Mevlevî Menakıbnameleri ve Mevlana'nın eserleri bağlamında Orta Çağ halk inançları
Medieval folk beliefs in the context of Mevlevi's Menakibnames and Mevlana's works
- Tez No: 749195
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÇOĞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Halk, İnanç, Menâkıbnâme, Mevlevî, Velî, Folk, Belief, Menakibname, Mevlevi, Guardian
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Samsun Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Halk inançları ile ilgili yapılacak çalışmalarda önemli bir yere sahip olan Mevlevî kaynakları gerek halk inançlarının içeriği gerekse yazıldığı dönem hakkında tarihî bilgiler sunması yönüyle son derece önemli eserlerdir. Halk inançları bir toplumun tarihî derinliklerinden beslenen, kültürel ve dinî geçmişinden izler taşıyan değerlerdir. Bu nedenle Türk halk inançlarının altyapısında eski Türk inançları, Şamanizm, Budizm, Zerdüştlük, Maniheizm, Musevilik ve Hıristiyanlık gibi dinî inançlardan kalıntılar bulunmaktadır. Türkler İslâmiyet'i benimsedikten sonra bile bu dinî inanışların etkilerini yaşamlarının her alanında canlı bir şekilde sürdürmeye devam etmişler ve bir kısmını da İslâmî bir görüntüye büründürmüşlerdir. İslâmiyet'in arkasına gizlenerek yaşatılmaya başlanan bu eski inançlardan kalan motifler, bir zaman sonra İslâmiyet'in bir parçasıymış gibi kabul edilmeye başlanmıştır. İslâmiyet öncesine ait inanç unsurlarının odak noktası olan, toplumun önde gelen şahsiyetlerine yüklenen özellikler İslâmî dönemle birlikte velîler etrafında yeniden hayat bulmuştur. Nitekim tüm bu sözlü inanç motiflerinin yazıya geçirilmiş hali olan menâkıbnâmeler halk inançlarının tespiti noktasında en önemli kaynaklar arasında yer almaktadır. Yapılan bu çalışmada kaynak eser olarak Feridun bin Ahmed-i Sipehsalar'ın Risale-i Sipehsalar, Ahmed Eflâkî'nin Menâkıbü'l Ârifîn, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin Mesnevî-i Şerif ve Fîhi Mâ Fîh, Yedi Meclis, Mektuplar ve Divân-ı Kebîr, isimli eserlerinden faydalanılarak İslâm öncesi eski Türk inançları, Kur'an-ı Kerim, hadîs, Kitab-ı Mukaddes ve Türk destanî mahsullerinden kaynaklanan inanç motifleri tespit edilerek Orta Çağ halk inançları tespit edilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Mevlevî hagiographys, which have an important place in studies on folk beliefs, are extremely important works in terms of both the content of folk beliefs and the historical presentation of the period in which they were written. Folk beliefs are values that bear traces of a society's cultural and religious past, nourished by its historical depths. For this reason, there are religious remnants such as ancient Turkish beliefs, Shamanism, Buddhism, Zoroastrianism, Manichaeism, Judaism and Christianity in the infrastructure of Turkish folk beliefs. Even after the Turks adopted Islam, they continued to maintain the effects of these religious beliefs in every aspect of their lives, and some of them had an Islamic appearance. The motifs left from these old beliefs, which were kept alive by hiding behind Islam, started to be accepted as a part of Islam after a while. The characteristics attributed to the leading figures of the society, which were the focal point of the pre-Islamic belief elements, were revived around the saint during the Islamic period. As a matter of fact, the hagiographys, which are the written form of all these belief motifs, are among the most important sources for the determination of folk beliefs. In this study, by using Feridun bin Ahmed-i Sipehsalar's Risale-i Sipehsalar, Ahmed Eflâkî's Menâkıbü'l Ârifîn as a source work, pre-Islamic old Turkish beliefs, the Qur'an, hadith, the Torah and the Bible. Medieval folk beliefs were tried to be determined by determining the belief motifs originating from Turkish epic products.
Benzer Tezler
- Veled Çelebi İzbudak'ın hayatı ve Menâkıb-ı Şerîfe-i Mevleviyye adlı eserinin değerlendirilmesi
Evaluation of Veled Çelebi İzbudak life Menakıb-ı Şerife-i Mevleviyye
BÜŞRA ESKİÇORAPÇI
- Osmanlı minyatüründe Mevlana'nın yaşam öyküsü: Menakıbü'l arifin ve Tercüme-i Sevakıb-ı Menakıb nüshaları
The life story of Mevlânâ in Otoman miniature painting: Manâkib al-ârifîn and Tarjuma-i Thawâqib-i Manâqib copies
HESNA HARAL
Doktora
Türkçe
2014
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA BANU MAHİR
- Mevlevî tezkiresi: Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân (inceleme-metin)
A tezkire of Mevlevi order: Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân (analysis-text)
FATİH ODUNKIRAN
Doktora
Türkçe
2020
Biyografiİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. A. YEKTA SARAÇ
- Mevlevi şairlerin mevlevilik unsurları
The Mawlawiya elements in the poems of the mawlawi poets
NECİP FAZIL DURU
Doktora
Türkçe
1999
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMAL KURNAZ
- Mevlevi Nezir Ahmed ve romancılığı
Mevlevi Nezir Ahmed and his novel authorship
NURAY ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURİYE BİLİK