Cengnameyeke Hezretî Elî:'Ġezwetu Huneyn'a Mela Yasînê Alıkî (Metn û lêkolîn)
Bir Hazreti Ali cengnamesi: Mela Yasînê Alıkî'nin 'Ġezwetu Huneyn'isi (İnceleme-metin)
- Tez No: 751821
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAYRULLAH ACAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Mela Yasînê Alikî, Cengname, Huneyn Savaşı, Kürt Edebiyatı, Ġezwetu Huneyn, Mela Yasînê Alikî, Cengname, Battle of Hunayn, Kurdish Literature, Ġezwetu Huneyn
- Yıl: 2022
- Dil: Kürtçe
- Üniversite: Mardin Artuklu Üniversitesi
- Enstitü: Yaşayan Diller Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 382
Özet
Mela Yasinê Alikî, 1891 / 1901-1976 yılları arasında Ağrı'nın Patnos ilçesinde yaşamış Kürt bir şairdir. Babasının adı Abdullah, annesinin adı Hayat'tır. Mela Yasin Alıki, Alıkan aşiretinden ve Codıkan kabilesindendir. Alıkan aşireti Cizre bölgesinden Van'nın Erciş ilçesine göç edip oradan da Patnos'a göç eden göçmen bir aşirettir. Mela Yasinê Alikî ve Feqe Reşîdê Alikî akrabadırlar. Mela Yasinê Alikî, Feqe Reşîdê Alikî'nin amcasının torunudur. Mela Yasinê Alikî, Feqe Reşîdê Alikî, Mela Zahirê Memanî, Mela Qasimê Pozreş, Şêx Nesîmê Kufrewî, Şêx Muhemmedê Arvasî ve Mela Ehmedê Kurumzade gibi âlimlerden eğitim almış. Mela Yasin, çeşitli köylerde imamlık ve müderislik yapmış ve bu süre zarfında birçok kişiye eğitim vermiştir. Mela Yasin Aliki, Şeyh İsmail Hezroyi, Muhammed Emin, Mela Muhmemed Yıldırım ve birçok kişiye hocalık yapmıştır. Mela Yasin Aliki Nakşibendi tarikatına bağlı bir alim idi. Ġezwetu Huneyn adlı eserinde tarikatına dair izler görmesek de şiirlerinde tarikatı ve şeyhlerini zikretmiştir. Mela Yasin Aliki ve Ġezwetu Huneyn adlı eseri henüz tanınmamış ve hiç bir çalışmaya konu olmamıştır. Şimdiye kadar elimizde 5 şiiri geçmiştir. Tez çalışmamız onun cengnamesi üzerine olduğu için şiirleri üzerinde ayrıntılı bir şekilde durmadık. Mela Yasinê Alikî'nin manzum cengnamesi bendlerle yazılmış olup toplam 373 benten meydana gelmiştir. Eser, Hz. Muhammed'in döneminde meydana gelen Huneyn savaşını konu almaktadır. Mela Yasinê Alikî Huneyn Savaşını Kurmanci lehçesiyle bir cengname olarak yazmıştır. Şimdiye kadar bu cengnamenin üç nüshasına ulaştık, ancak bu üç nüshalardan sadece ikisi tamamiyle elimizde. Elimizde olan nüshaları karşılaştırdık ve tashihli metnimizi eldeki iki nushaya göre hazırladık. Cengnameyi muhteva ve şekil yönünden tahlil ettik.
Özet (Çeviri)
Mela Yasine Alikî is a Kurdish poet who lived in Patnos district of Ağrı between 1891 / 1901-1976. His father's name is Abdullah, his mother's name is Hayat. Mela Yasin Aliki is from the Alıkan tribe and the Codıkan tribe. The Alıkan tribe is an immigrant tribe that migrated from the Cizre region to the Erciş district of Van and then migrated to Patnos. Mela Yasinê Aliki and Feqe Reşidê Aliki are related. Mela Yasine Alikî is the granddaughter of Feqe Reşidê Alikî. He received training from scholars such as Mela Yasinê Alikî, Feqe Reşîdê Alikî, Mela Zahirê Memanî, Mela Qasimê Pozreş, Şêx Nesîmê Kufrewî, Şêx Muhammedê Arvasi and Mela Ehmedê Kurumzade. Mela Yasin worked as an imam and teacher in various villages and trained many people during this time. He taught Mela Yasin Aliki, Sheikh İsmail Hezroyi, Muhammed Emin, Mela Muhmemed Yıldırım and many others. Mela Yasin Aliki was a scholar of the Naqshbandi sect. Although we do not see any traces of his sect in his work named Ġezwetu Hunayn, he mentioned his sect and its sheikhs in his poems. Mela Yasin Aliki and Ġezwetu Huneyn has not been recognized yet and has not been the subject of any study. We only have five of his poems. Since our thesis is on his cengname, we did not dwell on his poems in detail. Mela Yasine Alikî's verse cengname is written with bends and consists of a total of 373 stanzas. The work, St. It is about the Battle of Hunayn, which took place during the reign of Muhammad. Mela Yasine Aliki wrote the Battle of Hunayn as a battle in Kurmanji dialect. So far we have found only three copies of this cengame, but only two of these three copies are fully in our possession. We compared the copies we have and prepared our corrected text according to the two copies we have. We analyzed the Cengname in terms of content and form.