Geri Dön

İş stresi ile zihinsel (Bilişsel) kayıplar arasındaki ilişkide beş faktör kişilik özelliklerinin aracılık rolü

The mediating role of five factor personality traits in the relationship between job stress and mental (Cognitive) failures

PDF İndir

  1. Tez No: 748539
  2. Yazar: MELİSA DURMUŞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ERKAN TURAN DEMİREL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sağlık Yönetimi, İşletme, Healthcare Management, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: İş stresi, Zihinsel kayıplar, Beş faktör kişilik modeli, Job stress, Mental failures, Cognitive failures, Five factor personality model
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Fırat Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 125

Özet

Zihinsel kayıplar günümüzün karmaşık ve stres yüklü iş hayatı içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Bireyin normalde hatasız tamamlayabildiği basit görevlerde yaptığı zihinsel temelli hatalar olarak tanımlanabilen bilişsel kayıpların hem iş hayatında hem de özel hayatta ve genel olarak toplum düzeninde önemli sonuçları beraberinde getirdiği görülmektedir. Bilişsel kayıplar“bir kişinin normalde hatasız tamamlayabildiği basit görevlerdeki bilişsel bir temele dayanan hatalar”olarak tanımlanmaktadır. Aynı zamanda zihinsel kayıplar kavramı, genel olarak günlük rutin işlerdeki hata yapma eğilimi olarak tanımlanmakta ve günümüz iş hayatında önemli bir yer tutmaktadır. Onlara göre bu durumun kaynağı hafıza, dikkat dağınıklığı veya fiziksel yanlışlıklar olabilmektedir. Ayrıca kişilerin iş ortamları her zaman strese neden olabilecek bir faktördür. İşgörenlere kapasite seviyelerinin üzerinde veya aşırı altında sorumlulukların verilmesi, strese yol açmaktadır. Çalışma hayatındaki her neden, stresi ortaya çıkarabilmektedir. Çalışma koşullarının verimsizliği, denetimin çok yoğun gerçekleştirilmesi veya hiç gerçekleştirilmemesi ve organizasyonel yetersizlikler stres oluşturabilmektedir. Kişilerin çalışma ortamında strese karşı gösterdikleri tepkiler, çeşitli farklılıklar belirtmektedir. Başarılı olma isteği yüksek seviyede olan bireyleri, gerginlik durumu daha çok motive ederken; başarılı olma isteği düşük seviyede olan bireyler ise gerginlik durumunda stresli hissederler. Stres yapısı bireysel farklılıklardan etkilenmektedir, bu nedenden dolayı stresi kişiye göre yorumlamak gerekir. Bu bilgiler ışığında iş stresi ile zihinsel (bilişsel) kayıplar arasındaki ilişkide beş faktör kişilik özelliklerinin aracılık rolünün yorumlanması bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Araştırmanın evreni Elazığ il merkezinde bulunan kamuya (Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi ile Fırat Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi) ait hastanelerin personellerinden oluşmaktadır. Bu hastanelerde toplam 1451 sağlık personeli istihdam edilmektedir. Çalışmanın verileri, 2 adet sağlık kuruluşuna yönelik olacak şekilde, Ocak-Şubat 2022 tarihlerinde anket tekniği ile temin edilmiştir. İş stresi ölçeği, beş faktör kişilik ölçeği ve zihinsel kayıplar ölçeği 5'li likert sistemine göre derecelendirilmiştir. Değerlendirilen anket sayısı ise 325'dir. Araştırma bulguları iş stresi ile zihinsel kayıplar arasındaki ilişkide dışa dönüklük özellikleri aracı değişken rolü oynamaktadır. Aracılık etkisi tespit edilemediği için bu etkilerin de anlamlı olduğundan söz edilememektedir. İş stresinin zihinsel kayıplar üzerindeki toplam etkisi (dışa dönüklük aracı değişken olarak modelde yer aldığında) %28,96 iken; bu etkinin %29,54'ünü doğrudan etki ve %0,0058'ini dolaylı etki oluşturmaktadır. İş stresi ile zihinsel kayıplar arasındaki ilişkide uyumluluk özellikleri aracı değişken rolü oynamaktadır. Aracılık etkisi tespit edilemediği için bu etkilerin de anlamlı olduğundan söz edilememektedir. İş stresinin zihinsel kayıplar üzerindeki toplam etkisi (uyumluluk aracı değişken olarak modelde yer aldığında) %29,35 iken; bu etkinin %27,88'ini doğrudan etki ve %1,47'sini dolaylı etki oluşturmaktadır. İş stresi ile zihinsel kayıplar arasındaki ilişkide sorumluluk özellikleri aracı değişken rolü oynamaktadır. İş stresinin zihinsel kayıplar üzerindeki toplam etkisi (sorumluluk aracı değişken olarak modelde yer aldığında) %37,67 iken; bu etkinin %28,12'sini doğrudan etki ve %9,55'ini dolaylı etki oluşturmaktadır. İş stresinin zihinsel kayıplar üzerindeki toplam etkisi (duygusal denge aracı değişken olarak modelde yer aldığında) %29,35 iken; bu etkinin %27,88'ini doğrudan etki ve %1,47'sini dolaylı etki oluşturmaktadır. İş stresi ile zihinsel kayıplar arasındaki ilişkide deneyime açıklık özellikleri aracı değişken rolü oynamaktadır. Aracılık etkisi tespit edilemediği için bu etkilerin de anlamlı olduğundan söz edilememektedir. İş stresinin zihinsel kayıplar üzerindeki toplam etkisi (deneyime açıklık aracı değişken olarak modelde yer aldığında) %28,97 iken; bu etkinin %29,89'unu doğrudan etki ve %-0,0046'sını dolaylı etki oluşturmaktadır.

Özet (Çeviri)

In today's complex and hectic corporate world, mental (cognitive) failures play a vital role. Cognitive failures which are described as mental errors produced by a person in simple tasks that are ordinarily accomplished without error, have a significant impact on a person's job and personal life.“Errors with a cognitive basis in simple tasks that a person can typically accomplish without error”are defined as cognitive failures. At the same time, mental loss is broadly described as the proclivity to make errors in daily regular labor, and it plays a significant role in today's commercial world. Memory, distraction, or physical factors could all be to cause for this ailment. Furthermore, while an individual's work environment is always a component that might produce stress, assigning duties to workers who are capable of more or less labor causes stress. Job stress can be caused by a variety of factors. Stress can be caused by inefficient working circumstances, excessive or no supervision, and organizational flaws. The way people react to stress in the workplace reveals a variety of characteristics. Individuals with a strong drive to succeed are inspired by tension, but those with a weak desire to succeed are stressed by it. Individual differences influence stress structure, hence it is vital to interpret stress according to the individual. In this context, the goal of this study is to determine if five-factor personality qualities have a significant role in the relationship between job stress and mental (cognitive) failures. This research consists of the personnel of public hospitals (Firat University Faculty of Medicine Hospital and Fırat University Faculty of Dentistry) located in the city center of Elazig. These hospitals employ a total of 1451 medical staff. The study's results were collected using a questionnaire technique for two health institutions between January and February 2022. The 5-point Likert approach was used to score the job stress scale, the five-factor personality scale, and the mental loss scale. There are 325 questionnaires that have been examined. Extraversion qualities, according to research, serve a considerable role in the relationship between job stress and mental loss. Because the mediation effect could not be determined, these effects cannot be considered significant. While the total effect of job stress on mental failures (when extraversion tool is included in the model as a variable) is 28.96%; 29.54% of this effect is direct effect and 0.0058% indirect effect. Compatibility traits have a mediating function in the relationship between job stress and mental loss. Because the mediation effect could not be determined, these effects cannot be considered significant. While the total effect of job stress on mental failures (when adaptability tool is included in the model as a variable) is 29.35%; 27.88% of this effect is direct effect and 1.47% indirect effect. Responsibility characteristics play a mediating variable role in the relationship between job stress and mental failures. While the total effect of job stress on mental failures (when the responsibility tool is included in the model as a variable) is 37.67%; 28.12% of this effect is direct effect and 9.55% is indirect effect. While the total effect of job stress on mental failures (when the emotional balance tool is included in the model as a variable) is 29.35%; 27.88% of this effect is direct effect and 1.47% indirect effect. In the association between job stress and mental failures, openness to experience traits play a moderating function. Because the mediation effect could not be determined, these effects cannot be considered significant. While the total effect of job stress on mental failures (when openness to experience is included in the model as a variable) is 28.97%; 29.89% of this effect is direct effect and -0.0046% indirect effect.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    272944

    Bipolar bozuklukta nörobilişsel testlerin özgüllüğü ve duyarlılığı üzerine karşılaştırmalı bir çalışma

    Spesifity and sensitivity of neurocognitive tests in bipolar disorder: A comparative study

    ZEYNEP ÇUBUKCUOĞLU

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    PsikiyatriCelal Bayar Üniversitesi

    Psikiyatri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER AYDEMİR

  2. Tez No

    64040

    İş kazaları ile stres, kaygı ve öfke kavramları arasındaki ilişkinin incelenmesi: 9 Türk ve 2 İngiliz tekstil fabrikasında yapılan bir araştırma

    The relations between work accidents and stress, anxiety and anger: A survey at 9 Turkish and 2 English textile factories

    M. HÜLYA ÜNAL KARAGÜVEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriİstanbul Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE CAN BAYSAL

  3. Tez No

    494697

    Esrar ve sentetik esrar kullanımı olan bireylerin nöropsikolojik işlevlerinin madde kullanımı olmayan bireyler ile karşılaştırılması

    The comprasi̇on of i̇ndi̇vi̇duals used cannabi̇s and syntheti̇c cannabi̇s and non-used accordi̇ng to the neuropsychologi̇cal functi̇ons

    HANDE ÇELİKAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Halk SağlığıEge Üniversitesi

    Madde Bağımlılığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE ENDER ALTINTOPRAK

  4. Tez No

    837077

    Simulator-based evaluation of human response in emergencies

    Acil durumlarda ınsan faktörünün simülatör ortamında değerlendirilmesi

    ESMA UFLAZ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Denizcilikİstanbul Teknik Üniversitesi

    Deniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    Prof. Dr. ÖZCAN ARSLAN

  5. Tez No

    812994

    Well-being, burnout, and teaching anxiety among EFL teachers

    İngilizce öğretmenlerinin iyilik hali, tükenmişlik duygusu ve öğretme kaygısının incelenmesi

    AYŞE MİNE ONAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet Üniversitesi

    İngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SELAMİ AYDIN

Geri Dön