Geleneksel Türk dininin İslam tasavvuf kültüründeki izleri
Traces of traditional Turkish religion in Islamic sufi culture
- Tez No: 734708
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDIMUHAMET MAMYTOV
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Sosyoloji, Tarih, Religion, Sociology, History
- Anahtar Kelimeler: Dinler Tarihi, Geleneksel Türk Dini, Şaman, Kült, Tasavvuf, History of Religions, Traditional Turkish Religion, Shaman, Cult, Sufism
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dinler Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 208
Özet
Tezimizin incelediği ana tema İslam'dan önceki Türk dininin ne olduğu ile birlikte bu inancın günümüze yansıyıp yansımadığı hususudur. Geleneksel Türk dininin Türklerin yaşayışlarını, adetlerini ve tutumlarını ne şekilde etkilediği araştırmamız için önem arz etmektedir. Bu inanç bilhassa İslam dinine birçok yönden etki ettiğinden ötürü biz araştırmamızı İslam tasavvufu ile sınırlandırmış bulunmaktayız. Bu hususta incelediğimiz tasavvufî gruplar ise daha çok Türklerin arasında ortaya çıkıp yayılma gösteren yapılardır. Araştırmanın genel olarak sorduğu soru ise bir toplumun geçmiş dönemlerdeki kabul ettiği inancın daha sonrasında benimsenen yeni dinin içerisine hangi yollar ile dahil olduğu konusu ve Türklerin inanç tarihi açısından bu durumun gerçekleşip gerçekleşmediği hususudur. Özellikle tasavvufun hoşgörülü ve müsamahakar yönü ile gizemci ve mistik tarafı eski inancın tasavvuf perdesi altına girmesini sağlamıştır. Araştırmada karşılaştırma yöntemi kullanılıp geleneksel Türk dini ile tasavvufun benzeyen tarafları mukayese edilerek ortak yönleri tespit edilmiştir. Ayrıca“Kam”ile“Veli”nin birbirini andıran yaşantıları, tavırları ve tutumları da izah edilmiştir. Geleneksel Türk dini içerisindeki mitolojik unsurlara yer verilerek destanlar ve masalların içinde gizlenen bu unsurların tasavvufî öğelere nasıl dönüştüğü örneklendirilmiştir. Tarikatların bir kısım ritüellerini ve inanışlarını etkisi altına alan eski Türk inancının, Müslüman Türkler üzerindeki izleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Aynı zamanda hangi tarikatın ne şekilde bir tesir altında kaldığını sınıflandırarak ifade ettik. Geleneksel Türk dininin bir kısım rakamlara yüklediği anlamın halk inanışlarına ve halkın, kaynağını tasavvuftan alan uygulamalarında yer ettiğini belirttik. Bununla birlikte geleneksel Türk dini içerisinde Türklerin yaşamlarının her aşamasında karşılaşılan kültlere ve onların mevzubahis kültleri, İslam ile tanıştıktan sonra da koruduklarına değinilmiştir.
Özet (Çeviri)
The main theme that our thesis examines is what the Turkish religion was before Islam and whether this belief is reflected in our day. It is important for our research how the traditional Turkish religion affects the lives, customs, and attitudes of the Turks. Since this belief affects the religion of Islam in many ways, we have limited our research to Islamic Sufism. The Sufi groups that we have examined in this regard are structures that have emerged and spread mostly among the Turks. The question that the research generally asks is the way in which the belief accepted by a society in the past is included in the new religion adopted later and whether this situation will occur in terms of the belief history of the Turks. In particular, the tolerant and permissive aspect of Sufism and its mystical side enabled the old belief to come under the veil of Sufism. In the research, the comparison method was used and the similarities between traditional Turkish religion and Sufism were compared, and their common aspects were determined. In addition, the similar lives and attitudes of“Shaman”and“Saint”are explained. By giving place to the mythological elements in the traditional Turkish religion, it is exemplified how these elements hidden in epics and tales turn into Sufi elements. The traces of the old Turkish belief, which influenced some of the rituals and beliefs of the sects, on Muslim Turks were tried to be determined. At the same time, we have expressed by classifying which sect was under what kind of influence. We have stated that the meaning that traditional Turkish religion attributes to some numbers has a place in folk beliefs and in the practices of the people that derive their source from Sufism. In addition, it has been mentioned that the cults encountered in every stage of the lives of the Turks in the traditional Turkish religion and that they preserved the cults in question after meeting with Islam.
Benzer Tezler
- Sâmiha Ayverdi'nin Rahmet Kapısı isimli eserinde ahlâkî ıstılâhlar
The moral concepts in Sâmiha Ayverdi's work entitled Rahmet Kapısı
NİLAY KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinÜsküdar ÜniversitesiTasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK ÖMÜRLÜ GÜLDÜTUNA
- Alevilik ve Bektaşilikte nübüvvet-velayet ilişkisi
Propethood and guardianship relationship in Alevism-Bektashism
RAUF YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinGümüşhane ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMET AYDIN
- Dinlerde yön anlayışı (Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam Örneği)
Understanding of direction in religions (The Example of Judaism,Christianity and Islam)
MELİKE YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURMUŞ ARIK
- Huruf-u Mukattaa (Hat tasarımları )
Huruf-u Mukattaa (Calligraphy designs)
OMAR N QASIM QASIM
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2016
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. EMİNE PINAR EZMEN DOĞU
- Hilye-i şerifenin kıymetli madenler kullanılarak tasarlanıp uygulanması
Design and implementation of hilye-i serife using precious metals
MURAT UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. ÖMER FARUK TAŞKALE