Geri Dön

Muğla Bodrum doğal boyarmadde kaynaklarının tespiti ve pamuklu kumaşlarda uygulanması

Determination of natural dyestuff sources in Muğla Bodrum and their application in cotton fabrics

  1. Tez No: 744336
  2. Yazar: ZEHRA ÖZDOĞAN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLŞEN ÖZTÜRK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: El Sanatları, Sanat Tarihi, Crafts, Art History
  6. Anahtar Kelimeler: Azo Boyarmadde, Bodrum, Doğal Boya, Haslık, Pamuk, Azo Dyestuff, Basement, Natural Dye, Fastness, Cotton
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
  10. Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 101

Özet

Doğal boyarmaddelerin kullanımı neredeyse insanlık tarihi kadar eski bir yöntemdir. İlk çağlarda yaşayan insanlar bizlere bu yöntemi öğretmişlerdir. Doğal boyarmaddeler günümüze kadar değişerek ve gelişerek varlığını devam ettirmiştir. Doğal boyarmaddelerin elde ediliş şekli eskiden doğal yollarla olurken zamanın ve çağın değişimiyle yapay bir şekle bürünmüştür. Sentetik boyaların ortaya çıkması doğal boyalara göre ulaşılabilirliği, düşük maliyeti, aynı renk tonlarının elde edilebilmesi, her an kolay ve bol miktarda bulunabilmesi sebebiyle doğal boyarmaddelere talep giderek azalmıştır. Sanayinin ilerlemesiyle doğal boyarmaddeler gün geçtikçe daha az kullanılmaktadır. Sanayi atıklarının ve sentetik boyarmaddelerin doğayı kirletmesi, alerjik ve kanserojen etkilerinin insan sağlığına, hayvanlara ve doğaya zararlı etkileri günden güne artmaktadır. Fakat doğal boyarmaddeler hiçbir zararlı madde içermemektedir. Bu sebeple kullanım alanlarının geliştirilerek gündelik yaşam içerisine daha fazla dahil edilmesi ve eski reçetelerin araştırılarak gün yüzüne çıkarılması sağlanmalıdır. Bu çalışmada Bodrum ve köylerinde dokunan halı ve kilim iplerinin boyanmasında en çok tercih edilen zeytin, ceviz, hayıt, nar, kızılçam ve mersin bitkilerinden elde edilen boyarmaddelerin ile, 4 farklı mordan türleri (şap, meşe palamudu, demir, meşe – şap) ve mordanlama yöntemleri kullanılarak organik pamuklu kumaşlar boyanmıştır. Bitkilerden elde edilen boyarmaddelerin organik pamuklu kumaş üzerine önce mordanlama sonra boyama yöntemiyle 6 bitkiden 24 ton elde edilmiştir. Yapılan deneyler sonucunda yaş sürtünmeye karşı renk haslık, kuru sürtünmeye karşı renk haslık testi ve 32 azo boyarmadde (insan sağlığına zararlı maddeler) testine tabii tutularak sonuçlar değerlendirilmiştir. Sonuçlar doğrultusunda bitki türlerine, kumaş testlerine ve mordan yöntemlerine göre grafik tablolama yöntemiyle gösterilmiştir. Ayrıca elde edilen numuneler bitki türlerine göre azo boyarmadde testi yapılarak sonuçları ölçülmüş ve elde edilen sonuçlar tablolar şeklinde verilmiştir.

Özet (Çeviri)

The use of natural dyestuffs is a method almost as old as human history. People who lived in the early ages taught us this method. Natural dyestuffs have continued to exist by changing and developing to the present day. The way of obtaining natural dyestuffs used to be by natural means, but with the change of time and age, it has taken on an artificial form. The demand for natural dyestuffs has gradually decreased due to the availability of synthetic dyes compared to natural dyes, their low cost, the fact that the same shades can be obtained, they can be easily and abundantly available at any time. With the progress of industry, natural dyestuffs are used less and less every day. The harmful effects of industrial wastes and synthetic dyestuffs on human health, animals and nature of pollution of nature, allergic and carcinogenic effects of industrial wastes and synthetic dyestuffs are increasing day by day. But natural dyestuffs do not contain any harmful substances. For this reason, it should be ensured that the areas of use are improved and included more in everyday life and that the old prescriptions are investigated and brought to the surface of the day. In this study, organic cotton fabrics were dyed using 4 different mordant types (alum, acorn, iron, oak – alum) and mordant methods with dyestuffs obtained from olive, walnut, hayit, pomegranate, red pine and myrtle plants, which are the most preferred for dyeing carpet and rug ropes woven in Bodrum and villages. 24 tons were obtained from 6 plants by first mordanting and then dyeing the dyes obtained from plants on organic cotton fabric. As a result of the experiments, the results were evaluated by subjected to age friction color fastness, dry friction color fastness test and 32 azo dyestuffs (substances harmful to human health) tests. According to the results, it is shown by graphical tabulation method according to plant species, fabric tests and mordant methods. In addition, the obtained samples were measured by azo dyestuff testing according to plant species and the results obtained were given in the form of tables.

Benzer Tezler

  1. Muğla florasından salvia fruticosa mill. (Syn. salvia triloba l.) örneklerinde genetik farklılıkların belirlenmesi

    Determination of genetic differences among salvia fruticosa mill. (Syn. salvia triloba l.) samples from muğla flora

    MÜGE ETİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    BiyolojiMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BETÜL BÜRÜN

  2. Çevresel imaj-kimlik-anlam bağlamında Akdeniz bölgesindeki turizm binalarının incelenmesi

    Examination of the touristic buildings in Mediterranean region on image-identity-meaning aspects

    MUALLA KANCIOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bina Bilgisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MİNE İNCEOĞLU

  3. Türkiye'de Akdeniz'e kıyısı olan geleneksel konutlarda malzeme ve renk araştırması

    Research of material and color on traditional houses at the Mediterranean coast of Turkey

    BÜKET GÜÇBEY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    İç Mimari ve DekorasyonAtılım Üniversitesi

    İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. FERAY ÜNLÜ

  4. Kamu kurumları ve turistik işletmelerin doğal çevre-turizm etkileşimindeki rolleri: Bodrum örneği

    The roles of public authorities and touristic organizations in natural environment and tourism interaction in Bodrum

    EKREM EMEKTAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    İşletmeMuğla Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. ALİ SAYILIR

  5. Muğla ili anakarası ve bazı adalarında bulunan yabani zeytin (Olea europaea subsp. europaea var. sylvestris) populasyonlarındaki genetik çeşitliliğin SSR belirteçleriyle değerlendirilmesi

    Evaluation of genetic diversity in wild olive (Olea europaea subsp. europaea var. sylvestris) populations i̇n mainland and some islands of Muğla province by SSR markers

    ULKAR NABIYEVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    BiyolojiMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VATAN TAŞKIN