Ebû Hayseme Züheyr b. Harb'ın hayatı ve hadisçiliği
The life of Abu Khaythama Zuhayr b. Harb and his place in the study of hadiths
- Tez No: 744464
- Danışmanlar: PROF. DR. SERDAR DEMİREL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İbn Haldun Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 214
Özet
Hadis ilmi dinin ikinci ana kaynağı olan Sünnet'i ve Sünnet'in kendisinden elde edildiği hadisleri ileri nesillere aktarmada vazgeçilmez bir ilimdir. Her nesil büyük bir özveri ve kolektif bir çalışma ile bu ilme katkı sağlamıştır. Bu ilmin gelişmesinde, özellikle de cerh-tadil ve rical ilmi alanlarında etkileri olan bir isim de Ahmed b. Hanbel (ö. 241/855) ve Yahya b. Maîn'in (ö. 233/848) yakın arkadaşı, İbn Ebi Hayseme adı ile tanınan Ebu Bekir Ahmed b. Züheyr'in (ö. 279/892-93) babası Ebu Hayseme Züheyr b. Harb'dır (ö. 234/849). Ebu Hayseme Abbâsî döneminde yaşamış kökeni Horasan'ın Nesa şehrinden olan önemli bir hadis imamıdır. Ebu Hayseme'nin Mihne'ye tanık olup bizzat sorguya çekilen alimlerden olması çalışmamıza ayrı bir önem katmaktadır. O gerek ikrah altında olmasından gerek de karşı tarafın sunduğu delillere karşılık verememesinden dolayı Mihne'de halku'l-kuran görüşünü ikrar eden alimlerin ilklerindendir. Ama bundan derin pişmanlık duymuş ve her ortamda Kur'an'ın Allah'ın kelamı olup yaratılmadığını söylemiştir. Ebu Hayseme her ne kadar Mihne'de halku'l-kuran görüşünü ikrar etmiş olsa da mazur görülmüş ve alimlerin hepsinin ittifakı ile sika, sebt, zabıt, nukkad, imam, alem, hâfız ve mutkin gibi üst düzey tadil lafızlarıyla vasıflandırılmıştır. Sadece Ahmed b. Hanbel kendine has Mihne görüşü ile ondan hadis almayı bırakıp aldığı hadisleri silmiştir. Diğer taraftan Ebu Hayseme özellikle cerh-tadil ve rical ilmi noktasında imam olarak görülmektedir. Ayrıca hadis rivayetinde de önemli bir yere sahiptir. Ebu Hayseme, Ahmed b. Hanbel ve Yahya b. Maîn gibi isimlerin gölgesinde kaldığından ve erken yaşta ilim meclislerine götürdüğü için pek çok hocasına ortak olan oğlunun Tarihu'l-kebir kitabı babasının ilmi mirasını taşıdığından dolayı isim olarak geri planda kalmıştır. Bundan dolayı yapılan ilmi çalışmalar daha çok oğlu hakkındadır. Çalışmamızda onun Sahih-i Müslim'de olan 764 rivayeti incelenerek hadis ilmindeki yeri ortaya konmaya çalışılmıştır. Sahih-i Müslim'deki hocaları, kendisinden rivayet yapılırken kullanılan rivayet siğaları, ortak rivayetleri ve rivayet ettiği kitaplar ele alınmıştır. Özellikle İmam Müslim'in lafız tercihlerinde büyük oranda Ebu Hayseme'nin lafızlarını tercih ettiği görülmüştür. Bu da onun hadis ilmindeki yerini göstermek açısından oldukça önemlidir.
Özet (Çeviri)
Abu Khaythama Zuhayr b. Harb al-Shaybani al-Nasaʾi (234 AH/849 CE) is one of the important scholars in the science of hadith. He especially had an impact on the science of al-jarh wa al-taʿdil (discrediting and accrediting), ilm al-rijal (knowledge of men) and al-ilal (the subject of hidden defects in the sanads of hadith). He is a close friend of Ahmad ibn Hanbal (241 AH /588 CE) and Yahya ibn Ma'in (233 AH/848 CE). They made many scientific journeys (rihla) together. Therefore, they have a common scientific background. Abu Hayseme was originally from Nesa and later settled in Baghdad. He lived during the Abbasid period. Zuhayr witnessed Mihna and was questioned about the creation of the Qur'an (Mihnat Ḵhalaq al-Qurʾan). Zuhayr could not respond to the evidence of the opposing view and had to accept the creation of the Qur'an by force. He always regretted this idea for the rest of his life and always said that the Qur'an was not created. Hadith scholars agree that he is a reliable imam with a strong memory. He narrated many hadiths. It is stated in the sources that he had a book called al-Musnad, but this book is now lost. Another of his works, Kitab al-Ilm, was verified and published by Nasir al-Din Nuh al-Albani (1999). In our study, Zuhayr's place in the science of hadith is revealed by examining his 764 narrations in Sahih Muslim. Topics such as from which of his teachers he narrated, how scholars was narrated from him and in which chapters his narrations took place were investigated. It has been determined that Muslim gives priority to Zuhayr's words in many places. This situation shows the importance of his place in the science of hadith.
Benzer Tezler
- Ebü'l-Berekat En-Nesefi hayatı, şahsiyeti, eserleri ve El İtimad Fi'l-İtikad adlı eseri
Başlık çevirisi yok
MUHAMMED YAZICI
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMRULLAH YÜKSEL
- Ebu Bekir İbnü'l Arabi ve el-Emedü'l-Aksa adlı eseri (Esma-i Hüsna ve sıfatullah bahislerinin edisyon kritik, tahkik, tahlil ve değerlendirmesi)
Başlık çevirisi yok
RAMAZAN BİÇER
Doktora
Türkçe
1999
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN YURDAGÜR
- Ebu'l-Muin en-Nesefi'ye göre ispat-ı nübüvvet
Proving of prophethood according to Ebu'l-Muin en-Nesefi
NURULLAH KAYIŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ADİL BEBEK
- Ebu Ca'fer el-Mansur döneminde dini, siyasi ve sosyal mahiyetli isyanlar
Religious, political and social revolts at the reign of the caliph Abu Jafar al-Mansur
CEM ZORLU
Doktora
Türkçe
1999
TarihSelçuk Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMET KAYAOĞLU
- Ebu İshak İbrahim b. Hilal es-Sabii'nin hayatı ve şiirleri
Başlık çevirisi yok
MAHMUT POLAT
Doktora
Türkçe
1999
Doğu Dilleri ve EdebiyatıHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM DÜZEN