Ebû Hayseme Züheyr b. Harb'ın hayatı ve hadisçiliği
The life of Abu Khaythama Zuhayr b. Harb and his place in the study of hadiths
- Tez No: 744464
- Danışmanlar: PROF. DR. SERDAR DEMİREL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İbn Haldun Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 214
Özet
Hadis ilmi dinin ikinci ana kaynağı olan Sünnet'i ve Sünnet'in kendisinden elde edildiği hadisleri ileri nesillere aktarmada vazgeçilmez bir ilimdir. Her nesil büyük bir özveri ve kolektif bir çalışma ile bu ilme katkı sağlamıştır. Bu ilmin gelişmesinde, özellikle de cerh-tadil ve rical ilmi alanlarında etkileri olan bir isim de Ahmed b. Hanbel (ö. 241/855) ve Yahya b. Maîn'in (ö. 233/848) yakın arkadaşı, İbn Ebi Hayseme adı ile tanınan Ebu Bekir Ahmed b. Züheyr'in (ö. 279/892-93) babası Ebu Hayseme Züheyr b. Harb'dır (ö. 234/849). Ebu Hayseme Abbâsî döneminde yaşamış kökeni Horasan'ın Nesa şehrinden olan önemli bir hadis imamıdır. Ebu Hayseme'nin Mihne'ye tanık olup bizzat sorguya çekilen alimlerden olması çalışmamıza ayrı bir önem katmaktadır. O gerek ikrah altında olmasından gerek de karşı tarafın sunduğu delillere karşılık verememesinden dolayı Mihne'de halku'l-kuran görüşünü ikrar eden alimlerin ilklerindendir. Ama bundan derin pişmanlık duymuş ve her ortamda Kur'an'ın Allah'ın kelamı olup yaratılmadığını söylemiştir. Ebu Hayseme her ne kadar Mihne'de halku'l-kuran görüşünü ikrar etmiş olsa da mazur görülmüş ve alimlerin hepsinin ittifakı ile sika, sebt, zabıt, nukkad, imam, alem, hâfız ve mutkin gibi üst düzey tadil lafızlarıyla vasıflandırılmıştır. Sadece Ahmed b. Hanbel kendine has Mihne görüşü ile ondan hadis almayı bırakıp aldığı hadisleri silmiştir. Diğer taraftan Ebu Hayseme özellikle cerh-tadil ve rical ilmi noktasında imam olarak görülmektedir. Ayrıca hadis rivayetinde de önemli bir yere sahiptir. Ebu Hayseme, Ahmed b. Hanbel ve Yahya b. Maîn gibi isimlerin gölgesinde kaldığından ve erken yaşta ilim meclislerine götürdüğü için pek çok hocasına ortak olan oğlunun Tarihu'l-kebir kitabı babasının ilmi mirasını taşıdığından dolayı isim olarak geri planda kalmıştır. Bundan dolayı yapılan ilmi çalışmalar daha çok oğlu hakkındadır. Çalışmamızda onun Sahih-i Müslim'de olan 764 rivayeti incelenerek hadis ilmindeki yeri ortaya konmaya çalışılmıştır. Sahih-i Müslim'deki hocaları, kendisinden rivayet yapılırken kullanılan rivayet siğaları, ortak rivayetleri ve rivayet ettiği kitaplar ele alınmıştır. Özellikle İmam Müslim'in lafız tercihlerinde büyük oranda Ebu Hayseme'nin lafızlarını tercih ettiği görülmüştür. Bu da onun hadis ilmindeki yerini göstermek açısından oldukça önemlidir.
Özet (Çeviri)
Abu Khaythama Zuhayr b. Harb al-Shaybani al-Nasaʾi (234 AH/849 CE) is one of the important scholars in the science of hadith. He especially had an impact on the science of al-jarh wa al-taʿdil (discrediting and accrediting), ilm al-rijal (knowledge of men) and al-ilal (the subject of hidden defects in the sanads of hadith). He is a close friend of Ahmad ibn Hanbal (241 AH /588 CE) and Yahya ibn Ma'in (233 AH/848 CE). They made many scientific journeys (rihla) together. Therefore, they have a common scientific background. Abu Hayseme was originally from Nesa and later settled in Baghdad. He lived during the Abbasid period. Zuhayr witnessed Mihna and was questioned about the creation of the Qur'an (Mihnat Ḵhalaq al-Qurʾan). Zuhayr could not respond to the evidence of the opposing view and had to accept the creation of the Qur'an by force. He always regretted this idea for the rest of his life and always said that the Qur'an was not created. Hadith scholars agree that he is a reliable imam with a strong memory. He narrated many hadiths. It is stated in the sources that he had a book called al-Musnad, but this book is now lost. Another of his works, Kitab al-Ilm, was verified and published by Nasir al-Din Nuh al-Albani (1999). In our study, Zuhayr's place in the science of hadith is revealed by examining his 764 narrations in Sahih Muslim. Topics such as from which of his teachers he narrated, how scholars was narrated from him and in which chapters his narrations took place were investigated. It has been determined that Muslim gives priority to Zuhayr's words in many places. This situation shows the importance of his place in the science of hadith.
Benzer Tezler
- Nazzam'ın Allah ve âlem tasavvuru
Conception of God and universe in al-Nazzam
KAMİLE AKBAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
- Küşmîhenî ve hadis cüzü
Kushmîhenî and hi̇s hadith fascicle
AHMET KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN CİRİT
- Ebû Abdullah Muhammed b. Yûsuf es-Senûsî'nin Kelâm anlayışı
The theological understanding of Abu Abdallah Muhammad b. Yusuf al-Sanusi
AHMET ÇELİK
Doktora
Türkçe
2015
DinCumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BAKTIR
- İbadet ve aile hukuku özelinde İmâmeyn'in Ebû Hanîfe'ye muhalefeti (Muhtasar, Hidâye, Muhtâr ve Mülteka örneği)
Imameyn's opposition to Abu Hanifa in the matter of worship and family law (the example of Muhtasar, Hidâye, Muhtâr and Mülteka)
EMEL KAHRİMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMET RAŞİT AKPINAR
- Ebu'l Berekât en-Nesefî'nin 'Medâruku't-Tenzîl ve Hakâiku't-Te'vîl' adlı tefsirinde geçen şiirlerin incelenmesi
Examination of the poems in Ebü'l-Berekât en-Nesefî's Commentary titled Medârikü't-Tenzil ve Hakâiku't-Te'vil
NURİ AKYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimMardin Artuklu ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAMİT SALİHOĞLU