Türkmen Türkçesi ile Çağatay Türkçesinin karşılaştırmalı söz varlığı
Comparison of Turkmen Turkish's vocabulary with Chagatai Turkish's vocabulary
- Tez No: 743678
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SAVAŞ ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Söz Varlığı, Türkmen Türkçesi, Çağatayca, Vocabulary, Turkmen Language, Chagatai Language
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 357
Özet
Tarihte Çağatay Türkçesi, geniş coğrafyalara yayılarak Türkmenlerin yaşadıkları bölgelerde de kullanılmış bir yazı dili olmuştur. Türkmen Türkçesinin, diğer Oğuz lehçelerinin konuşurlarına göre doğuda yer alması, onun dil özellikleri bakımından etkilenmesine neden olmuştur. Bu çalışmada, Çağatay yazı dilinin söz varlığı, çeşitli eserlerden derlenerek günümüzdeki Türkmenistan Türkmen Türkçesindeki söz varlığı ile karşılaştırılmıştır. Çağatay dönemine ait on iki eser taranarak günümüz Türkmen Türkçesinde yaşayan sözcükler tespit edilmiştir. Çalışmamızın amacı, tarihi bir yazı dili olan Çağatay Türkçesi ile çağdaş bir dil olan Türkmen Türkçesinin söz varlığı karşılaştırmak ve günümüz Türkmen Türkçesinde bu söz varlığını izah etmektir. Çalışmamız; Giriş, Karşılaştırmalı Söz Varlığı ve Sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Çağatay Türkçesinden, kullanıldığı dönem hakkında bilgilerden ve Türkmen Türkçesiyle olan durumu izah edilmiştir. Bu bölümde, Türkmen Türkçesinin gelişiminden, Çağataycanın ve Türkmencenin belirleyici lehçe özellikleri aktarılmıştır. Bu bölümden sonra Karşılaştırmalı Söz Varlığı başlığında iki lehçe arasındaki söz varlığı karşılıklı olarak incelenmiştir. Sonuç bölümünde, yaptığımız karşılaştırmalı söz varlığı çalışmamızdan elde ettiğimiz bilgiler doğrultusunda iki lehçe arasındaki ses özelliklerinin ve ses değişimlerinin değerlendirilmesi yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
In history, Chagatai Turkish has spread over wide geographies and has been a written language used in the regions where Turkmens live. The fact that Turkmen Turkish is located in the east compared to the speakers of other Oghuz dialects has caused it to be affected in terms of language characteristics. In this study, the vocabulary of today's Turkmenistan Turkmen Turkish has been compared with the vocabulary of the Chagatai written language by compiling from various works. Twelve works belonging to the Chagatai period were scanned and words living in today's Turkmen Turkish were determined. The words in the works written in Chagatai Turkish were determined in today's Turkmen Turkish dictionaries, and the words living in today's Turkmen Turkish are shown. The aim of our study is to compare the vocabulary of Chagatai Turkish, which is a historical written language, and Turkmen Turkish, which is a contemporary language, and to determine the vocabulary of Chagatai Turkish in today's Turkmen Turkish. Our work; It consists of Introduction, Comparative Vocabulary and Conclusion. In the introductory part, the Chagatai Turkish, the information about the period in which it was used, and its situation with the Turkmen Turkish are explained.In this section, the development of Turkmen Turkish and the distinctive dialect features of Chagatai and Turkmen are presented.After this section, the vocabulary between the two dialects has been examined mutually under the title of Comparative Vocabulary.In the conclusion part, the phonetic features and phonetic changes between the two dialects were evaluated in line with the information we obtained from our comparative vocabulary study.
Benzer Tezler
- Ali Şir Nevâyî dilinden Özbek ve Türkmen Türkçelerine söz varlığındaki gelişmeler
Başlık çevirisi yok
ÖZLEM EMİNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL YÜCEL
- Kitāb-ı mevāʿiz - almatı nüshası (Dil özellikleri-metin-dizin)
Ki̇tāb-i mevāʿi̇z - almati nüshasi (Language features-text-index)
ORHAN TÜRKMEN
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CAHİT BAŞDAŞ
- Türkmen Türkçesi ile Divanü Lûgat-it Türk'ün söz varlığı açısından karşılaştırılması
The existence of the verbs for Turkman Turkish with Divanü Lûgat-it Türk
YAVUZ TANYERİ
- Türkmen Türkçesi ve Türkiye Türkçesi atasözlerinde geçen dinî terimlerin karşılaştırılması
The comparison of religious terms in Turkmen Turkish and Turkish of Turkey proverbs
TUĞÇE BURCU DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKÇE YÜKSELEN PELER
- Afganistanlı şair Huda Verdi'nin kıssaları üzerine dil incelemesi
Linguistic analysis on the stories of the Afghan poet Huda Verdi
SAMET SARIKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ MELTEM ERDEM UÇAR