Demokrat Parti döneminde hükümet-iş adamı ilişkileri
The relations between the government-businessmen during the Democratic Party period
- Tez No: 736755
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET EMİN ELMACI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Tarih, Türk İnkılap Tarihi, Economics, History, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 322
Özet
Günümüzde iş adamı olarak ifade ettiğimiz ülke ekonomisinde önemli bir yere sahip olan sermayedar sınıf gerek monarşinin hâkim olduğu dönemde gerekse demokratik yönetimlerde, hükümetle dirsek temasını hiçbir zaman eksik etmemiştir. Her iki taraf birbirlerine destek oldukları sürece güçlerine güç katmışlardır. Dünya üzerinde, kapitalist sistemin gittikçe yaygınlaşması ile de iş adamları, ülkelerin hatta dünya tarihine bile yön verebilecek bir konuma erişmişlerdir. Osmanlı Devleti'nde tüccar iş adamı sınıfını genellikle gayrimüslim tebaa oluşturmaktadır. Bu durum yüzlerce yıl herhangi bir sorun teşkil etmezken, 20.yy. da dünyada yaşanılan ekonomik ve siyasal değişimin etkisiyle, devlet egemenliğini olumsuz etkilemeye başlamıştır. Emperyalist devletler, Osmanlı Devleti içerisindeki işbirlikçileri aracılığıyla, ülkedeki işletmeleri teker teker ele geçirmişlerdir. Bu durumu değiştirmek için ilk adım, İttihat ve Terakki döneminde, Millî İktisat anlayışıyla atılmış olsa da asıl millîleşme Cumhuriyet Dönemi'nde gerçekleşecektir. Yeni Türk devleti kurulduğunda; ülkedeki bankalar, tren yolları, tüneller, madenler, su, havagazı, elektrik, telefon, tramvay, tütün gibi pek çok işletme yabancı şirketlerin elindeyken, bu işletmeler devlet tarafından satın alınıp İş Bankası kredileriyle Türk ve Müslüman eşrafa verilerek, yerli ve millî bir iş adamı sınıfı oluşturulmaya çalışılmıştır. Tek parti döneminde devletten aldığı destekle var olmaya başlayan Türk iş adamları, DP'nin iktidara geçmesiyle birlikte, hükümet desteğini de arkalarına alarak kalkınmaya devam etmişlerdir. Kimi zaman bu destek, devlet kurumlarının zarar etme pahasına bile olsa esirgenmeyecektir. İş adamları, hükümetin desteğini karşılıksız bırakmayıp her yıl DP'ye yüklü miktarlarda bağışta bulunmuşlardır. Seçim zamanlarında bu miktar, parti ileri gelenlerinin istekleri doğrultusunda kayda değer oranda artış göstermiştir. DP'nin iktidarda olduğu yıllarda yaşanan siyasî ve ekonomik olayların, alınan kararların iş adamları üzerinde doğrudan ya da dolaylı olarak birtakım etkileri olmuştur. Bu etkiler çalışmamızda dönemin iş adamlarının yaşamış olduğu örnek olaylar üzerinden detaylandırılarak aktarılmaya çalışılmıştır. DP'nin iktidara geçtiği dönemde var olan demokrasi, adalet ve ekonomik istikrarın ilerleyen yıllar içerisinde bozulmasıyla birlikte hükümet-iş adamı ilişkileri de çalkantılı bir sürece girmiştir. İstikrarsız bir ekonomik ortamda iş yapmaya çalışarak kısa vadede kâr elde etme peşinde olan Türk iş adamları da şeffaf olamayan bir yasal ortamda mevcut konumlarını kaybetmek istemedikleri için, kendilerine uygulanan siyasî ve ekonomik baskılara karşı suskun kalmayı tercih etmişlerdir.
Özet (Çeviri)
Today, the capitalist class, which we call a businessman, has a key place in the country's economy, and has never missed close contact with the government, both in the period of monarchy and in democratic governments. As long as both sides supported each other, they added strength to their power. With the increasing prevalence of the capitalist system in the world, businessmen have reached a position that can direct the history of countries and even the world. In the Ottoman Empire, the class of merchants and businessmen generally consisted of non-Muslim subjects. While this situation did not pose a problem for hundreds of years, in the 20th century, it started to affect the state sovereignty negatively with the effect of the economic and political change experienced in the world. The imperialist states seized the enterprises in the country one by one through their collaborators in the Ottoman State. Although the first step to change this situation was taken with the understanding of National Economy during the Union and Progress period, the real nationalization will take place in the Republican period. When the new Turkish state was established, many enterprises in the country such as banks, railways, tunnels, mines, water, gas, electricity, telephone, tram and tobacco were in the hands of foreign companies. These businesses were bought by the state and given to Turkish and Muslim notables with business bank loans, and a local and national businessman class was tried to be created. Turkish businessmen, who started to exist with the support they received from the state during the single-party period, continued to develop with the support of the government after the Democratic Party came to power. Sometimes this support would not be withheld, even at the expense of state institutions. Businessmen did not leave the government's support unrequited and donated large amounts to the Democratic Party every year. During the election times, this amount increased significantly in line with the wishes of the party leaders. Political and economic events and decisions made in the years when the Democratic Party was in power have had some direct or indirect effects on businessmen. These effects were tried to be detailed in our study through the cases experienced by the businessmen of that period. With the deterioration of democracy, justice and economic stability that existed at the time when the Democratic Party came to power, the relations between government and businessmen entered a turbulent period. Turkish businessmen, who seek to make a profit in the short term by trying to do business in an unstable economic environment, preferred to remain silent against the political and economic pressures applied to them, as they did not want to lose their current position in an untransparent legal environment.
Benzer Tezler
- 1974-1979 arası Bülent Ecevit'in başbakanlık dönemlerinde Türkiye-ABD ilişkilerinde krizler
Crisis in Türkiye-USA relations during Bülent Ecevit's prime ministery period between 1974-1979
NUR HAZAL AKÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerAydın Adnan Menderes ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TANER BULUT
- Mîrzâ Kûçek Han ve Cengel Hareketi
Mîrzâ Kuchek Khan and the Jangal Movement
KASIM EVLİ
Doktora
Türkçe
2024
Doğu Dilleri ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiFars Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF ÖZ
DOÇ. DR. ABDÜSSELAM BİLGEN
- Fuad Köprülü dönemi Türk dış politikası (1950-1955)
Turkish foreign policy during period of Fuad Köprülü (1950-1955)
YASEMİN SELİMEFENDİGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihAtatürk ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASAF ÖZKAN
- Günümüzdeki Kırsal Alandaki Kırgızların GünlükHayatındaki Eski İnanışların İzleri (Toktogul Bölgesi Örneği
Азыркы элеттик кыргыздардын күнүмдүк турмушундагы байыркы ишенимдердин издери(Токтогул районунун мисалында)
AYZAT CILDIZBEK KIZI
Yüksek Lisans
Kırgızca
2023
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KAYRAT BELEK