Geri Dön

Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatında sezgici felsefenin tezahürü

Reflections of intuitive philosophy in Turkish literature of the Repuclic Period

PDF İndir

  1. Tez No: 740887
  2. Yazar: SAADET ÇETİN YILDIRIM
  3. Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM ŞAHİN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Felsefe, Türk Dili ve Edebiyatı, Philosophy, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 253

Özet

Fransız filozof Henri Bergson'un (1859-1941) 19. yüzyılın hâkim öğretisi olan pozitivizmin dünyanın algılanmasında ve bilgi edinmede yeterli olmadığı, sezgiye dayalı bilginin insanı asıl gerçek bilgiye ulaştıracağı yönünde geliştirdiği ve yeni bir zaman anlayışı getirdiği sezgi (intuition) felsefesi, 20. yüzyıl düşüncesinde önemli bir açılım meydana getirmiştir. Türk düşüncesinde 1910'lu yıllardan itibaren tanınmaya başlayan sezgicilik öğretisinin, düşünce ve sanat alanlarında etkili olduğu düşünülmektedir. Bu bakımdan tezin konusunu fikrî sahada başlayan bu tesirin, edebî sahaya yansımalarının içeriği ve boyutlarının araştırılması oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında bireyin ruh ve zihin dünyasına yönelik olarak yazılan şiir ve nesir türündeki eserlerin felsefi arka planını araştırmak ve buradan hareketle dönem edebiyatı ile düşünce ortamının münasebetini incelemektir. Çalışmada, fikri sahada aydınların ve sanatkârların düşünce yapısını ve hayatı algılamalarını biçimlendiren sezgicilik temel alınarak, bu düşüncenin Türk entelektüel hayatına girişi ve edebiyata etkileri tarihsel ve felsefi bir okumaya tabi tutulmuştur. Kronolojik bir okuma ile etkinin ne zaman ve nasıl başladığı, ne kadar devam ettiği, hangi aşamalardan geçtiği, edebî sahadaki tezahürünün ne zaman başladığı, ilişkilendirilebilecek kavramlar, sanatkârların birbirini etkileyip etkilemediği gibi hususlar üzerinde durulmuştur. Bu çalışma ile 1930'lar sonrasında dış dünyanın anlatımını önceleyen, günün koşullarına göre şekillenen edebiyat ve onun yanı başında bireyi ve onun iç dünyasını ele alan edebiyat olarak kabaca sınıflandırılabilecek iki edebî temayülün ortaya çıkışının sebeplerinin neler olduğu, 1920'lerde ve 1930'larda Türk entelektüel hayatında yankı bulan felsefi akımlar arasında sezgi felsefesinin yeri, Bergson'un Türk entellektüelleri için ne anlama geldiği ve Bergson'a yönelimin altında yatan sebeplerin nasıl açıklanabileceği gibi hususlar tezin merkez problemlerini teşkil etmektedir. Buradan hareketle, sanatkârların sezgici bir tavra sahip olup olmadığı ve sezgici tavrın ifadelerine yansıma biçimleri incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

The philosophy of intuition, developed by the French philosopher Henri Bergson (1859-1941) in the direction that positivism, which is the dominant teaching of the 19th century, is not sufficient in perceiving the world and acquiring knowledge, and that intuition-based knowledge will lead people to real knowledge, has created an important opening in the thought of the 20th century. It is thought that the intuitionism doctrine, which has been recognized in Turkish thought since the 1910s, is effective in the fields of thought and art. In this respect, the subject of the thesis is the investigation of the content and dimensions of the reflections of this influence, which started in the intellectual field, on the literary field. The aim of the study is to investigate the philosophical background of the works of poetry and prose written for the soul and mental world of the individual in the Republican period Turkish literature and to examine the relationship between the period literature and the environment of thought. In this study, on the basis of intuitionism that shapes the mentality and perception of life of intellectuals and artists in the intellectual field, the entry of this thought into Turkish intellectual life and its effects on literature has been subjected to a historical and philosophical reading. With a chronological reading, issues such as when and how the effect started, how long it lasted, what stages it went through, when its manifestation in the literary field began, the concepts that could be related, and whether the artists influenced each other were examined. The main subject of the thesis is what the reasons for the emergence of two literary tendencies, literature that prioritizes the expression of the outer world after the 1930s and literature that deals with the inner world of the individual, the place of intuition philosophy in Turkish intellectual life in the 1920s and 1930s, the importance of Bergson for Turkish intellectuals and reasons for interest in Bergson. From this point of view, whether the artists have an intuitive attitude and the reflection of the intuitive attitude on their expressions were examined.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    72718

    Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında Hisar Topluluğu ve edebi faaliyetleri

    The Republican era in Turkish literature Hisar Group and literary activities

    ÖZTÜRK EMİROĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. RAMAZAN KAPLAN

  2. Tez No

    215108

    Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında çocuklar için hazırlanan şiir antolojileri üzerinde bir araştırma(1973-1998)

    A research about poetry anthologies designed for children in the Turkish literature of republican period (1973-1998)

    YASEMİN MAKAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Eğitim ve ÖğretimPamukkale Üniversitesi

    Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. ALİ DONBAY

  3. Tez No

    234499

    Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatında roman eleştirisi (1960-1980)

    The novel criticism of turkish literature in Republic Period (19601980)

    BANU ALTINOVA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    PROF. DR. ALEMDAR YALÇIN

  4. Tez No

    506882

    Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatında kadın temsilleri ve kimlik sorunları bağlamında bir varoluş mücadelesi: 'Ölmeye yatmak'

    A struggle for existence in the context of female representation and identity problems in Turkish republican literature era: 'Ölmeye yatmak'

    ELMAS DÖNMEZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    İletişim Bilimleriİstanbul Kültür Üniversitesi

    İletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ PERİHAN TAŞ ÖZ

  5. Tez No

    368145

    Asaf Hâlet Çelebi'nin şiirlerinin kaynakları

    The sources of Asaf Hâlet Çelebi's poetry

    BİLGİN BAKINÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DURALİ YILMAZ

Geri Dön