dönem boyunca devam etmişlerdir. Elde edilen Arkeometrik ve Arkeolojik verilere göre hızlı dönen çarkın Yukarı Dicle Vadisi'nde Geç Kalkolitik 2'den itibaren kullanıldığı sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study includes the archaeological and archaeometric analysis of a group of Late Chalcolithic Period ceramics recovered from Kuriki Höyük, located near Oymataş village in the central district of Batman Province. Among the ceramics, there are chafftempered ware, mineral-doped (grit-tempered ware) and dark-faced ceramics Dec The aim of this study is to shed light on the ceramic production techniques of the period and the interregional relations of the settlement by examining the ceramic groups in question in terms of technique and form. After all, it became clear that the Kuriki Höyük people were experimenting with new production techniques (such as molds and impellers) when forming ceramics. Medium/dense straw-doped ceramics formed in molds and finely sieved pulped wheel-made ceramics were used together in the Late Chalcolithic layers of Kuriki Mound (GK 2-5=KHIVb1-4), while handmade dark-faced (gray/black) ceramics with coarse stone and plant additives were concentrated in earlier layers (GK 2-3=KHIVb3-4). Hammer Dec Dec bowls (hammerhead bowls), which are among the straw-faced containers, and wide-mouthed, sharp-shouldered casserole-shaped containers (casselores) are among the local production containers of Northern Mesopotamia. The containers in question are important in terms of shedding light on the interregional connections of the Kuriki Mound settlement Dec Another purpose of the study is to try to elucidate the production process such as raw material contents and cooking temperatures of ceramics in accordance with the findings obtained by archaeometric methods. X-ray fluorescence (XRF), x-ray diffraction (XRD), scanning electron microscopy (SEM) and petrographic analysis methods were used for archaeometric analyses. Within the scope of the study, after the ceramics were grouped, they were divided into subclasses according to their forms. In addition, the pottery tradition of the Late Chalcolithic Age settlements in the Upper Tigris Valley was compared. Despite the fact that the inhabitants of Kuriki Höyük knew the production of fine wheel-made ceramics from the earliest layer of the settlement, based on archaeological and archaeometric evaluations, they continued to produce straw-faced pottery, defined as medium and coarse ware, throughout the Late Chalcolithic Period. According to the Archaeometric and Archaeological data obtained, it was concluded that the fast rotating wheel was used in the Upper Tigris Valley from the Late Chalcolithic 2.
Benzer Tezler
- Arkeolojik kazı toprağından izole edilen endospor oluşturan Basillerin bazı özelliklerinin incelenmesi.
Investigation some proporti̇es of basil isolated from the land of archaeologi̇cal excavati̇ons and endospore-formi̇ng
YASEMİN YEŞİLTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
MikrobiyolojiDumlupınar ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERDAĞ ÇOLAK
- Kuriki Höyük (Batman) kazılarında ele geçen bir grup boya bezemeli kapların arkeometrik karakterizasyonu
Archaeometric characterization of painted wares from Kuriki Mound excavations (Batman)
MÜSLÜM ADSAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeometriBatman ÜniversitesiArkeometri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT BAYAZİT
- Kuriki höyük (Batman) arkeolojik kazılarında elde edilen seramiklerin karakterizasyonu
Characterization of ceramics found in kuriki mound (Batman, Turkey) archaeological excavations
MURAT BAYAZİT
Doktora
Türkçe
2013
Seramik MühendisliğiDumlupınar ÜniversitesiSeramik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSKENDER IŞIK
YRD. DOÇ. DR. ALİ İSSİ
- Kuriki höyük iskeletlerinin dental analizi
Dental analysis of Kuriki mound skeletons
EYLEM ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
AntropolojiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN AÇIKKOL
- Doğru akım özdirenç verilerinin üç boyutlu düzgünleştiricili ardışık ters çözümü
Three dimensional regularized consecutive inversion for direct current resistivity data
NURETTİN YILDIRIM GÜNDOĞDU
Doktora
Türkçe
2013
Jeofizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EMİN CANDANSAYAR