Demanslı bireyler için iç mekân yaşam alanlarında yönelim ve yön bulma
Orientation and wayfinding in interior living spaces for people living with dementia
- Tez No: 736598
- Danışmanlar: PROF. DR. BİLGE SAYIL ONARAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İç Mimari ve Dekorasyon, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 93
Özet
Fiziki çevre, herkeste olduğu gibi yaşlı yetişkinlerin yol bulma yeteneklerini etkileme konusunda büyük bir potansiyele sahiptir. Yaşlılıkta sık görülen ve beyin dokusunda bozulmaya sebebiyet veren demans söz konusu olduğunda fiziksel ortamda yön bulma çok daha hassas bir konu haline gelmektedir. Demans, beyin yapısında meydana gelen bozulmalar ile psikolojik, bilişsel ve işlevsel değişikliklere sebep olur ve kişinin çevresi ile etkileşim kurma yeteneğini kısıtlar. Kişinin çevresiyle başa çıkma yeteneğindeki bozulma nedeniyle, demanslı insanlar için fiziksel bir çevrede yön bulmak özellikle zordur. Başta kamusal mekânlarda yön bulamama, sokakta kaybolma ve amaçsızca gezinmeler ile başlayan bozulmalar ilerleyen dönemlerde kendi evinin odalarını karıştırma ve evin içinde kaybolma seviyesine kadar ilerleyebilir Bir kişinin zihinsel ve bedensel yetenekleri azaldıkça fiziksel çevrenin önemi artar. Yapılan pek çok araştırma ve alan çalışmasına göre, demanslı bireylerin fiziksel çevreyi kullanmalarında çeşitli riskler olsa bile, çevreleri ile mümkün olduğunca bağımsız bir şekilde etkileşim kurmaya devam etmeleri gerektiği düşünülmektedir. Bu sebeple demanslı bireylerin yön bulma yeteneklerini destekleyen erişilebilir çevrelerin yaratılması bağımsız erişim için önemlidir. Bu çalışma, alandaki araştırmalardan edinilen bilgi ile demansa duyarlı yaşam alanlarında yönelim ve yön bulmayı destekleyecek tasarım uygulamalarını kapsamlı biçimde ele almaktadır. İlk olarak araştırmaya kaynak oluşturan demans sendromu, tanımları, semptomları ve sebep olduğu değişimlerle birlikte ele alınmıştır. Devam eden bölümde araştırmanın kapsamını oluşturan demanslı bireyler için iç mekânda yönelim ve yön bulmayı etkileyen faktörler, iç mekân özelliklerini içeren başlıklar altında incelenmiş ve örneklerle destekleyerek kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Bir sonraki bölümde ise yönelim ve yön bulma özellikleri bağlamında dünyadan bakımevi örnekleri analiz edilmiştir. Araştırmanın son bölümünde Türkiye'de demanslı bireylerin sayısı, bakımı ve kurumsal hizmetler hakkında ön bilgi verilerek Ankara'da bulunan bir yaşam merkezi üzerinden demansa duyarlı mekânlarda güncel yaklaşımlar irdelenmiştir. Seçilen bu merkez genel hizmetleri, iç tasarımı ve iç mekânda yönelim ve yön bulma özellikleri bağlamında analiz edilmiştir. Çalışma, değerlendirme ve sonuç bölümleriyle tamamlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
Just like everyone else, the physical environment has a great potential to affect the wayfinding abilities of older adults. When it comes to dementia, which is very common in old age and causes deterioration in the brain, wayfinding in the physical environment becomes a much more sensitive issue. Dementia causes psychological, cognitive and physical changes with the deterioration of the brain functions and limits the person's ability to interact with the environment. Since the impairment in their ability to cope with their environment, wayfinding in physical environment is particularly difficult for people living with dementia. The deterioration, which starts with not being able to find direction in public spaces, getting lost on the street and wandering, can progress to the level of confusing the rooms of their own house and getting lost in the house. The importance of the physical environment increases when person's mental and physical abilities decrease. According to many researches and field studies, it is thought that, even if there are various risks in using the physical environment, individuals with dementia should continue to interact with their environment as independently as possible. Therefore, creating accessible environments that support the wayfinding abilities of individuals with dementia is important for maintain their independent access. This study comprehensively discusses design practices that will support orientation and wayfinding in dementia friendly living spaces, with the knowledge gained from research in the field. First of all, dementia syndrome, which is the source of the research, is discussed together with its definitions, symptoms and the changes it causes. In the following section, the factors affecting indoor orientation and wayfinding for individuals with dementia, which constitute the scope of the research, are examined under the headings of indoor features and discussed in a comprehensive way with examples. In the next section, examples of nursing homes from around the world are analyzed in terms of their orientation and wayfinding features. In the last part of the study, preliminary information about the number, care and institutional services of individuals with dementia in Turkey is given and current approaches are examined in dementia sensitive living places in Turkey through a living center in Ankara. The study is completed with evaluation and conclusion.
Benzer Tezler
- Demanslı bireylere bakım veren aile üyelerinin olumlu bakım verme deneyimlerinin incelenmesi
Investigation of the positive caregiving experiences of family members caring for individuals with dementia
GİZEM NUR KURUDERVİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HemşirelikÇankırı Karatekin Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEHER GÖNEN ŞENTÜRK
- Demanslı aile üyesine sahip olmanın 'Demans riskini azaltmak için yaşam şekli ve sağlık davranışı değiştirme inançları' üzerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of having a family member with dementia on 'Motivation for Changing Life Style and Health Behavior for Reducing the Risk of Dementia'
MELEK ŞENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikDokuz Eylül ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM KÜÇÜKGÜÇLÜ
- Demanslı bireylere bakım veren aile üyelerine uygulanan destek grup sürecinin bakım veren yükü ve psikolojik dayanıklılık düzeyi üzerine etkisinin incelenmesi
Examining the effect of the support group process applied on the family members who care for individuals with dementia on the caregiver's burden and psychological resilience level
SEHER GÖNEN ŞENTÜRK
Doktora
Türkçe
2016
HemşirelikDokuz Eylül Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM KÜÇÜKGÜÇLÜ
- Birinci basamak klinik pratiğinde kullanılabilir bilişsel durum değerlendirme ölçeği geliştirme çalışması
Development of cognitive status assessment scale usable in primary care clinical practice
SERAP ÇÖKERDENOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiKocaeli ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUNCAY MÜGE ALVUR
PROF. DR. MUSTAFA YILDIZ
- Parkinson demanslı yaşlı bireylerde yapılandırılmış bilişsel tasklı egzersiz programının dikkat, yürütücü işlevler, fonksiyonellik, denge ve yaşam kalitesine etkisi
Effect of structured cognitive task exercise program on attention, executive functions, functionality, balance and quality of life in elderly individuals with parkinson's dementation
LALE MIRAGHAZADE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Fizyoterapi ve Rehabilitasyonİstanbul Medipol ÜniversitesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİRAY BUDAK