İbn Sînâ felsefesinde zorunlu varlığın birliği
The unity of necessary existence in İbn Sînâ philosophy
- Tez No: 745509
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EŞREF ALTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: İbn Sînâ, bir, birlik, zorunlu varlık, taayyün, basitlik, Ibn Sînâ, unit, unity, necessary existence, taayyun or individuation, simplicity
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam ve Türk Felsefesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Bu yüksek lisans tezinde İbn Sînâ'nın zorunlu varlığın birliğine dair delilleri incelenmiştir. Bu sebeple öncelikle zorunlu varlığın birliğine dair İbn Sînâ'nın tasavvurunu ortaya koyabilmek amacıyla birinci bölümde ontolojik bir kavram olarak birin mahiyeti ve türleri ele alınmıştır. Buradan hareketle zorunlu varlığın birliğinin anlamı ortaya konmuştur. Bu bölümde birlik kavramına ve zorunlu varlığın birliğine yüklenen anlamın Plotinus, Kindî ve Fârâbî'deki izlerine işaret edilerek İbn Sînâ'nın konuya yaklaşımındaki benzerlik, farklılık ve ayrıntılanmanın ortaya çıkması hedeflenmiştir. Ardından ikinci bölümde onun zorunlu varlığın birliğine dair delillerinden önce bilinmesi gereken iki hazırlık mukaddimesi incelenmiştir. Bunlar birden fazla şey söz konusu olduğunda bunların her birinde ortaya çıkan ortaklık ve farklılık durumları ile varlık-mahiyet ilişkisi üzerinden açıklanan varlığı olmayan bir şeyin, başkasına varlık veremeyeceği ilkesidir. Her iki mukaddime de İşârât şerhleri bağlamında yorumlar ve eleştiriler değerlendirilerek ortaya konmuştur. Üçüncü bölümde ise İbn Sînâ'nın zorunlu varlığın birliğine dair tespit edilen iki tür delili incelenmiştir. İlki, onun, delili zorunlu varlığın taayyünü üzerinden inşa etmesi sebebiyle taayyün delili; ikincisi ise delili zorunlu varlığın basitliği üzerinden temellendirmesi sebebiyle basitlik delili olarak isimlendirilmiştir. Bu delillerin, Aristoteles'in ve kelam alimlerinin fizikten hareketle ortaya koydukları delilden, metafiziksel deliller olmasıyla farklılaştığı ve basitlik delilinin köklerinin Fârâbî ve Kindî vasıtasıyla Plotinus'a dayandığı vurgulanmıştır. Ayrıca İşârât şerhlerinde taayyün deliline yönelik eleştiriler değerlendirilmiştir. Sonuçta ise İbn Sînâ'nın zorunlu varlığın birliği ile, onun her yönden bir olan zatının tek olmasını kastettiği ve bu birliği metafizik sınırları içerisinde kalarak zorunlu varlığın kendisinden hareketle ispatladığı fikrine ulaşılmıştır. Bu çalışma ile İbn Sînâ'nın zorunlu varlığın birliğine dair ispatları ayrıntılarıyla ortaya konarak literatüre katkı sağlanmak hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
In this master's thesis, Avicenna's proofs for the unity of necessary existence are examined. For this reason, first of all, in order to reveal Avicenna's conception of the unity of necessary existence, the nature and parts of one as an ontological concept are discussed in the first chapter. From this point of view, the meaning of the unity of necessary existence is revealed. In this section, it is aimed to reveal the similarity, difference and elaboration of Avicenna's approach to the subject by pointing out the traces of the meaning attributed to the concept of unity and the unity of necessary existence in Plotinus, Kindî and Fârâbî. Then, in the second part, two preparatory prefaces, which should be known before his proofs about the unity of necessary existence, are examined. These are the participation or communion and difference situations that occur in each of them when more than one thing exists, and the principle that something without existence, which is explained through the existence-quiddity relationship, cannot give existence to something else. Both prefaces are presented by evaluating comments and criticisms in the context of Ishârât commentaries. In the third part, two kinds of evidences of Ibn Sînâ about the unity of necessary existence are examined. The first is the proof of individuation (taayyun) because he builds the proof over the individuation of the necessary being; The second one is named as the proof of simplicity because he bases the proof on the simplicity of the necessary existence. It is emphasized that these proofs differ from the evidence put forward by Aristotle and scholars of theology based on physics, as they are metaphysical proofs, and that the roots of the simplicity proof are based on Plotinus through Fârâbî and Kindî. In addition, the criticisms against the proof of indivituation in the Ishârât annotations are evaluated. As a result, it has been reached the idea that Ibn Sînâ means by the oneness of the necessary existence the oneness of his essence or _dhat_, which is one in every way, and that he proved this unity on the basis of the necessary existence itself, while remaining within the boundaries of metaphysics. With this study, it is aimed to contribute to the literature by presenting the proofs by Avicenna about the unity of necessary existence in detail.
Benzer Tezler
- İbn Sînâ'nın fizik ve metafiziği arasında insanî nefs teorisi
Ibn Sina's theory of human soul between his metaphysics and physics
GALİPCAN ALTINKAYA
- Ebu'l-Berekat el-Bağdadi'nin Tanrı anlayışı
The concept of God in Abu?l Barakat al-Baghdadi
YAKUP ÖZKAN
- İbn Sina felsefesinde hareket kavramı
The concept of motion in philosophy of Ibn Sina
AYŞE BETÜL DÖNMEZ
- İbn Sina'da Sıddîkîn kanıtı: Din felsefesı açısından bir değerlendirme
Avicenna's Seddigin argument: An Evaluation from the perspective of philosophy of religion
ALİ EBRAHIMZADEH
Doktora
Türkçe
2012
FelsefeAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP KILIÇ
- İbn sina'da aşk kavramı
The concept of love in Avicenna
HÜSEYİN KÖKSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
FelsefeGazi ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. FERİT USLU