Çağdaş Uygur Türkçesi ile Türkiye Türkçesindeki ortak kelimelerin fonotik ve morfolojik bakımdan incelenmesi
Phonetically and morphological analyse of common words in modern Uighur Tukish and Turkey's Turkish
- Tez No: 231133
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN KARAÖRS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Dil, morfoloji, ponetik, ses, kelimeler, Language, morphological, phonetically, vocal, words
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 712
Özet
Çağdaş Uygur Türkçesi, Doğu Türkistanda eski Uygur Türkçesi'nin zaman içindeki çeşitli gelişmelerine ve değişmelerine bağlı olarak şekillenmiş, 1930'lu yıllardan sonra Çağatay Türkçesi geleneğinden farklılaşarak ortaya çıkmış Türk yazı dilidir. Çağdaş Uygur Türkçesi, bugün özellikle Orta-Asyada Türkistan adını verdiğimiz çok geniş bir coğrafyada büyük bir Türk nüfusu tarafından kullanılmaktadır.Çağdaş Uygur Türkçesi'nin ve Türkiye Türkçesi'nin dil mantığı açısından günümüze kadarki gelişimini ve ses olaylarındaki değişimini göstermek ve çok az farklılıkları bulunan ortak kelimeleri fonetik ve morfolojik bakımdan incelemek konumuzun amacını teşkil etmiştir. Çalışmamızda sayısız ortak Türkçe kelime bulunmuş ve üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Türkiye Türkçesi ve Uygur Türkçesi ile ilgili sözlükler ana kaynaklarımızı, Uygur Türkçesi ile yazılmış çeşitli eserler ise örneklendirmede başvuru kaynaklarımızı oluşturmuştur. Kelimelerin telaffuzunda doğru teşhisler koymamız için Uygur Türkçesi konuşan ve bu alanda çalışmalar yapmış kişiler en güvenilir tanıklarımızdır.Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, Uygur Türkçesi'nin ve Türkiye Türkçesi'nin ortak ses ve şekil özelliklerini içermektedir. İkinci bölümde ise ortak kelimeler açıklamalarıyla karşılıklı olarak gösterilmiştir. İkiye ayrılmış sayfa düzeninde Uygur Türkçesi ile Türkiye Türkçesin'deki bütün isimler (bitki, hayvan ve ülke isimleri dahil), fiiller, sıfatlar, edatlar, zarflar, zamirler, isim-fiiller, zarf-fiillerin kullanımları ve biçimleri tek tek ele alınmıştır.Sonuç olarak Uygur Türkçesi'nin ve Türkiye Türkçesi'nin yakın akraba dil olduğu kanısına bir kez daha ulaşılmış ve örneklerle ıspatlanmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Modern Uighurian Turkish is a written Turkish language which has changed from the tradition of Cagatay Turkish starting from the 1930s. The language used in eastern Turkistan is the continuation of the changed and developed version of the old Uighurian Turkish. Modern Uighurian Turkish is used today by especially a very big population in a very large geography called Turkistan in middle Asia.The aim of this study was to analyze the phonetically and morphological of common words which have very little differences and to show the change of the vocal situations and the development of the language logic up until time of the modern Uighurian Turkish and Turkey?s Turkish. In this study numerous common Turkish words were found and studied in detail. The main resource of this study was Turkey?s Turkish and Uighurian Turkish dictionaries. The main resources contacted to show examples were various works written in Uighurian Turkish. Our most trustworthy witnesses were people who spoke and worked in this area using Uighurian Turkish with the most properly spoken pronunciation.Our study consists of two parts. The first part includes the world formation and the common vocals of Uighurian Turkish and Turkey?s Turkish. In the second part, common words were presented with the definitions. The use and different forms of nouns (plants, animals and country names), verbs, adjectives, preposition, adverbs, pronouns, gerund, gerundium in Uighurian Turkish and Turkey?s Turkish were analyzed one by one on a page divided into two.As a result, it was proved once again that Uighurian Turkish and Turkey?s Turkish are close relative languages and this fact was reinforced with examples.
Benzer Tezler
- Eski O'zbek tili va Yazuvi Pratikumi (giriş-ses bilgisi-metin aktarma)
Old Uzbek language And Yazuvi Pratukumi (introduction- phonetics-text-translation)
ISMAHAN GÜLŞEN ÖZENBOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ KARTALLIOĞLU
- Yeni Uygur Türkçesi ve Türkiye Türkçesindeki ortak atasözleri
New Uyghur Turkish and Turkey Turkish in common provebs
ENES AKGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Karşılaştırmalı EdebiyatPamukkale ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSEL BAYTOK
- Yeni Uygur Türkçesi Zunun Kadiri eserleri (giriş-inceleme-metin-çeviri)
New Uighur Turkish Zunun Kadiri works (admission-review-text-translation)
CANSU YILMAZ
- Yeni uygur Türkçesi ile yazılan Yusuf Zilayxa adlı eserin transkripsiyonu, Türkiye Türkçesine aktarımı ve dil incelemesi
The transcription, the adaptation to Turkey's Turkish and the language analysis of the literary work Yusuf-Zilayxa written with new Uighur Turkish
EMİNE ARPACIK
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. VOLKAN COŞKUN
- Leyli Mecnun metni esasında yeni Uygur Türkçesinde gramer incelemesi
Grammar examination in the New Uyghur Turkish on the basis of Leyli Mecnun text
İLKNUR KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET FATİH KİRİŞÇİOĞLU