Samuel Beckett tiyatrosunda dilin kullanımı ve öznellik anlayışının incelenmesi
Examining the use of language and the understanding of subjectivity in the Samuel Beckett theater
- Tez No: 744022
- Danışmanlar: PROF. DR. ASLIHAN ÜNLÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Dil, Öznellik, Beckett, Lacan, Postmodernizm, Language, Subjectivity, Beckett, Lacan, Postmodernism
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Bu çalışma, dil ile hakikat ve öznellik arasındaki ilişkinin değişen felsefi görüşler etrafında tiyatroyu ve temsili etkilediği görüşünü temel alır. Antik Yunan'dan 19. yüzyıla dek süren dil ile hakikatin bire bir örtüştüğü ve dilin, şeylerin özünü yansıtan ve onların yerini mutlak surette simgesel açıdan karşılayan logos merkezli Batı düşüncesi bu yüzyıldaki dilbilimsel ve psikanalitik gelişmelerle sarsılır. Dilin insan yapımı doğasının şeylerin kendisiyle değil, toplumsal uzlaşıyla oluştuğu görüşü tarih boyunca, özellikle Descartes'ın düşüncelerinden beri, cogitocu özne düşüncesini yerinden eder. Dil, öznenin değiştiremediği, yalnızca toplumsal uzlaşım kurallarınca değişen ve özneyi de değiştiren bir dizge olarak düşünülmeye başlanır. Bu değişim başta tiyatro olmak üzere tüm güzel sanatlarda paradagimatik bir kaymaya sebep olur. Böylece Aristoteles'ten Hegel'e değin akıl ve sözle gelişen klasik dram anlayışı bir takım radikal dönüşümlere maruz kalır. Tarihsel Avangard'larla beraber klasik temsil biçiminin reddedilmesiyle tiyatro“Temsil Krizi”diye bilinen döneme sürüklenir. Dil, performatif doğasıyla öznelliğin parçalı yapısını anlatmak için kullanılan bir araca dönüşür. Samuel Beckett, Tarihsel Avangard'larla başlayan bu temsil krizine Absürd tiyatro anlayışıyla farklı bir soluk getiren tiyatro sahnesindeki en tartışmalı isimlerdendir. Beckett'in dil ve temsil anlayışı tiyatroyu performans ve metin arasında sürekli bir alışverişe sokacak denli özgün ve açık bir yapı sunar. Bu yapı, klasik temsil anlayışının hakikati temsil ettiği görüşünü parçalar. Beckett dili, hakikatin önündeki en büyük engel olarak görür. Bu yüzden dil parçalanmalı ve dilin ardındaki Gerçek'in ışığı parçalanmış bu dilin gediklerinden, sessizlikler ve eksilen anlamlarla sızmalıdır. Dolayısıyla postmodern düşüncede dilin düzensizliği öznenin düzensizliği olarak görülür. Bu noktada incelemenin kendine destek aldığı en önemli isim Jacques Lacan olacaktır. Lacan'ın dilbilimsel çalışmaları ve özne anlayışı Samuel Beckett oyunlarının çözümlenmesinde temel kaynakları oluşturacaktır. Samuel Beckett tiyatrosunda dil ve özne anlayışının postmodern düşünce izleğinde gelişen özne kuramını desteklediği, öznenin dile değil, dilin özneye sahip olduğu düşüncesinin Beckett oyunlarında izleri sürülecektir.
Özet (Çeviri)
This study is based on the view that the relationship between language, truth and subjectivity affects theater and representation around changing philosophical views. From Ancient Greece to the 19. century, the logos-centered Western thought, in which language and truth coincide exactly, reflecting the essence of language and things and replacing them absolutely symbolically, was shaken by the linguistic and psychoanalytic developments in these centuries. The view that the man-made nature of language is not formed by the things themselves but by social consensus throughout history, especially since Descartes' thoughts, has displaced the cogito –coherent and integrated– subject idea. Language begins to be thought of as a system that the subject can not change, it changes only by the rules of social convention, and also changes the subject itself. This change causes a paradigmatic shift in all fine arts, especially in theatre. Thus, from Aristotle to Hegel, the understanding of classical drama, which developed with reason and speech, is subjected to some radical transformations. Rhe rejection of the classical representation with the historical avant-gardes couses the theater's drag into a period known as the“Representation Crisis”. Language turns into a tool used to describe the fragmented structure of subjectivity with it's performative nature. Samuel Beckett brings different breath to this representation crisis that started with the Historical Avant-gardes with his absurd theater perception. Beckett's perception of language and representation offers a structure that is so open to reflection that it puts theater in a constant exchange between performance and text. Beckett sees language as the biggest obstacle for the truth. Therefore, language must be fragmented, and the light of the Real behind it must seep through the gaps of this fragmented language, through silences and diminished meanings. At this point, Jacques Lacan will be the most important name in that study. Lacan's linguistic studies and subject perception will be the main sources for the analysis of Samuel Beckett's plays. Beckett's plays who has the subject theory developed in the path of postmodern thought will be traced in the light of the idea that not the subject has the language, contrarily language has the subject.
Benzer Tezler
- Pinterland revisited: Affirming the pinteresque in contemporary British drama
Pinter diyarına ziyaret: Çağdaş İngiliz tiyatrosunda Harold Pinter'ın izleri
RIZA ÇİMEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
İngiliz Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SILA ŞENLEN GÜVENÇ
- Savaş sonrası (1950-1960) İngiliz tiyatrosunda Anti-kahraman
Antihero in post-war British drama (1950-1960)
MURAT KADİROĞLU
Doktora
Türkçe
2014
Sahne ve Görüntü SanatlarıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NÜKET BELGİN ELBİR
- The diversity of Tom Stoppard's approaches in creating theatrical material for his drama
Tom Stoppard'ın dramasındaki tiyatro unsurlarını yaratmada kullandığı yaklaşımların farklılığı
SEVİLAY BİÇİCİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
Sahne ve Görüntü SanatlarıAtılım Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. MARCİA VALE
- Samuel Beckett'in oyunlarında sessizlik
Silence' in Samuel Beckett's plays
HANDE ÖYKÜ EKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sahne ve Görüntü SanatlarıHaliç ÜniversitesiTiyatro Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AYŞİN CANDAN
- Sisifos'un Taşı: Samuel Beckett ve Eugène Ionesco'nun absürt tiyatrosunda insanlık durumu
The Rock of Sisyphus: Human condition in Samuel Beckett and Eugène Ionesco's absurd theatre
MANZAR ISMAYILOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Karşılaştırmalı EdebiyatDokuz Eylül ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UFUK GÜNDOĞAN