Geri Dön

Çağdaş Uygur Türkçesi ile Türkiye Türkçesindeki ortak kelimelerin fonotik ve morfolojik bakımdan incelenmesi

Phonetically and morphological analyse of common words in modern Uighur Tukish and Turkey's Turkish

  1. Tez No: 231133
  2. Yazar: DİLBER İLİMLİ USUL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. METİN KARAÖRS
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Dil, morfoloji, ponetik, ses, kelimeler, Language, morphological, phonetically, vocal, words
  7. Yıl: 2008
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Erciyes Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
  12. Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 712

Özet

Çağdaş Uygur Türkçesi, Doğu Türkistanda eski Uygur Türkçesi'nin zaman içindeki çeşitli gelişmelerine ve değişmelerine bağlı olarak şekillenmiş, 1930'lu yıllardan sonra Çağatay Türkçesi geleneğinden farklılaşarak ortaya çıkmış Türk yazı dilidir. Çağdaş Uygur Türkçesi, bugün özellikle Orta-Asyada Türkistan adını verdiğimiz çok geniş bir coğrafyada büyük bir Türk nüfusu tarafından kullanılmaktadır.Çağdaş Uygur Türkçesi'nin ve Türkiye Türkçesi'nin dil mantığı açısından günümüze kadarki gelişimini ve ses olaylarındaki değişimini göstermek ve çok az farklılıkları bulunan ortak kelimeleri fonetik ve morfolojik bakımdan incelemek konumuzun amacını teşkil etmiştir. Çalışmamızda sayısız ortak Türkçe kelime bulunmuş ve üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Türkiye Türkçesi ve Uygur Türkçesi ile ilgili sözlükler ana kaynaklarımızı, Uygur Türkçesi ile yazılmış çeşitli eserler ise örneklendirmede başvuru kaynaklarımızı oluşturmuştur. Kelimelerin telaffuzunda doğru teşhisler koymamız için Uygur Türkçesi konuşan ve bu alanda çalışmalar yapmış kişiler en güvenilir tanıklarımızdır.Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, Uygur Türkçesi'nin ve Türkiye Türkçesi'nin ortak ses ve şekil özelliklerini içermektedir. İkinci bölümde ise ortak kelimeler açıklamalarıyla karşılıklı olarak gösterilmiştir. İkiye ayrılmış sayfa düzeninde Uygur Türkçesi ile Türkiye Türkçesin'deki bütün isimler (bitki, hayvan ve ülke isimleri dahil), fiiller, sıfatlar, edatlar, zarflar, zamirler, isim-fiiller, zarf-fiillerin kullanımları ve biçimleri tek tek ele alınmıştır.Sonuç olarak Uygur Türkçesi'nin ve Türkiye Türkçesi'nin yakın akraba dil olduğu kanısına bir kez daha ulaşılmış ve örneklerle ıspatlanmaya çalışılmıştır.

Özet (Çeviri)

Modern Uighurian Turkish is a written Turkish language which has changed from the tradition of Cagatay Turkish starting from the 1930s. The language used in eastern Turkistan is the continuation of the changed and developed version of the old Uighurian Turkish. Modern Uighurian Turkish is used today by especially a very big population in a very large geography called Turkistan in middle Asia.The aim of this study was to analyze the phonetically and morphological of common words which have very little differences and to show the change of the vocal situations and the development of the language logic up until time of the modern Uighurian Turkish and Turkey?s Turkish. In this study numerous common Turkish words were found and studied in detail. The main resource of this study was Turkey?s Turkish and Uighurian Turkish dictionaries. The main resources contacted to show examples were various works written in Uighurian Turkish. Our most trustworthy witnesses were people who spoke and worked in this area using Uighurian Turkish with the most properly spoken pronunciation.Our study consists of two parts. The first part includes the world formation and the common vocals of Uighurian Turkish and Turkey?s Turkish. In the second part, common words were presented with the definitions. The use and different forms of nouns (plants, animals and country names), verbs, adjectives, preposition, adverbs, pronouns, gerund, gerundium in Uighurian Turkish and Turkey?s Turkish were analyzed one by one on a page divided into two.As a result, it was proved once again that Uighurian Turkish and Turkey?s Turkish are close relative languages and this fact was reinforced with examples.

Benzer Tezler

  1. Eski O'zbek tili va Yazuvi Pratikumi (giriş-ses bilgisi-metin aktarma)

    Old Uzbek language And Yazuvi Pratukumi (introduction- phonetics-text-translation)

    ISMAHAN GÜLŞEN ÖZENBOY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YAVUZ KARTALLIOĞLU

  2. Yeni Uygur Türkçesi ve Türkiye Türkçesindeki ortak atasözleri

    New Uyghur Turkish and Turkey Turkish in common provebs

    ENES AKGÜN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Karşılaştırmalı EdebiyatPamukkale Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSEL BAYTOK

  3. Yeni Uygur Türkçesi Zunun Kadiri eserleri (giriş-inceleme-metin-çeviri)

    New Uighur Turkish Zunun Kadiri works (admission-review-text-translation)

    CANSU YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    DilbilimFırat Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    DOÇ. DR. AHAT ÜSTÜNER

  4. Yeni uygur Türkçesi ile yazılan Yusuf Zilayxa adlı eserin transkripsiyonu, Türkiye Türkçesine aktarımı ve dil incelemesi

    The transcription, the adaptation to Turkey's Turkish and the language analysis of the literary work Yusuf-Zilayxa written with new Uighur Turkish

    EMİNE ARPACIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. VOLKAN COŞKUN

  5. Leyli Mecnun metni esasında yeni Uygur Türkçesinde gramer incelemesi

    Grammar examination in the New Uyghur Turkish on the basis of Leyli Mecnun text

    İLKNUR KARAKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET FATİH KİRİŞÇİOĞLU