Tao-kKlardjetie bölgesi, Bagrat Krallığı (7-12. yy.) dönemi dini yapı harçları
Religious building mortars in Tao-Klardjetie region, during Kingdom of Bagrat (7-12th century)
- Tez No: 738442
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FATMA ZEHRA ÇAKICI, DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT EROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Amaç: Tarihi kaynaklarda,“Tao-Klardjetie”adı ile anılan ve Artvin, Ardahan, Erzurum, Kars illerini kapsayan bölgede Bagrat Krallığı (7-12. yy.) döneminde inşa edilen dini yapılarından İşhan (7-9. yy.), Barhal (961-973), Öşki (Öşvank) (963-973) ve Haho (Khakhuli) (976-1001) Kiliselerinin taşıyıcı duvarlarından alınan harç numunelerine yapılan fiziksel, kimyasal ve petrografik analizler sonucunda: bu çalışmanın Bagrat Krallığının harç teknolojisinin zaman içerisindeki değişiminin araştırılması ve harç reçetelerinin çıkarılarak gelecekte yapılacak restorasyon uygulamalarına rehber olması amaçlanmıştır. Bununla beraber konu mevzuat açısından değerlendirilerek gerekli önerilerin yapılması hedeflenmiştir. Yöntem: Bu çalışmada deneysel metodoloji kullanılmıştır. Kiliselerden harç örnekleri alınarak detaylı testlere tabi tutulmuştur. Bu bağlamda, ilgili yapılardan alınan numuneler üzerinde kimyasal, fiziksel ve petrografik analizler gerçekleştirilerek sonuçları tablolar halinde çıkarılmıştır. Bulgular: Yürütülen çalışmalar sonucunda; çalışmaya konu olan kiliselere ait dolgu harçlarının fiziksel, kimyasal ve hammadde özellikleri açısından birbirine benzediği görülmüştür. Yapıların inşa edildikleri dönem göz önüne alındığında kullanılan harçlarda bağlayıcı/agrega oranları ve içerikleri ile fiziksel özellikleri açısından önemli bir farklılaşma tespit edilememiştir. İncelenen kiliselerin tümünde bağlayıcı olarak kireç/kil karışımının kullanıldığı, bağlayıcı miktarı düşük tutulduğundan geleneksel/standart uygulamalarda görülen 2:1 (agrega:bağlayıcı) karışım oranının altında kaldığı, agrega olarak yakın çevrede bulunan yerel kayaçların tercih edildiği, agreganın genel bir eleme sonucu seçilmiş belli tane boylarındaki agregalardan oluştuğu belirlenmiştir. Harç içeriğine puzolanik özellikte öğütülmüş, elenmiş tuğla/kiremit tozu ve volkanik kil/tüf tozu katıldığı tespit edilmiş olup, yağ veya protein gibi katkı maddesi kullanılmadığı anlaşılmıştır. Sonuç: Yapılan analiz verilerinden yola çıkarak çalışma kapsamındaki kiliselerin harç içerikleri belirlenmiş, eldeki örnek sayıları ve yapılabilen testler çerçevesinde bu tür yapıların restorasyonlarında kullanılmak üzere harç reçeteleri oluşturulmuştur. Bu reçetelerin gelecekte yapılacak çalışmalara rehber olması hedeflenmiştir. Ayrıca, sonuç kısmında, konunun öneminden bahisle gerekli mevzuat düzenlemesi için önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Purpose: In the region known as“Tao-Klardjetie”in historical sources and covering the provinces of Artvin, Ardahan, Erzurum and Kars, the religious buildings of Ishan (7-9th century), Barhal (961-973), Öşki (Öşvank) (963-973) and Haho (Khakhuli) (976-1001) as a result of the physical, chemical and petrographic analyzes of the mortar samples taken from the bearing walls of the churches: this study investigates the change in the mortar technology of the Bagrat Kingdom over time, and mortar prescriptions are intended to guide future restoration applications. In addition, it is aimed to evaluate the subject in terms of legislation and to make necessary suggestions. Method: Experimental methodology was used in this study. Mortar samples were taken from churches and subjected to detailed tests. In this context, chemical, physical and petrographic analyzes were performed on the samples taken from the churches and the results were presented in tables. Findings: As a result of the studies carried out; it has been seen that the filling mortars of the churches are similar to each other in terms of physical, chemical and raw material properties. Considering the period in which the buildings were built, there was no significant difference in the binder/aggregate ratios and contents and physical properties of the mortars used. Lime/clay mixture was used as the binder in all of the churches examined, the ratio of 2:1 (aggregate:binder) used in traditional/standard applications was lower since the amount of binder was kept low, and local rocks in the immediate surroundings were preferred as aggregate. It was determined that it consisted of aggregates of particle size. It has been determined that pozzolanic ground, sieved brick/tile dust and volcanic clay/tuff powder were added to the mortar content, and it has been understood that no additives such as oil or protein were used. Results: Based on the analysis data, the mortar contents of the churches within the scope of this thesis study were determined, and mortar recipes were created to be used in the restoration of such structures within the framework of the number of samples and tests that can be done. These prescriptions are aimed to be a guide for future studies. In addition, in the conclusion part, suggestions have been made for the necessary legislative arrangement with reference to the importance of the subject.
Benzer Tezler
- Artvin ve Erzurum illerindeki Bagratlı dönemi Hıristiyan dini mimarisinde taş bezeme
The stone ornament in Christian religious at the period of Bagratlı, which are in the cities of Erzurum and Artvin
TAHSİN KORKUT
Doktora
Türkçe
2016
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN AYTEKİN
- Tao-Klardjeti bölgesindeki Yeni Rabat Manastırı Kilisesi
Yeni Rabat Monastery Church in Tao-Klardjeti region
SELDA UYGUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. SACİT PEKAK
- Çoruh Vadisi'nde Tao-Klarjeti bölgesi) bir gürcü manastırı: Dörtkilise manastır kilisesi (Otkha Eklesia) ve ek yapılarının belgelenmesi ve koruma önerileri
Başlık çevirisi yok
GİZEM TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜM TANYELİ
- Haho Manastırı mimarisi
Haho Monastery architecture
FİTNET CELEP
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sanat TarihiCumhuriyet ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EBRU BİLGET FATAHA
- Doğu Anadolu'da IX-XI. yüzyıl manastır toplulukları işhan manastırı
Başlık çevirisi yok
MİNE KADİROĞLU
Doktora
Türkçe
1989
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIZ ÖTÜKEN