Bayburt atlı cirit geleneğinin folklorik açıdan incelenmesi
A folkloric analysis on monted javelin tradition of Bayburt
- Tez No: 745678
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TURGAY KABAK, DOÇ. DR. MURAT KUL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Spor, Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Sports, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bayburt Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 82
Özet
Türkler at üzerinde ok atma, mızrak savurma gibi maharetlerini kullanarak savaşlarda düşmanlarına karşı üstünlük kurmuşlardır. Savaşın olmadığı dönemlerde ise bu maharetlerini sürek avlarında, toy ve şenliklerde spor olarak tekrarlayıp geliştirmişlerdir. Türklerin yapmış oldukları sporları atlı ve atsız olarak yapılan sporlar şeklinde iki gruba ayırmak mümkündür. Atlı sporlar içerisinde ise savaşın ruhunu en iyi yansıtan sporun cirit sporu olduğu görülmektedir. Cirit sporunda binicinin atıyla bir bütün halinde hareket etmesi gerekir. Ciritçi, atını süratle koşturup ciritini attıktan sonra sert bir şekilde manevra yapıp kaçar. Atının üzerinde dizginleri bırakarak cirit savurur ya da rakipten gelen ciritten kurtulmak için atının yanına yatar. Cirit sporunun yapılışındaki bu uygulamalara bakıldığında, izleyicide bu sporun savaşın bir ön hazırlığı olduğu kanısı uyanmaktadır. Bayburt, Türkiye'de atlı cirit oyununun oynandığı en eski iller arasında yer almaktadır. Bu çalışmada, Bayburt'taki atlı cirit geleneğinin tarihi ve bu sporun oynanış şeklinin yanında, cirit atı yetiştiriciliğinde yörede kullanılan geleneksel yöntemler, cirit atlarının hastalıklarının tedavisi için yapılan halk veterinerliği uygulamaları, sporcu ve cirit atlarının giyim kuşamıyla alakalı yöresel uygulamalar ve atlı cirit sporuyla alakalı sözlü kültür öğeleri derleme, gözlem, katılımcı gözlem yöntemleri kullanılarak bir araya getirilmiştir. Bu yönüyle çalışma nitel çalışma olup derleme, gözlem ve katılımlı gözlem yöntemleriyle veri toplanmış bir çalışmadır. Çalışmada sonuç olarak Bayburt ilinde atlı cirit geleneğinin başta ekonomik olmak üzere bazı zorluklara rağmen kulüpler aracılığıyla devam ettirildiği, geleneksel atlı cirit kültürünün yaşatıldığı ve devlet desteği de olursa gelecek kuşaklara aktarılması için uygun bir ortam olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Using their skills such as throwing arrows and spears on horseback, the Turks established superiority over their enemies in wars. When there was no war, they repeated and developed these skills as a sport in drug hunting, naives and festivals. It is possible to divide the sports that the Turks have done into two groups as those equestrian sports and without horses. Among the equestrian sports, it is seen that the sport that best reflects the spirit of war is the javelin sport. In the javelin sport, the rider must move as a whole with his horse. The rider sprints his horse and throws his javelin, then maneuvers hard and flees. Leaving the reins on his horse, he throws a javelin or bends next to his horse to avoid the opponent's javelin. When we look at these practices in the making of the javelin sport, the viewer thinks that this sport is a preliminary preparation for the war. Bayburt is among the oldest provinces in Turkey where the javelin on the horseback game is played. In this study, besides the history of javelin on the horseback tradition in Bayburt and the way this sport is played, the traditional methods used in the region in javelin horse breeding, the folk veterinary practices for the treatment of the diseases of the javelin horses, the local practices related to the clothing of the athletes and the javelin horses, and the oral oral practices related to the equestrian javelin sport. cultural elements were brought together using compilation, observation and participant observation methods. In this respect, the study is a qualitative study and data is collected through compilation, observation and participatory observation methods. As a result of the study, it was concluded that the javelin on the horseback tradition in Bayburt is continued through clubs despite some difficulties, especially economic, and it is a suitable environment for the traditional the javelin on the horseback culture to be kept alive and to be transferred to future generations if there is governmental support.
Benzer Tezler
- Cirit atlarında müsabakanın beyin kaynaklı nötrofik faktör ve visfatin hormon düzeyleri ile bazı biyokimyasal parametreler üzerine etkisi
The effect of competition on brain-derived neurotrophic factor and visfatin hormone levels and some biochemical parameters in javelin horses
TAHSİN UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Veteriner HekimliğiBayburt ÜniversitesiOrganik Tarım İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BÜLENT BAYRAKTAR
- Cirit atlarında müsabakanın serum apelin, beyin yağ asidi bağlayıcı protein düzeyleri ile bazı kardiyak, stres belirteçleri ve biyokimyasal parametreler üzerine etkisi
The effect of competition on serum apelin, brain fatty acid binding protei̇n levels and some cardi̇ac, stress markers and bi̇ochemical parameters in javelin horses
HARUN ÖZTÜFEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Veteriner HekimliğiBayburt ÜniversitesiOrganik Tarım İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT BAYRAKTAR
- Cirit atlarında müsabakanın serum irisin ve ampk düzeyleri, bazı kas hasarı, stres belirteçleri ve biyokimyasal parametreler üzerine etkisi
Effect of competition on serum iri̇si̇n and ampk levels and some muscle damage, stress markers and some biochemical parameters in javelin horses
YUNUS EMRE ZENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Veteriner HekimliğiBayburt ÜniversitesiOrganik Tarım İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT BAYRAKTAR
- Etkinlik turizmi kapsamında atlı etnospor faaliyetlerinin toplumsal aidiyet yönünden değerlendirilmesi: Türkiye-Kazakistan karşılaştırması
Equestrian etnospor annual evaluation terms of belonging under the social events tourism: Turkey comparison of Kazakhstan
NUH KAVALCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TurizmKastamonu ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇETİN AKKUŞ
- Bayburt ve Bayburt evlerinin mimarlık tarihindeki yeri
The place of Bayburt and Bayburt house in the history of architecture
HATİCE UÇAR
Doktora
Türkçe
1998
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAFER BAYBURTLUOĞLU