İstanbul şer'iyye sicillerinde 20 no'lu muhasebe defterine göre para vakıfları (1693-1697)
According to the accounting book numbered 20 of the Istanbul sharia records, cash waqfs (1693-1697)
- Tez No: 754065
- Danışmanlar: PROF. DR. TİĞİNÇE OKTAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Tarih, Economics, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Vakıflar, Osmanlı Devleti'nin iktisadi ve içtimai hayatında toplum düzeni ve dinamikleri açısından önemli müesseselerdir. Vakıfların iktisadi yapıdaki etkin konumları ise bir tür finansman kurumu olan para vakıfları sayesinde olmuştur. Çünkü para vakıfları toplumun muhtelif kesimlerinin kredi ihtiyaçlarını karşıladıkları için daha çok iktisadi faaliyetleriyle öne çıkmışlardır. Para vakıflarıyla ilgili vakfiye ve teorik metinler üzerinden genel değerlendirmeler yapan çalışmalar bulunmaktadır. Ancak muhasebe defterlerinden hareketle yapılan çalışmalar, uygulama açısından daha detaylı bir açıklamaya imkân vermektedir. Bu çalışmada; İstanbul Müftülüğü Şer'iyye Sicilleri Arşivi Evkaf Muhasebeciliği Mahkemesi'nin 26/20 No'lu muhasebe defteri incelenerek, 1693-1697 yılları arasında İstanbul'da faaliyette bulunan para vakıflarının mali durumları, iktisadi faaliyetleri ve içtimai hizmetleri değerlendirilmiştir. Muhasebe defteri kayıtlarından, ilgili dönem içerisinde para vakıflarından kredi alan kişilerin dini, mesleki ve sosyal statülerine dair bilgiler aktarılmıştır. Para vakıflarının nakit işletme usulleri ve finansal problemler karşısında aldıkları tedbirlere değinilmiştir. Bunların yanı sıra Osmanlı-Avusturya savaşlarının para vakıfları üzerindeki etkileri irdelenmiş; savaş döneminde ve öncesinde İstanbul'da faaliyetlerini sürdüren vakıfların muhasebe kayıtlarındaki mali hareketler karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgulardan hareketle; vakıfların borç para verme işlemlerinde kişilerin cinsiyetleri, sosyal statüleri, mensubu oldukları dinler bağlamında herhangi bir ayrım gözetmedikleri tespit edilmiştir. Askeri zümreye mensup kişilerin vakıflardan borç alanların ekseriyetini oluşturduğu görülmüştür. Ayrıca savaş koşullarına rağmen para vakıflarının mali dengelerini koruyabildikleri; iktisadi faaliyetlerini ve içtimai hizmetlerini aksatmadan sürdürebildikleri gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Waqfs are important institutions in terms of social order and dynamics in the economic and social life of the Ottoman Empire. The effective position of waqfs in the economic structure has been due to cash waqfs, which are a kind of financing institution. Because cash waqfs meet the credit needs of various segments of society, they have become more prominent with their economic activities. There are studies that make general evaluations on the basis of foundation and theoretical texts related to cash waqfs However, studies based on accounting books allow for a more detailed explanation in terms of application. In this study; the accounting book numbered 26/20 of the Court of Evkaf Accounting in the Archive of Istanbul Sharia Registries was examined and the financial conditions, economic activities, and social services of the cash waqfs operating in Istanbul 1693-1687 were evaluated. Information on the religious, professional and social status of people who borrowed money from cash waqfs during the relevant period was transferred from the accounting book records. The measures taken by cash waqfs in the face of cash operating procedures and financial problems are discussed. In addition, the effects of the Ottoman-Austrian wars on cash waqfs were examined; financial movements in the accounting records of waqfs that continued their activities in Istanbul during and before the war were compared. Based on the findings obtained; It has been determined that the waqfs do not discriminate in the lending transactions in the context of the gender, social status, and religions to which they belong. It has been observed that people belonging to the military community constitute the majority of those who borrow money from waqfs. In addition, it has been observed that despite the war conditions, cash waqfs are able to maintain their financial balance and maintain their economic activities and internal affairs services without interruption.
Benzer Tezler
- İstanbul Mahkemelerinde müstemenlerin davaları ve hukuki muameleleri (XVII. yüzyıl)
Legal disputes and transactions of mustaman at the sharia Courts of Istanbul (in XVIIth century)
SEDAT ALBAYRAK
- 18 / 1 numaralı Develi Şer'iyye Sicili (h. 1314/ m. 1896/ 1897) transkripsiyon ve değerlendirme
18/1 number Develi şer'iyye Sicili transcription and (h. 1314/ m. 1896/ 1897) evaluation
TUĞBA AKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
TarihErciyes ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKTAN
DOÇ. DR. MUHİTTİN KAPANŞAHİN
- İstanbul şer'iyye sicilleri ışığında Osmanlı toplumunda vedia akit ve işlemleri
Vedia contracts in the Ottoman society in the light of İstanbul şer'i̇yye registers
FATMA BETÜL YAHŞİ
- 17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda hanehalkları: İstanbul Şer'iyye Sicilleri örneğinde
The Ottoman households in the seventeenth century: A Case study of Istanbul
ESMA GÜL YETİŞ
- İstanbul Kadılığı 213 nolu ferman defterine göre 1831-1863 senelerinde sosyal ve iktisadi hayata dair kararlar
Başlık çevirisi yok
AHMET ERYÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1990
Tarihİstanbul ÜniversitesiTürk İktisat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HÜSEYİN ÖZDEĞER