Doğu Türkistan'da bulunmuş Çağatayca bir Yusûf u Züleyhâ (Yûsuf 'Aleyhi's-selâm birle Züleyhâ)
A Chagatai Turkish Joseph u Zuleykha found in Eastern Turkestan (Yûsuf 'Aleyhi's-selâm birle Zuleyhâ)
- Tez No: 740752
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET VEFA NALBANT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Pamukkale Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 544
Özet
Kur'an-ı Kerim'de“kıssaların en güzeli”olarak nitelendirilen Yusuf u Züleyha hikâyesi, hem kutsal kitaplarda yer almış hem de Doğu ve Batı edebiyatlarında yüzyıllar boyu çeşitli biçimlerde yazılmış ve zevkle okunmuş dini bir hikâyedir. Yûsuf u Züleyhâ hikâyesi Türk edebiyatında XIII. yüzyıldan itibaren görülmeye başlamıştır. Üzerinde çalıştığımız eser; Doğu Türkistan'da bulunmuş, Çağatay Türkçesi ile yazılmış bir Yûsuf u Züleyhâ mesnevisidir. Eser; İsveç'te Lund Üniversitesi'nde Jarring Koleksiyonu'nda korunmaktadır. Eser, 1929-1930 yıllarında Yarkend'de Abdül Kadir Ahund tarafından istinsah edilmiştir. Dört bölümden oluşan çalışmamızın giriş bölümünde Yusuf Peygamber'in yaşadığı dönem, Yûsuf u Züleyhâ hikâyesi, Gunnar Jarring ve Jarring Koleksiyonu, eserin incelenen nüshası hakkında bilgiye yer verilmiştir. İnceleme bölümünde metnin ses ve şekil bilgisi özellikleri incelenmiş, tespit edilen dil özellikleri örnekleriyle açıklanmıştır. Eserin dil özellikleri; Çağatay Türkçesi, Yeni Uygur Türkçesi ve Doğu Türkistan bölgesinin yerel ağızlarının dil özellikleri ile karşılaştırılmıştır. Metin bölümünde Arap harfli eserin transkripsiyonlu metni oluşturulmuştur. Dizin bölümünde eserde geçen kelimelerin metinde geçtiği yerler, anlamları ve kökenleri gösterilmiştir. Sonuç bölümünde ise metinde tespit edilen arkaik özellikler, Oğuz Türkçesi, Yeni Uygur Türkçesi ve Doğu Türkistan ağzı ile ilgili ses bilgisi, şekil bilgisi ve söz varlığı özellikleri gösterilmiş ve bu özellikler hakkında bilgi verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The story of Joseph and Zuleykha, which is described as“the most beautiful one of all stories”in the Qur'an, is a religious story which is both included in the holy books and written and read with pleasure in various forms in Eastern and Western literature for centuries. The story of Joseph and Zuleykha began to appear in Turkish literature from the thirteenth century. As the subject of this study, a masnavi of Joseph and Zuleykha found in East Turkistan and written in Chagatai Turkish was chosen. The work is preserved in the Jarring Collection at Lund University in Sweden. The work was copied by Abdul Qadir Akhund in Yarkend between 1929-1930. In the introductory part of our study, which consists of four parts, information about the period when Prophet Joseph lived, the story of Joseph and Zuleykha, Gunnar Jarring and Jarring Collection, and the examined copy of the work are given. In the analysis section, the phonetic and morphological features of the text were examined and the language features identified were explained with examples. The language features of the work were compared with the language characteristics of Chagatai Turkish, New Uyghur Turkish and local dialects of East Turkestan. In the text section, transcribed text version of the work which has Arabic letters was created. In the index section, the places, meanings and origins of the words, which were mentioned in the original written form, are shown in the transcribed text. In the conclusion part, the archaic features identified in the text, phonetics, morphology and vocabulary characteristics related to Oghuz Turkish, New Uyghur Turkish and East Turkestan dialect are shown, and information about these features are given.
Benzer Tezler
- Abdulla Aripov'un şiirlerinde fiil (İnceleme-dizin-seçme şiirler)
Verb in Abdulla Aripov's poems (Review-index-selected poems)
BERAT ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıKaradeniz Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHADIR GÜNEŞ
- Çağdaş Uygur Türkçesi ile Türkiye Türkçesindeki ortak kelimelerin fonotik ve morfolojik bakımdan incelenmesi
Phonetically and morphological analyse of common words in modern Uighur Tukish and Turkey's Turkish
DİLBER İLİMLİ USUL
- Çağatayca yazılmış Yusuf Beg-Ahmed Beg Destanı (inceleme ve metin)'
Yusuf Beg-Ahmed Beg epic written with chagatai Turkish (research and text)'
KAMİLE SERBEST
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEM ÖGER
- Milas camilerindeki Milas halıları
Milas carpets found in Milas mosques
BERNA SEVİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
El SanatlarıMuğla ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ADNAN DİLER
- Irk Bitig ve kâğıda yazılı Türk runik harfli metinler üzerine açıklamalı bibliyografya
An annotated bibliography on Irk Bitig and Turkis runic letters written on paper
CEYLAN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM DEMİREL DÖNMEZ