Hayatı ve icra üslubu ile bir bağlama üstadı: Ekrem Çelebi
A baglama master with his life and performance style: Ekrem Çelebi
- Tez No: 743815
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ LEVENT DEĞİRMENCİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Abdallık Geleneği, Bağlama, Üstat, Kişisel Üslup, Ekrem Çelebi, Abdallık Tradition, Baglama, Master, Personal Style, Ekrem Çelebi
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
Bu araştırmada, bir bağlama icracısı olarak tavır, üslup ve yorum bakımından Abdallık geleneğinin son temsilcilerinden birisi olan Ekrem Çelebi'nin yaşam öyküsünün, kişisel icra üslubunun; bu bağlamda kendinden önceki üstatlarla olan icra farklılıklarının ortaya konulması amaçlanmıştır. İfade edilen amaç doğrultusunda araştırma dört aşamada tamamlanmıştır Araştırmanın ilk aşamasında literatür taraması yapılmış, bu kapsamda Türk müzik kültürünün günümüze ulaşması adına önemli katkılar sağlamış olan Abdallar ile ilgili bilgilerin yer aldığı kaynaklara (bildiri, makale, tez, kitap vs.) ulaşılmış, elde edilen bilgilerle araştırmanın kavramsal çerçevesi oluşturulmuştur. Araştırmanın ikinci aşamasında, araştırmaya konu olan Ekrem Çelebi ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, öncelikle Ekrem Çelebi'nin sanat hayatı ve icracılığına yönelik bilgilere ulaşmak amacıyla, yarı yapılandırılmış ve yapılandırılmış görüşme soruları (30) hazırlanmıştır. Hazırlanan sorular, alanında uzman akademisyenlerle paylaşılmış, uzman görüşleri doğrultusunda gerekli düzeltmeler yapılarak sorulara son hâli verilmiştir. Devamında 27.11. 2020 tarihinde Ankara'daki evinde Ekrem Çelebi ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın üçüncü aşamasında, görüşme yoluyla elde edilen verilerin analizi tamamlanmıştır. Veriler, nitel araştırma yöntemlerinden betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiş, bu kapsamda yaşam öyküsü veya anlatı analizi olarak bilinen desen kullanılmıştır. Araştırmanın dördüncü aşamasında, Ekrem Çelebi'nin bağlama tekniğine dair kişisel icra üslubu incelenmiştir. Bu kapsamda, kişisel üslubun (yörenin usta isimlerinin üsluplarından farklı olarak) ortaya konulabilmesi adına, özellikle serbest ritimli olan ve yorumlamaya imkân tanıyan yapısıyla, uzun hava formundaki eserler seçilmiştir. Bu doğrultuda, yörenin usta isimleri olarak bilinen Muharrem Ertaş, Hacı Taşan, Çekiç Ali, Neşet Ertaş, Bahri Altaş ve Ekrem Çelebi'nin seslendirdikleri 7'si uzun hava, 1'i kırık hava formunda olmak üzere 8 eser belirlenmiştir. İcra üslubunun ortaya çıkarılması amacıyla, belirlenen eserler yukarıda ifade edilen usta icracıların icraları ve Ekrem Çelebi'nin icrası üzerinden ayrı ayrı notaya alınmıştır (toplamda 24 icranın notası). Sonrasında, icralar; ezgi motifleri, ezgi çekirdekleri, ritmik kalıplar, icra teknikleri ve ifade unsurları üzerinden karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmalarda Ertuğrul Bayraktarkatal, Okan Murat Öztürk ve Cenk Güray tarafından geliştirilen ve günümüzde Arel sistemine alternatif olarak kabul gören makamsal ezgi çekirdekleri modeli temel alınmıştır. Araştırmanın beşinci ve son aşamasında, araştırma raporlaştırılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler ışığında, Ekrem Çelebi'nin, Abdallar ile iç içe bir yaşam sürdüğü ve bu müzik kültüründen beslenerek müzikal kimliğini oluşturduğu görülmüştür. İçinde yetiştiği ve beslendiği müzik kültürünü icrasına da yansıtan Çelebi'nin, yöredeki icracılardan farklı olarak kendine özgü bir icra üslubu geliştirdiği; bu doğrultuda icralarında teknik icra kabiliyeti (acelite ve dinamik yapılar içeren) gerektiren uzun müzik cümleleri kullandığı görülmüştür. Bu durumun Ekrem Çelebi'nin kendine özgü icra üslubunun ortaya çıkmasında belirleyici olduğu düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this research, the life story and personal performance style of Ekrem Çelebi, one of the last representatives of the Abdallık tradition in terms of attitude, style and interpretation as a baglama performer is evaluated. In this context, it is aimed to reveal the differences in his performance with the previous masters. Based on this aim, the research was conducted in four stages. In the first stage of the research, a literature was reviewed. in this context, the sources (paper, article, thesis, book, etc.) containing information about Abdals, who have made important contributions to Turkish music culture, were found. The conceptual framework of the research was formed based on the obtained information. In the second stage of the research, interview with Ekrem Çelebi who is the subject of the research, was held. Primarily, semi-structured and structured interview questions (30) were prepared in order to obtain information about Ekrem Çelebi's art life and performance. Prepared questions were shared with academicians who are experts in their fields. The questions were edited in line with expert opinions. The interview was held with Ekrem Çelebi at his home in Ankara in 27.11.2020. In the third stage of the research, the analysis of the data obtained through the interview was completed. The data were analyzed with the descriptive analysis method. The design known as life story or narrative analysis which is one of the qualitative research methods was used. In the fourth stage of the research, Ekrem Çelebi's personal performance style of baglama technique was examined. In order to reveal the personal style (different from the styles of the masters of the region), works in the form of unmetered folk song, especially with their free rhythm structure that allows interpretation, were chosen. In this context, 8 pieces, 7 of which are in the form of unmetered folk songs and 1 in the form of rhythmic folk song, performed by Muharrem Ertaş, Hacı Taşan, Çekiç Ali, Neşet Ertaş, Bahri Altaş and Ekrem Çelebi, who are known as the masters of the region, were determined. In order to reveal the performance style, the performances of the master performers and Ekrem Çelebi's performance (a total of 24 performances) for the determined works were notated separately. Afterwards, the executions were compared regarding melody motifs, melody nuclei, rhythmic patterns, performance techniques and expression elements. Comparisons are based on the melody core model developed by Ertuğrul Bayraktarkatal, Okan Murat Öztürk and Cenk Güray, which is accepted as an alternative to the Arel system today. In the fifth and final stage of the research, the research was reported. In the light of the data obtained from the research, it was revealed that Ekrem Çelebi lived a life intertwined with Abdals and formed his musical identity by feeding from this music culture. It was observed that Çelebi who reflect the musical culture in which he was brought up and nurtured to his performance, developed a unique performance style different from the performers in the region. It was observed that long musical sentences that require technical performance skills (containing quickness and dynamic structures) in his performances. This situation is thought to be a determining factor in Ekrem Çelebi's unique performance style.
Benzer Tezler
- Burdurlu mahalli sanatçı Ahmet Ali Selçuk'un (1944-2011) hayatı, eserleri ve müzikal üslubu
The local musician of Burdur, Ahmet Ali Selçuk's (1944-2011) life, his works and his musical style
AHMET ALİ SELÇUK
- Sivaslı ozan Hasan Erdoğan'ın ozanlık geleneğindeki önemi ve 13 eserinin derlenmesi
Importance of Hasan Erdoğan from Sivas in the traditon of being a poet and compilation of his 13 works
ŞAHİN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Müziği Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AFŞİN FATİH EMİRALİOĞLU
- Şemsettin Ziya Bey'in hayatı ve şarkı formundaki eserlerinin incelenmesi
Study of Şemsettin Ziya Bey's life and his works in song form
SERVET ZEKİ ERSOY
- Âşık Remzâni'nin sanatçı kişiliği ve yayınlanmamış on eserinin müzikal analizi
The artistic personality of Âşik Remzâni and the musical analysis of his ten unpublished works
CEVAHİR KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Halk Bilimi (Folklor)Haliç ÜniversitesiTürk Müziği Ana Sanat Dalı
PROF. ADNAN KOÇ
- Sümmani'nin hayatı ve tavrı
The Life and the manner of Sümmani
EMSAL GÜNAYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Halk Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. ŞENEL ÖNALDI