Gök cisimlerine verilen adların eski ve yeni Türk lehçelerinde varlığı ve karşılaştırılması
Existence and comparison of names given to celestial bodies in old and new Turkish dialects
- Tez No: 732191
- Danışmanlar: PROF. DR. SUZAN SUZİ TOKATLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Tarihi Lehçeler, Çağdaş Lehçeler, Gök Cisimleri, Historical Dialects, Contemporary Dialects, Celestial Bodies
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Bu çalışmanın konusunu ilk yazılı eserlerimizin verilmeye başlandığı Göktürkçe Döneminden başlayıp Eski Uygur, Karahanlı, Harezm, Kıpçak, Çağatay, Eski Anadolu ve Osmanlı Türkçeleri ile Çağdaş Türk lehçelerinde adlandırılan Türkçe gök cisim adları oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı Türkçe gök cisim adlarının tarihî ve çağdaş lehçelerdeki varlığını karşılaştırmaktır. Tarihi lehçelere ait yazılı eserlerde yer alan gök cisim adlarını çağdaş lehçelerde varlıklarını sürdürmüş mü, sürdürmüş ise ne tür değişikliklere uğramıştır soruların cevaplarını bulmaktır. Bu sorulara cevap bulabilmek için tarihi lehçe sözlükleri, dönemi yansıtan yazılı eserler üzerinde yapılmış çalışmalar taranmıştır. Çağdaş lehçeler üzerinde karşılaştırma yapmak için çağdaş lehçe sözlükleri taranmış ve kelimeler şekil ve anlam açısından değerlendirilmiştir. Gök cisimleri dünyaya, bilime, yaradılışa vb. bakış açımızı ortaya koymaktadır. Kelimelerin zeginliği kavram dünyamızı kavram dünyamız da kelime dünyamızı zenginleştirir. Bu anlamda Eski Türkçe adların günümüzde varlığını koruması mühimdir. Türkçenin konuşulduğu coğrafya dünya üzerinde oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Sadece Türkiye Türkçesi değil pek çok Türk lehçesi kendi siyasi bölgesinde gelişim göstermektedir. Bilim dili ve edebi dil olarak gün geçtikçe gelişmektedir. Bu lehçeler arasında ortak kelimelerin olması üstelik bir de bu ortak kelimelerin ortak tarihimizden kopup gelmesi Türk dilinin değerini gösterir. Bu çalışma bu değeri ortaya koymak ve Türkçe adlarımıza sahip çıkmak için yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The subject of this study is the Turkish celestial body names named in Old Uyghur, Karahanlı, Khwarezm, Kipchak, Chagatai, Old Anatolian and Ottoman Turkish and Contemporary Turkish dialects, starting from the Gokturk Period, when our first written works began to be given. The aim of the study is to compare the existence of Turkish celestial body names in historical and contemporary dialects.It is to find answers to questions such as whether the names of celestial bodies in historical dialects and written works have survived in contemporary dialects, and if so, how have they changed.For this purpose, historical dialect dictionaries and studies on written works reflecting the period were scanned. Contemporary dialect dictionaries were scanned to make comparisons with contemporary dialects and the words were evaluated in terms of shape and meaning. Celestial bodies are related to earth, science, creation, etc. reveals our point of view.The richness of words enriches our conceptual world and our conceptual world enriches our word world.In this sense, it is important to preserve the existence of old Turkish names today. The geography where Turkish is spoken has a very important place in the world. Not only Turkey Turkish, but also many Turkish dialects are developing in their own political region.It is developing day by day as a scientific language and a literary language.The fact that there are common words between these dialects, and that these common words are broken from our common history, shows the value of the Turkish language.This study was carried out to reveal this value and to protect our Turkish names.
Benzer Tezler
- Kutadgu Bilig'in adbilim bakımından incelenmesi
An investigation of Kutadgu Bilig by onomastics
CEYDA ADIYAMAN
Doktora
Türkçe
2018
AntropolojiPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR KASIM AYDEMİR
- İTÜ-ETH2-TUJJB GPS projesinde değişik kampanya ölçülerinin birleştirilmesi ve sonuçlarının yerkabuğu hareketleri yönünden irdelenmesi
Combination of observations from various campaigns within the ITU-ETH2-TNUGG GPS polyproject and analysis of the results with respect to crustal deformations
ALİ KILIÇOĞLU
- Farklı programlarda öğrenim gören öğretmen adaylarının seçili gök cisimlerine ilişkin bilgileri ve görüşleri
Knowledge and views of pre-service teachers studying different programs on selected celestial bodies
PEMBE RÜMEYSA GÜNBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE OĞUZ ÜNVER
- Ortaokul öğrencilerinin uzay kirliliği kavramına yönelik bilişsel yapılarının ve zihinsel modellerinin belirlenmesi
Determining of secondary school students'cognivite structures and mental models regarding the concept of space debris
ALEYNA KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENDİL CAN
- Hamîdî-Hurşîd ü Hâver (İnceleme- Metin) I.Cilt
Hamîdî Hurşîd and Hâver (Analysis- Text)
FAZİLE EREN KAYA
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SABİHA KUTLAR OĞUZ