Heteroseksüel çiftlerde cinsiyetçilik türleri ile yakın ilişki şiddeti arasındaki ilişkide baskınlık düzeyinin aracı rolü
The mediator role of dominance levels in the relationship between sexism types and intimate partner violence on heterosexual dyads
- Tez No: 741567
- Danışmanlar: PROF. DR. ARİF ÖZER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışma Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Bu araştırmanın amacı, heteroseksüel çiftlerde çelişik duygulu cinsiyetçilik ile yakın ilişki şiddeti arasındaki ilişkide baskınlığın aracı rolünün incelenmesi ve Baskınlık Ölçeği'nin Türkçeye uyarlanmasıdır. Bu araştırmada yordamaya dayalı korelasyonel model kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, bir büyük şehirde yaşayan ve uygun örnekleme yöntemiyle seçilmiş 108 heteroseksüel çift oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği, Çatışmaların Çözümüne Yaklaşım Ölçeği-2 ve Baskınlık Ölçeği kullanılmıştır. Analizler Mplus 8.1 paket programında gerçekleştirilmiştir. Baskınlık Ölçeği Türkçeye uyarlanırken yapı geçerliği kapsamında doğrulayıcı faktör analizi yapılmış, ölçümlerin güvenirliği ise Cronbach alfa güvenirlik analizleriyle test edilmiştir. Sonuçlar Baskınlık Ölçeği Türkçe formundan elde edilen ölçümlerin güvenirlik ve geçerlik değerlerinin yeterli olduğunu göstermiştir. Araştırmaya katılan çiftler için ayırt edilebilir ve ayırt edilemez model testleri yapılmış; çalışmaya katılan çiftlerin ayırt edilebilir olduğu görülmüştür. Çiftlerden elde edilen veriler aktör-partner karşılıklı bağımlı aracılık yaklaşımıyla değerlendirilmiştir. Bu araştırmanın bulguları; yakın ilişki şiddeti konusunda bir cinsiyet simetrisi olduğunu ve şiddetin partnerler arasında karşılıklı şekilde ortaya çıktığını göstermiştir. Erkeğin korumacı cinsiyetçilik düzeyinin artmasının kadın ve erkek için uygulanan ve maruz kalınan yakın ilişki şiddetini azalttığı bulunmuştur. Çelişik duygulu cinsiyetçilik, yakın ilişki şiddetini doğrudan arttırmamaktadır; fakat partnerlerin baskınlığı arttığında çelişik duygulu cinsiyetçilik kadının ve erkeğin uyguladığı ve maruz kaldığı yakın ilişki şiddetini arttırmaktadır. Partnerlerden birinin baskınlığı arttığında, kadının korumacı cinsiyetçilik düzeyi, erkeğin ise düşmanca cinsiyetçilik düzeyinin artması partnerlerin uyguladığı ve maruz kaldığı şiddeti arttırmaktadır. Bu araştırmadan elde edilen sonuçlar yakın ilişki şiddeti literatürü kapsamında tartışılmış; araştırma ve uygulama alanına yönelik öneriler sunulmuştur. Bu araştırmanın yakın ilişki şiddeti literatürüne katkı sağlaması umulmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aimed to examine the mediation role of dominance in the relationship between ambivalent sexism and intimate partner violence in heterosexual dyads and to adapt the Dominance Scale into Turkish. The design was a predictive correlational study. The study participants consisted of 108 heterosexual couples selected by a convenient sampling method. The Instruments were the Personal Information Form, Ambivalent Sexism Inventory, Conflict Tactics Scale-2, and Dominance Scale. Data analysis was performed in Mplus 8.1. Dominance Scale was adapted into Turkish, confirmatory factor analysis was conducted for construct validity, and Cronbach alpha coefficients were calculated to evaluate the reliability. The results indicated that the reliability and validity coefficients of Dominance Scale were sufficient. Later, dyad members' distinguishability was examined, and the results showed that dyad members are distinguishable. Data obtained from couples were assessed through the actor-partner interdependence mediation model. The results revealed that intimate partner violence was bidirectional. As men's benevolent sexism level increased, the likelihood of exposure and perpetration of intimate partner violence reduced for both men and women. Ambivalent sexism had no direct effect on the increase of intimate partner violence. However, when partners' dominance levels rose, ambivalent sexism caused an increase in the victimization and perpetration of intimate partner violence. As one of the partners' dominance levels rose, women's ambivalent sexism levels and men's hostile sexism levels increased the violence exposed and perpetrated by partners. The findings were discussed in intimate partner violence literature, and recommendations were presented for theoretical and practical applications.
Benzer Tezler
- The relationship between social dominance orientation, relationship power and dyadic adjustment: Examining actor-partner effects
Sosyal baskınlık yönelimi, ilişkideki güç ve çift uyumu arasındaki ilişki: Aktör-partner etkilerinin incelenmesi
AYSOLTAN YMAMGULYYEVA
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
PsikolojiÖzyeğin ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLÜFER KAFESCİOĞLU
- Examining the relationship between the levels of depression, anxiety, and stress in couples and their communication patterns
Çiftlerde depresyon, anksiyete ve stres seviyelerinin iletişim örüntüleriyle ilişkisi
SELMA ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
PsikolojiÖzyeğin ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLÜFER KAFESCİOĞLU
- The relationship between parental acceptance-rejection, marital satisfaction and rejection sensitivity in Turkish newlyweds: A dyadic mediation analysis
Türk yeni evli çiftlerde ebeveyn kabul-reddi, evlilik doyumu ve reddedilme duyarlılığı arasındaki ilişki: Çift analizi
DERİN ERALP
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiÖzyeğin ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELENGA GÜRMEN
- Çift ilişkilerinde algılanan partner duyarlılığı, özşefkat, kişilerarası duygu düzenleme ve ilişki doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi
The associations between perceived partner responsiveness, self compassion, interpersonal emotion regulation and relationship satisfaction in couple relations
LEVENT KURT
Doktora
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİS ÖZERK
- A dyadic analysis of the link between couples' perfectionism and attachment behaviors
Çiftlerin mükemmeliyetçilikleri ve bağlanma davranışları arasındaki ilişkinin çift perspektifinden analizi
ÇAĞLA AKTÜN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiÖzyeğin ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLÜFER KAFESCİOĞLU