Sakarya Nehri Göksu Çayı Havzası'nın doğal ortam koşulları kapsamında sürdürülebilir havza yönetimi ve planlaması
Sustainable watershed management and planning within the scope of natural environment conditions of Göksu River Basin (Sakarya River)
- Tez No: 732824
- Danışmanlar: PROF. DR. NURİYE GARİPAĞAOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Göksu Çayı Havzası, İnegöl ve Yenişehir Havzaları, Havza Yönetimi ve Planlaması, Hidrometrik ve Morfometrik Analizler, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Uzaktan Algılama (UA), Göksu River Basins, Inegöl and Yenişehir basins, Watershed Management and Planning, Hydrometric and Morphometric Analysis, Geographic Information Systems (GIS) and Remote Sensing (RS)
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 437
Özet
Doğal ortam koşulları, son 150 yıllık dönemde antropojenik etkenlerle yoğun şekilde kullanılmakta, doğal unsurların dinamik işleyiş süreçleri değiştirilmektedir. Meydana gelen doğal-beşeri unsur ilişkisi farklı boyut ve sıklıktaki sorunların ortaya çıkmasına ve geleceğe dair kaygıların artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle Dünya ve Türkiye genelinde, doğal ortam koşulları açısından bütünlük arz eden, farklı yöntem, teknik ve modellerle incelenebilen havzalarda çeşitli yönetim ve planlama çalışmaları yapılmaktadır. Araştırmada, Sakarya Nehri Havzası'nın batı sınırını oluşturan, doğal ve beşeri coğrafya koşullarının çeşitlilik arz ettiği aynı zamanda yoğun etkileşim içerisinde olduğu, doğal afetler ile beşeri kaynaklı sorunların geçmişten günümüze meydana geldiği, sosyo-ekonomik gelişimin hedeflendiği Göksu Çayı Havzası incelenmiştir. Göksu Çayı Havzası'nın bütüncül ve coğrafi bakış açısının ortak merkezinde incelenme isteği, çeşitli analiz ve yöntemler kullanılarak farklı, güncellenebilir, teknolojik havza yönetim modelinin ortaya konma arzusu, çalışmanın amacını oluşturmuştur. Çalışmada, Göksu Çayı Havzası'nın doğal ortam ve beşeri koşullar ile etkileşimleri detaylıca incelenmiş, Coğrafi Bilgi Sitemleri (CBS) ile Uzaktan Algılamanın (UA) etkin kullanımı ile altlık veriler ortaya konmuştur. Göksu Çayı Havzası ve alt havzalara uygulanan morfometrik indislerle jeolojik, jeomorfolojik, hidrografik ve katostarofik değerlendirmeler yapılmıştır. Havzadaki risklerin dağılışını ve etki alanlarını ortaya koymak amacıyla Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ile havzanın deprem, erozyon, heyelan, sel, taşkın, kuraklık, kaya düşmesi, fırtına, orman yangını ve beşeri kaynaklı tehlike duyarlılık-risk analizleri ortaya konmuştur. Çalışmanın ilk dört bölümünde elde edilen bulgularla araştırmanın son basamağında havzanın bütünleşik kapsamda coğrafi bakış açısıyla yönetim ve planlaması modellenmiştir. Göksu Çayı Havzası'nın yönetim ve planlaması yedi alt modelden oluşmaktadır. Doğal ortam koşullarının etkisi, uygunluk analizleri, arazi kullanım simülasyonları, morfometrik analizlerle önceliklendirme ve risk analizleri kapsamındaki alt modellerde farklı yöntem ve tekniklerle elde edilen bulgular, kümeleme analizi ve SWOT analizi alt modellerinde tekrar değerlendirmiş ve havzanın planlaması, dağılış ve önerilerle birlikte sunulmuştur. Havzanın yönetim modelindeki bulguların ortaya koyduğu sorun alanları, problemler, geleceğe dönük değişimler, risk alanları ve kullanılabilir koşulların sağladığı olanaklar üzerinden bütünleşik, coğrafi ve sürdürülebilir bakış açısı ile çözüm önerileri açıklanmıştır.
Özet (Çeviri)
Natural environmental conditions have been used intensively with anthropogenic factors in the last 150 years, and the dynamic processes of natural elements have been changed. The resulting natural-human element relationship causes problems of different sizes and frequencies to arise and an increase in concerns about the future. For this reason, various management and planning studies are carried out in basins that are integrated in terms of natural environment conditions and can be examined with different methods, techniques and models throughout the world and in Turkey. In the research, the Göksu River Basin has been examined which forms the western border of the Sakarya River Basin, where natural and human geographical conditions are diverse and in intense interaction at the same time, where natural disasters and human-induced problems have occurred from the past to the present, where socio-economic development is targeted. The desire to examine the Göksu Stream Basin in the common center of the holistic and geographical perspective, and the desire to reveal a different, updatable, technological watershed management model by using various analyzes and methods have formed the purpose of the study. In the study, the interactions of Göksu River Basin with natural environment and human conditions were examined in detail, and the base data were revealed with the effective use of Geographical Information Systems (GIS) and Remote Sensing (RS). Geological, geomorphological, hydrographic and catastrophic evaluations were made with the morphometric indices applied to the Göksu River Basin and its sub-basins. In order to reveal the distribution of the risks in the basin and their impact areas, the Analytical Hierarchy Process (AHP) and the sensitivity-risk analyzes of the basin's earthquake, erosion, landslide, flood, overflow, drought, rockfall, storm, forest fire and human-induced hazards were made. In the last step of the research, with the findings obtained in the first four parts of the study, the management and planning of the basin were modeled with an integrated scope from a geographical perspective. The management and planning of the Göksu River Basin consists of seven sub-models. The findings obtained with different methods and techniques in the submodels within the scope of the effect of natural environment conditions, suitability analyses, land use simulations, prioritization with morphometric analyzes and risk analyzes were reevaluated in cluster analysis and SWOT analysis sub-models, and the planning of the basin, distribution and recommendations were presented. The problem areas, problems, future changes, risk areas and the possibilities provided by the usable conditions revealed by the findings in the management model of the basin are explained with an integrated, geographical and sustainable perspective.
Benzer Tezler
- Türkiye akarsularında yaşayan karabalık (Clarias gariepinus burchell, 1822) populasyonlarının morfometrik özelliklerinin ve mikrosatellit belirteçler kullanılarak genetik yapısının belirlenmesi
Determining the morphometric characteristics and genetic structure of catfi̇sh (Clarias gariepinus burchell, 1822) populations living in turkish rivers using microsatellite markers
ŞAFAK KAYA
Doktora
Türkçe
2024
BiyolojiMersin ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİYE SERAP ERGENE ÜZDİYEN
- Yapay sinir ağları ile ortalama debi ve maksimum yağış tahmini İstanbul Göksu dere örneği
Estimation of average flow and maximum precipitation by artificial neural networks case of Istanbul Göksu stream
ABDULGANİ FIRAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İnşaat MühendisliğiSakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKMEN ÇERİBAŞI
- Sakarya nehri aşağı çığırı yakın çevresinin doğal bitki örtüsü ve son yıllarda ortaya çıkan değişimler
Natural vegetation of lower part of Sakarya river and the recent changes
GÜLBİN YILMAZ
- Sakarya Nehri'nin Arifiye-Boğazköy arasındaki taşkın ovasının gelişimi ve değişiminin coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama yöntemleri ile incelenmesi
Investigation of the development and change of the Sakarya River floodplain between Arifiye-Boğazköy by using geographical information systems and remote sensing
HİLAL OKUR ERTURAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
CoğrafyaSakarya ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KORHAN ERTURAÇ
DOÇ. DR. ALPER GÜRBÜZ