The Mosul incident of 1909 and its sociopolitical, judicial and military consequences
1909 Musul hadisesi ve sosyopolitik, adli ve askeri sonuçları
- Tez No: 732045
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUHAMMED TALHA ÇİÇEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Musul, Irak, Meşrutiyet, İttihatçı Valiler, İdari Yozlaşma, Kürt Şeyhler, Toplumsal Şiddet, Arap Kürt Çatışması, Mosul, Iraq, Constitutional Monarchy, Unionist Governors, Administrative Corruption, Kurdish Sheikhs, Collective Violence, Arab Kurdish Dispute
- Yıl: 2021
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası Osmanlı Çalışmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 337
Özet
Bu çalışma, 1909 yılında Osmanlı Musul'unda meydana gelen bir asayiş olayı üzerinden Meşrutiyet sonrası taşra tarihini incelemektedir. Çalışmanın temel amacı, bugüne kadar ne Osmanlı ne de Irak tarih yazımında gerekli ilgiyi görmemiş olan Musul Olayını literatüre kazandırmaktır. Bölgenin en etkili dini teşkilatı olan Sâdât-ı Barzenciye'nin aşiret reisi Şeyh Said Berzenci'nin sürgün edilip öldürülmesi, Musul tarihinde kritik bir eşik oluşturmuştur. Bu yıkıcı olay, Sâdât'ı (Seyyidler), Kürt aşiretlerini ve tarikatlarını devlet otoritesine karşı ayaklandırmış, vilayette adeta bir iç savaşın kıvılcımını ateşlemiş ve sonunda Arap ve Kürt Ulema arasındaki etnik ayrımcılığı derinleştirmiştir. Olay sonrasında bazı mahalli idareciler de Sâdât Karşıtı ve Sâdât Yanlısı olarak kutuplaşmış, vilayet genelinde gerilim had safhaya çıkmış ve idarecilerin birbirlerine yönelttikleri iddialar ve suçlamalar da sürece damgasını vurmuştur. Bu bakımdan çalışma, Meşrutiyet sonrası güç kaymalarını, farklı klikler, idareler ve etnik gruplar arasındaki sosyopolitik çatışmaları, taşra güvenlik politikalarını ve devlet otoritesinin böylesine yıkıcı bir olaydan sonra krizi nasıl yönettiğini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma Musul Olayına mikro-tarihsel bir perspektiften yaklaşmakta ve son derece ayrıntılı bir anlatı sunmaktadır. Mevcut literatürde konu son derece sınırlı yer aldığı için araştırmanın büyük bir kısmı Osmanlı Devlet Arşivlerine dayanmaktadır. Bu nedenle olay idari, adli ve askeri arşiv belgeleri ile meclis tutanakları üzerinden çok katmanlı bir şekilde incelenmiştir. Anılar ve seyahatnameler gibi olayla ilgili bazı kişisel anlatılardan da kısmen yararlanılmıştır. Sonuç olarak, çalışma bize farklı sosyopolitik gruplar arasında biriken gerilimin sıradan bir sokak olayının ardından nasıl küçük bir iç savaşa dönüştüğünü göstermiştir. Sâdât-ı Barzenciye'nin, alt din ve aşiret unsurlarını bünyesinde toplayarak kitle hareketlerini örgütleyebilen sosyoekonomik bir sınıf veya üst bir kimlik olması, krizin yayılmasında büyük rol oynamıştır. Ancak yerel yöneticilere yönelik iddia ve şüphelerin de süreci kısır bir döngüye sürüklediği ortaya çıkmıştır. Çalışmanın da gösterdiği gibi, devlet otoritesi krizle başa çıkmak ve olayın yansımalarını azaltmak için küçük çaplı askeri ve yargı reformları yapmayı tercih etmiştir. Uzun süren soruşturma ve yargılama süreci sonucunda 291 tutukludan 11'i idam edilmiş, 127'si büyük ve küçük suçlardan hüküm giymiş ve 153'ü beraat etmiştir.
Özet (Çeviri)
This study examines the Post-Constitutional provincial history through a public order incident that took place in Ottoman Mosul in 1909. The primary objective of the study is to bring the Mosul Incident to the literature, which has not attracted the necessary attention in neither the Ottoman nor Iraqi historiography until now. The banishment and murder of Sheikh Said Barzanji who was the clan leader of Sâdât-ı Barzanjiyah as the most influential religious organization of region, created a critical threshold in the history of Mosul. This catastrophic incident had revolted Sâdât (Seyyids), Kurdish tribes and religious orders against the state authority, almost sparked a civil war in the province and eventually deepened the ethnic discrimination between the Arab and Kurdish Ulema. After the incident, some local administrators were also polarized as Anti-Sâdât and Pro-Sâdât, the provincial tension reached its peak and the allegations and accusations of the administrators against each other left their mark on the process. In this respect, the study aims to analyze the Post-Constitutional power shifts, the sociopolitical conflicts between different cliques, administrations and ethnicities, provincial security policies and how the state authority managed the crisis after such a catastrophic incident. The study approaches the Mosul Incident from a micro-historical perspective and provides an utterly detailed narrative. Since the subject is extremely limited in the existing literature, the largest part of the research is based on the Ottoman State Archives. For this reason, the incident has been analyzed on a multilayered level through the administrative, judicial, and military archival documents and parliamentary minutes. Some personal accounts related to the incident, such as memoirs and travel books, were partially utilized as well. Eventually, the study demonstrated us that how the tension accumulated among different sociopolitical groups turned into a minor civil war after an ordinary street incident. The fact that Sâdât-ı Barzanjiyah is a socioeconomic class or a supra identity that can organize mass movements by incorporating sub-religious and tribal elements, played a major role in the expansion of the crisis. However, it was also evident that the allegations and suspicions on the local administrators pushed the process into a vicious circle. As the study indicated, the state authority chose to carry out small-scale military and judicial reforms in order to cope with the crisis and keep down the repercussions of the incident. As a result of the long investigation and trial process, 11 of the 291 detainees were executed, 127 were convicted of major and minor crimes, and 153 were acquitted.
Benzer Tezler
- Hakkâri beyleri'nin tarihi (Muhtasar Ahval'ül Umera: Van Vilâyeti dahilinde ve Hakkâri merkez ve kazalarındaki beylerin tarihi- metin ve tahlil)
History of hakkari governors (Briefly circumstances of emirates: history of governors in Hakkari center and its districts including province van; text and analysis)
HASAN TAN
- Derece-saat yöntemi kullanarak Irak'taki binalarda optimum yalıtım kalınlıklarının belirlenmesi
Determination of optimum insulation thicknesses for buildings in Iraq by using degree-hour method
SHADAN KAREEM AMEEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Makine MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ BOLATTÜRK
- Süleyman Nazif'in bütün eserleri (1 Mayıs 1912 - 31 Aralık 1913) (Metin-inceleme-indeks)
All works of Süleyman Nazif (1 May 1912 - 31 December 1913) text-review-index
AHMET BERK YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET GÜR
- Nasturi ve Şeyh Said ayaklanmaları (1924-1925)
Nestorian and Sheikh Said rebellions (1924-1925)
MEHMET BEDRİ ALUÇLU
Doktora
Türkçe
2021
Siyasal BilimlerEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KAYIRAN
- Dijital dönüşüm ortamında yalın itfaiye sistemi tasarımı
Designing a lean firefighting system in the context of digital transformation
AYŞE ÜTÜK
Doktora
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYRİ BARAÇLI