Muğla Bodrum doğal boyarmadde kaynaklarının tespiti ve pamuklu kumaşlarda uygulanması
Determination of natural dyestuff sources in Muğla Bodrum and their application in cotton fabrics
- Tez No: 744336
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLŞEN ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Sanat Tarihi, Crafts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Azo Boyarmadde, Bodrum, Doğal Boya, Haslık, Pamuk, Azo Dyestuff, Basement, Natural Dye, Fastness, Cotton
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Doğal boyarmaddelerin kullanımı neredeyse insanlık tarihi kadar eski bir yöntemdir. İlk çağlarda yaşayan insanlar bizlere bu yöntemi öğretmişlerdir. Doğal boyarmaddeler günümüze kadar değişerek ve gelişerek varlığını devam ettirmiştir. Doğal boyarmaddelerin elde ediliş şekli eskiden doğal yollarla olurken zamanın ve çağın değişimiyle yapay bir şekle bürünmüştür. Sentetik boyaların ortaya çıkması doğal boyalara göre ulaşılabilirliği, düşük maliyeti, aynı renk tonlarının elde edilebilmesi, her an kolay ve bol miktarda bulunabilmesi sebebiyle doğal boyarmaddelere talep giderek azalmıştır. Sanayinin ilerlemesiyle doğal boyarmaddeler gün geçtikçe daha az kullanılmaktadır. Sanayi atıklarının ve sentetik boyarmaddelerin doğayı kirletmesi, alerjik ve kanserojen etkilerinin insan sağlığına, hayvanlara ve doğaya zararlı etkileri günden güne artmaktadır. Fakat doğal boyarmaddeler hiçbir zararlı madde içermemektedir. Bu sebeple kullanım alanlarının geliştirilerek gündelik yaşam içerisine daha fazla dahil edilmesi ve eski reçetelerin araştırılarak gün yüzüne çıkarılması sağlanmalıdır. Bu çalışmada Bodrum ve köylerinde dokunan halı ve kilim iplerinin boyanmasında en çok tercih edilen zeytin, ceviz, hayıt, nar, kızılçam ve mersin bitkilerinden elde edilen boyarmaddelerin ile, 4 farklı mordan türleri (şap, meşe palamudu, demir, meşe – şap) ve mordanlama yöntemleri kullanılarak organik pamuklu kumaşlar boyanmıştır. Bitkilerden elde edilen boyarmaddelerin organik pamuklu kumaş üzerine önce mordanlama sonra boyama yöntemiyle 6 bitkiden 24 ton elde edilmiştir. Yapılan deneyler sonucunda yaş sürtünmeye karşı renk haslık, kuru sürtünmeye karşı renk haslık testi ve 32 azo boyarmadde (insan sağlığına zararlı maddeler) testine tabii tutularak sonuçlar değerlendirilmiştir. Sonuçlar doğrultusunda bitki türlerine, kumaş testlerine ve mordan yöntemlerine göre grafik tablolama yöntemiyle gösterilmiştir. Ayrıca elde edilen numuneler bitki türlerine göre azo boyarmadde testi yapılarak sonuçları ölçülmüş ve elde edilen sonuçlar tablolar şeklinde verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The use of natural dyestuffs is a method almost as old as human history. People who lived in the early ages taught us this method. Natural dyestuffs have continued to exist by changing and developing to the present day. The way of obtaining natural dyestuffs used to be by natural means, but with the change of time and age, it has taken on an artificial form. The demand for natural dyestuffs has gradually decreased due to the availability of synthetic dyes compared to natural dyes, their low cost, the fact that the same shades can be obtained, they can be easily and abundantly available at any time. With the progress of industry, natural dyestuffs are used less and less every day. The harmful effects of industrial wastes and synthetic dyestuffs on human health, animals and nature of pollution of nature, allergic and carcinogenic effects of industrial wastes and synthetic dyestuffs are increasing day by day. But natural dyestuffs do not contain any harmful substances. For this reason, it should be ensured that the areas of use are improved and included more in everyday life and that the old prescriptions are investigated and brought to the surface of the day. In this study, organic cotton fabrics were dyed using 4 different mordant types (alum, acorn, iron, oak – alum) and mordant methods with dyestuffs obtained from olive, walnut, hayit, pomegranate, red pine and myrtle plants, which are the most preferred for dyeing carpet and rug ropes woven in Bodrum and villages. 24 tons were obtained from 6 plants by first mordanting and then dyeing the dyes obtained from plants on organic cotton fabric. As a result of the experiments, the results were evaluated by subjected to age friction color fastness, dry friction color fastness test and 32 azo dyestuffs (substances harmful to human health) tests. According to the results, it is shown by graphical tabulation method according to plant species, fabric tests and mordant methods. In addition, the obtained samples were measured by azo dyestuff testing according to plant species and the results obtained were given in the form of tables.
Benzer Tezler
- Muğla florasından salvia fruticosa mill. (Syn. salvia triloba l.) örneklerinde genetik farklılıkların belirlenmesi
Determination of genetic differences among salvia fruticosa mill. (Syn. salvia triloba l.) samples from muğla flora
MÜGE ETİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
BiyolojiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BETÜL BÜRÜN
- Çevresel imaj-kimlik-anlam bağlamında Akdeniz bölgesindeki turizm binalarının incelenmesi
Examination of the touristic buildings in Mediterranean region on image-identity-meaning aspects
MUALLA KANCIOĞLU
Doktora
Türkçe
2001
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBina Bilgisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE İNCEOĞLU
- Türkiye'de Akdeniz'e kıyısı olan geleneksel konutlarda malzeme ve renk araştırması
Research of material and color on traditional houses at the Mediterranean coast of Turkey
BÜKET GÜÇBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
İç Mimari ve DekorasyonAtılım Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FERAY ÜNLÜ
- Kamu kurumları ve turistik işletmelerin doğal çevre-turizm etkileşimindeki rolleri: Bodrum örneği
The roles of public authorities and touristic organizations in natural environment and tourism interaction in Bodrum
EKREM EMEKTAR
- Muğla ili anakarası ve bazı adalarında bulunan yabani zeytin (Olea europaea subsp. europaea var. sylvestris) populasyonlarındaki genetik çeşitliliğin SSR belirteçleriyle değerlendirilmesi
Evaluation of genetic diversity in wild olive (Olea europaea subsp. europaea var. sylvestris) populations i̇n mainland and some islands of Muğla province by SSR markers
ULKAR NABIYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BiyolojiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VATAN TAŞKIN